آرشیف

حقوق زن یکی ازموضوعات بحث برانگیز درچند سال اخیر درافغانستان بوده است .درمجموع دو دیدگاه کلی دراین سالها درباره حقوق زن درجامعه ما مطرح شده است :
1- دیدگاه اول – با تکیه برسنت واصول ورسم  وعنعنات گذشته برای زن حقوقی محدودتر قائل هستند .مثلا درمورد  کارزن ،تحصیل ،تعلیم،فعالیتهای اجتماعی وسیاسی زن با احتیاط به پیش می روند وعموما نظرمساعد ندارند .
2- دیدگاه دوم- با تکیه برپیشرفت جوامع اسلامی وظهورحقایق جدید درزندگی اجتماعی مسلمانان ،دیدگاه بازتروجدید تر ارائه می نمایند. این دسته طرفدار قرائت وفهم جدیدتر ازمسائل اسلامی وحقوق زن هستند.
 
واقعیت این است که درجامعه افغانستان، حقوق اسلامی وانسانی زن همواره نقض می شود. مشکل اصلی ما این است که همواره عرف وعنعنات ورسم ورواجهای قبیله ای وقومی خود را ازمنظر اسلام توجیه می کنیم .وبه این عرفهاورسم ورواجها ی ناپسند رنگ وصبغه دینی می دهیم که این کارجفا درحق اسلام و مسلمانان است . مثلا خشونت علیه زن را ازدیدگاه اسلام توجیه می کنیم ومی گوییم درقرآن زدن زنان جایز است . پیش کشهای گزاف وکمرشکن را به بهانه مهریه  توجـــــــــــــیه می کنیم.،خریدها ومصارف  سرسام آورعروسی شامل لباس ،مصارف هوتل وهدایای نامزدی نیزازجمله این عرفهای ناپسند است که به هیچ معیاراسلامی وانسانی  قابل توجیه نیست. این هنجارهای ناپسند اجتماعی جوانان مارا دچارمشکل جدی نموده وباعث عمیق شدن فقر درجامعه افغانی وازدیاد خشونتها علیه زنان افغان گشته است . خشونت علیه زنان افغان به صورت لت وکوب ،تحقیر،توهین،ازدواج اجباری،بد دادن (به جای خون ) ،بدل ،ازدواجهای زیرسن قانونی ،جلوگیری ازحق تعلیم خودسوزی وغیره موارد متاسفانه وجوددارد.
به خاطر روشن شدن موضوع ابتدا تعریف کوتاه ازخشونت می نماییم:
تعریف خشونت : مشتمل است ازفعاليت ها الفاظ ، ذهنيت هاو سيستم هايی که مردم را از رسيدن به استعداد هاي عالي شان مانع و باعث زيان هاي فزيکي ، رواني ، اجتماعي يا محيطي گردد .
يا : خشونت عبارت از رويه و رفتار يست که باعث اذيت و آزار فزيکي و يا رواني شخص ديگر گردد .
اشکال مختلف خشونت قرارذیل است :

nخشونت فزيکي ياخشونت آشکار و مستقيم 
nخشونت فرهنگي يا اجتماعي 
nخشونت در ساختارها  

خشونت ازویژگیهای جامعه بدوی است .یعنی درجامعه ای که به جای قانون ،  زور حاکم باشد دراین صورت کم هزینه ترین راه اعمال خشونت علیه دیگران .
فقراقتصادی وفرهنگی ، بی سوادی ، عدم آگاهی زن ومرد ازحقوق شرعی وقانونی یکدیگر، ازجمله عوامل خشونت درجامعه وخانواده معرفی می شود. اما پیامدهای آن برای خانواده بسیارناگوار است .طلاق ،قتل ، ضرب وجرح، نقص عضو، آسیب های روانی ودرنتیجه اعتیاد به مواد مخدر، فروغلتیدن دردام فحشاء ،خود سوزی وخودکشی وفرارازمنزل  ازجمله پیامدهای خشونت درخانواده است .درنتیجه اعمال خشونت کانون پرمهر خانواده ازهم می پاشد. واطفال وزنان وهمه اعضای خانواده ودرنتیجه اجتماع آسیب های جدی می بیند.
جامعه شناسان معتقدند که به خاطر محوخشونت دراجتماع باید خشونت درخانواد را ازبین ببریم .
درآستانه روزجهانی محو خشونت علیه زن ؛ کوشش نموده ایم تا این موضوع را ازدیدگاه آیات وروایات وسنت  بررسی نماییم.
سنگین ترین وقساوت بارترین لحظه برای زن هنگامی است که مورد اهانت تضعیف وتحقیر قرارگیرد،یا با درد ورنجی جسمانی وروانی درگیرشود.درهنگامه ظلم، یک زن بی پناه با اشک به خداوند پناه می بردتا اورا ازرنج وظلم نجات دهد.

ساختارحیات همسرداری دراسلام 

پژوهشگر درمراجعه به قرآن کریم درمی یابد که خداوندمتعال حیات ازدواج وهمسرداری را برپایه های محکم آرامش ،محبت ورحمت برپا داشته است .
ومن ایاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها وجعل بینکم مودّّت ورحمت ان فی ذالک لآیات لقوم یتفکرون .روم/ آیه 21(وازنشانه های اواینکه همسرانی برای شما آفرید تا بدانها آرام گیریدومیانتان دوستی ورحمت نهاد .آری دراین نعمت برای مردمی که می اندیشند قطعا نشانه هایی است)
 وجوب معاشرت ورفتارنیکو:
n      واژه «معروف»38 بار درقرآن آمده که 19 مورد آن توصیه به مردان درباب معاشرت ورفتاربا زنان است .نمی توان  این مطلب را یک توصیه اخلاقی ،ویک پند واندرزتلقی کرد.بلکه این آیات دلالت برامر واجب دارد.
n      وعاشروهن بالمعروف،فان کرهتموهن فعسی ان تکرهوا شیئا ویجعل الله فیه خیرا کثیرا…. (با زنانتان به نیکویی معاشرت ورفتارکنیداگردرآنان عیبی دیدید وازآن خوشتان نیامد،شکیبا باشیدشاید درآن چیزی که شما ازآن بدتان می آیدخداوند برایتان خیرومنفعت فراوان درآن قراربدهد)
برمبنای نظر بسیاری ازفقها ؛ دلالت این آیه بر «امر» است واطاعت امر خدا واجب است .
لهذا این آیه را اکثرفقها ومفسرین  به صورت  ذیل معنی کرده اند: برشما مومنان واجب است بازنانتان نیکو رفتارکنید…..
 
پس برهردوی زوجین واجب است که معاشرت نیکوباهم داشته باشندتا درآرامش وسلامت زندگی کنند.
 

زن و مرد رقیب و دشمن هم نیستند

اندیشه اسلام همانگونه که قرآن توضیح می دهد- براین است که نه زن دشمن ورقیب مرد است ونه مرد دشمن ورقیب زن ،بلکه هرکدام مکمل همدیگر ،انیس ومونس وشریک زنده گی،یاوروپشتیبان یکدیگر درسختیها می باشند.
همانگونه که قرآن کریم نوع رابطه میان  دوهمسر را با این بیان  ابرازداشته اند:(هن لباس لکم وانتم لباس لهن )بقره /187(آنان برای شما لباس هستند وشما برای آنان لباس هستید)
به تمام آن مضامین ومفاهیمی که واژه «لباس»حاوی آن است ومعانی پوشش،محافظ،گرما بخش،زینت دهنده شامل می شود اشاره دارد.
 

 تنبیه بدنی همسر و حد و مرزآن در موارد جایز

n بدترین حالت اهانت وتحقیرزن از جانب شوهر،ضرب وتنبیه بدنی است .زیرا زدن وتنبیه بدنی زن درهیچ شرایطی روا نیست ،مگر هنگامی که درحالت نشوزدرحقوق زناشویی وهمسرداری ، ضرورت ایجاب کند.وقرآن به شیوه استثنایی هنگامی که شوهر ازدیگر وسایل وعظ وترک همبستری مایوس ماند،می تواند به قصد تنبیه وتادیب، زن خودرا به صورتی بزندکه موجب جرح واتلاف نشود.مثلا درفقه گفته شده با دوانگشت درپشت اوبزند یا با مسواک دندان بزند. به هرحال زدن نباید طوری باشد که مرد مستوجب قصاص شود.
n وَاللاَّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَان أَطَعْنَكُمْ فَلاَ تَبْغُواْ عَلَيْهِنَّ سَبِيلاً ان اللّهَ كَان عَلِيًّا كَبِيرًا.نساء/34
(وزنانی را که ازنافرمانی آنان بیم دارید[نخست]پند شان دهیدو[بعد]درخوابگاه ازایشان دوری کنید[واگر تاثیرنکرد]آنان را بزنید پس اگرشما را اطاعت کردند برآنها هیچ راهی برای سرزنش مجویید،که خداوند والای بزرگ است .)
 
سنت  عملی پیامبر اسلام (ص) با زنان خویش:
n درسیره پاک وصحیح رسول خدا (ص) وارد شده است که آن حضرت نه تنها هرگزهمسرش را نزده است بلکه دست روی خادم خود یا حیوانی بلند نکرده است. درحدیثی ازحضرت عایشه (رض) نقل شده است : « ما ضرب رسول الله (ص) خادما له ولا امرأت ولا ضرب بیده شیئا»( عایشه (رض) فرمودند : رسول خدا هیچ گاه خدمتگزار یا  زن یا هیچ چیز دیگر را کتک  نزد). 
n با وجود جوازتنبیه بدنی پیامبر اسلام می فرماید: ولن یضرب خیارکم .(نیکان وبزرگان شما اقدام به تنبیه بدنی نمی کنند)معنی ومفهوم این عبارت این است که ؛کسانی که زنان خود را می زنند اززمره بدان هستند.کدام مسلمانی می پذیرد که ازجمله انسانهای بد باشد؟بنابراین مردان نیک ووارسته زنانشان را نمی زنند ،بلکه با آنان با لطف ومحبت ونرمی رفتارمی کنندوبهترین نمونه این مطلب پیامبرگرامی اسلام است که می فرماید:
n خیرکم خیرکم لاهله وانا خیرکم لاهلی .(بهترین شما کسی ا ست که برای اهل بیت(خانه ) خود بهتر باشد ومن ازهمه شما برای اهل بیت(خانه ) خود بهترم )
7- نتیجه :
با توجه به آیات وروایات فوق وسیره عملی پیامبراسلام(ص) نتیجه می گیریم که زن ومرد درکرامت انسانی باهم مساوی بوده وروح خداوند درهردو به طورمشترک دمیده شده است. اسلام دین انس والفت است ومعاشرت ورفتار نیکو بین زن وشوهر واجب بوده  ومرد مسلمان نباید به زیردستانش ظلم وستم وخشونت نماید.خانواده کانون مهر،محبت وعاطفه است . بنابراین هرنوع خشونت نسبت به زنان واطفال این کانون را ازهم متلاشی می نماید وضررهای جبران   ناپذیر برای جامعه به همراه دارد.برای محو خشونت درجامعه باید خشونت را درخانواده ازبین ببریم .
اگر درقرآن یک بارکلمه (وضربوهن به معنی زدن )آمده است درعوض 38 بارکلمه ( معروف) آمده است که 19 مرتبه آن توصیه به مردان درباب معاشرت ورفتارنیکوبا زنان است .سیره وسنت عملی پیامبر(ص) درباب زنان، نشان دهنده آن است که  خشونت علیه زنان درخانواده ازدیدگاه اسلام مردود است .