آرشیف

چرا واز چه توبه کنیم؟
از توبه زیاد صحبت کرده ایم وهمچنین به خاطر اهمیت آن در تنظیم حیات امت اسلامی وقت وتوجه زیادی برایش صرف کردیم، اما شرایطی ک ما امروزه در آن قرار داریم، یاد آوری اهمیت توبه وباز گشت به خدا را برای ما الزامی می گرداند،چرا توبه می کنیم ؟ از چه چیز باید توبه کنیم؟ وسؤال های زیادی که به ذهن خطور میکند ونیاز به جواب دارد. وضعیتی که ما درآن قرار داریم: جنگ ها، صدها کشته، مردمانی که بی خانمان شده اند، خانه هایی که ویران شده است، فرزندانی که یتیم شده اند، جوانانی که از بین رفته اند و… بیایید تا به سوی خدا باز گردیم وخودمان را تغییر دهیم.
    جوانی به صراحت احساسش را برایم بیان کرد وگفت: شاید این همه جنگ وجدال ومشکلاتی که جوامع اسلامی با آن گرفتار هستند به سبب گناهان من باشد، بله، این احتمال دوری نیست. گناهان من، گناهان تو وگناهان دیگران وقتی درکنار هم قرار بگیرند تبدیل به دیواری سفت وسختی میشود که بین ما انسان ها وخداوند«ج» مانع می شود. به همین خاطر برما لازم است که بسوی او توبه ورجوع نماییم، چون می فرماید:« خدا سرنوشت هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی که خو حالشان را تغییر دهند.»   
  بارالها! راست گفتی، ما به تغییراتی اساسی وریشه ای نیاز داریم.
 
چه کسی از ما خطا نمی کند؟
هنگامی که آدم «ع» نافرمانی کرد شروع کرد به دویدن در بهشت. خدای تعالی از او سؤال کرد: آیا از من فرار می کنی؟ گفت: بلکه به خاطرشرم وحیا ازتو ای الله! همانا صفات الهی شامل رحمت، مغفرت وکرم می باشد، حال اگرما را معصوم وپاک خلق می کرد چگونه صفات او آشکار می شد؟
   تصور کنید؛ اگر نصف شب به سوی خدا روی آوری وبه او بگویی: بارالها! به درگاه تو تضرع وزاری میکنم، پروردگارا! به درگاهت توبه می کنم، توبه مرا بپذیر، آیا توبه ما را قبول نمی کند؟ قطعاً چرا، زیرا او با بندگانش مهربان است وبرآنها رحم می کند، من خودم را قبل ازتو مورد خطاب قرار میدهم وهیچ کسی غیر از رسول الله از خطا معصوم نیست.
اما عده ای هستند که برگناهان خود مداومت می کنند وگروهی هم هستند که بلا فاصله از گناه دست می کشند واز غافلان قرار نمی گیرند، خداوند ما را ازآنها محافظت بفرماید.
 
اول اراده بعد اقدام
بیایید تا اراده کنیم وبار دیگربه سوی گناه باز نگردیم وبگوییم:بارالها! امروز قصد توبه ورجوع به درگاهت را نموده ایم، قصد نموده ایم که شب ازخواب بیدار شویم ونماز تهجد بخوانیم، ما را از درگاهت مران ای پروردگارا! شاید ما را از این مشکلات وتنگناها وجنگها دهد. چه قدرزیبا است شب توبه، شبی که رحمت بربندگان نازل می شود، شبی که فرشتگان نازل می شوند تا توبه کنندگان را در برگیرند. تصورکنید اگر همه ای امت اسلامی به سوی خدا توبه کنند وضعیت ما چگونه خواهد شد؟ طبیعتاً خیلی بهتر خواهد شد.
 
از عادی جلوه دادن واصرار برانجام گناه بپرهیز
بسیاری از انسانها هستند که برانجام گناه اصرارمی ورزند وتکبرمی ورزند، خیلی ها  او را می بینند وسعی نمی کنند او را راهنمایی کنند، درصورتی که توبه کند آیاامکان ندارد که طعم دنیا تغییرکند؟ زیرا خداوند توبه اورا قبول میکند. زیرا خدای تعالی می فرماید: «واین برخدا دشوار نیست.» شاید تمام مشکلات وفتنه هایی که برما فرود می آید به محض توبه فلان شخص برداشته شود. هدف این است که اراده کنیم از گناهان باز ایستیم وخداوند ازما می پذیرد . اما باید از تمام گناهان، صغیره وکبیره واز تمام گناهانی که گمان می کردیم مهم نیست به درگاهش توبه نماییم . تمام این جنگ وجدالها، ماتم ها، گرسنگی ها به خاطر انجام گناهان می باشد.
   بیایید از کوتاهی خود در دعوت به سوی الله، دعوت مستکبران ودعوت انسانهایی که می گویند: ما افرادی متدین هستیم وفلان مقدار وفلان مقدار از قرآن را حفظ کرده ایم، درحالی که توبه از گناهانی را که به خیالشان حساب نمی شده را فراموش کرده اند، توبه کنیم: « وای برما این چه کتابی است که هیچ عمل کوچک وبزرگ را رها نکرده است وهمه را برشمرده است وبه ثبت وضبط آن مبادرت ورزیده است.»
   پس بیایید ازکوتاهی ها توبه کنیم، مگراین وضعیت فلاکت بار جهان اسلام به خاطر امت غافل ازدین نیست؟ چه بسیار دعا می شود وچه بسیارند جوانانی که فهم نادرستی از دین دارند! وجوانانی که در دانشگاه مردود شده والگوی بدی برای دیگران می شوند. چه بسیارند کسانی که باروش های خشن ونفرت انگیزی که به هیچ وجه با عقل جور درنمی آید ، به سوی خدا وعوت می کنند.
    بسیاری از مردم هستند که خطایی انجام می دهند اما به نظرشان کوچک وآسان می آید، درحالی که خدای تعالی می فرماید: « گمان می برید که این مسأله ای ساده وکوچکی است، درحالیک هپیش خدا بزرگ بوده است.»
 
از رحمت خدا نا امید نشوید
بشنو سخن خدی تعالی را که در کتابش می فرماید: « بگو: ای بندگانم! ای آنان که درمعاصی زیاده روی هم کرده اید! ازلفط ومرحمت خدا مأیوس ونا امید نگردید. قطعاً خداوند همه ای گناهان را می آمرزد. چرا که او بسیارآمرزگاروبس مهربان است.»
   می دانیم رسول الله«ص» به اندازه ای که برای این آیه خوشحال شد برای هیچ آیه ای دیگری خوشحال نشد.
   ای بنده ای گنه کاری که برگناه پا فشاری می کنی! آیا وقت آن نرسیده است که توبه کنی؟ آیا وقت آن نرسیده است که به سوی خدا رجوع کنی؟ بله، به خدا سوگند تو محتاج ترین فرد به توبه وبازگشت به الله هستی.
  شاید بعضی سؤال کنند: آیا فقط با توبه ای من مشکلات امت برطرف می شود؟ بله، درست است. دلیلش سخن رسول الله«ص» است که فرمود: « هنگامیکه یک عضو از اعضایش به درد آید تمامی اعضای او در بیدار خوابی ودرد با او همراه می شوند وبا او همدردی می کنند.»
  آیا می دانی اگر توبه کنی، درآن روز برادرت درهیچ جای زمین مظلومانه نمی میرد. بشنو سخن خدای تعالی را در کتاب بزرگش «بی گمان خداوند توبه کاران وپاکان را دوست دارد. بقره / 222»
  گناهان برروی هم جمع شده است، اما کسی سخن خدای تعالی را نمی شنود:« آیا نمی دانند که تنها خدا است که توبه را از بندگانش می پذیرد. توبه/104»  درآیه ای دیگر« خداوند ذاتی است که آمرزنده ای گناه وپذیرنده ای توبه است»
   آیا بعد از این همه آیه، بازهم برانجام گناه وعدم توبه اصرار می ورزی؟ آیا برای نصرت وپیروزی برادران مسلمانت که مورد ظلم وتعدی قرارمی گیرند تلاش نمی کنی؟
  هرگاه از خودمان سؤال کنیم : خواست واراده ای الهی چیست؟ خدا از ما چه می خواهد؟ جواب: «خداوند  می خواهد توبه شما را بپذیرد وکسانی که به دنبال شهوات راه می افتند، می خواهند که خیلی منحرف گردیده وبه کجروی بزرگی بیفتید، خداوند می خواهد کار را برشما آسان کند وانسان ضعیف آفریده شده است. نساء/ 27- 28»
  بله، خداوند می خواهد روز قیامت به شما تخفیف دهد، می خواهد شما را از مشکلات وپریشانی ها نجات دهد، آیا ترتیب آیات را ملاحظه کردی؟ خدای تعالی می فرماید:« انسان ضعیف آفریده شده است» 
      حال که موجودی ضعیف هستی،چرا به بارگاه او توبه نمی کنی تا ضعف تو را برطرف نماید ودر عوض ذلت آن را تبدیل به عزت وکرامت گرداند؟ این توبه نکردن دلالت برتکبری دارد که بر وجود گناهکاران تسلط دارد.                                            
  آیا هنوز نزد تو گناه ازتوبه با ارزش تراست؟ گمان می کنم خیلی ها هستند که جوابشان را با سکوتی که به وسیله ای آن وطن های مان را نابود کرده وآرزوها وبلند پروازی های مان را درهم شکسته ایم، می دهند.
 
برای کسانی که به خود ستم میکنند
بشنو سخن خدای تعالی را: « کسی که از گناهان خود توبه نکند آنان ظالم اند.» حجرات/ 11.
    برای چه کسی ای پروردگا؟ برای کسانی که درحق خودشان ظلم کرده اند، خدای تعالی انسان ها را بدونوع تقسیم کرده است: توبه کننده وظالم، گروه سومی وجود ندارد. ظلم به خود انسان برمی گردد، زیرا صاحب آن خود را متکبر وبی نیاز از خدا می داند- پناه برخدا.
   تورا به خدا قسم می دهم جواب بده. بعد از این همه سخن، چرا برانجام گناه اصرار می ورزی؟ چرا به سوی باری تعالی رجوع نمی کنی؟ چرا شکرپروردگارعالمیان را که این قدربرتو انعام کرده است به جای نمی آوری؟
   جای بسی تأسف است که عده ای خود را تزکیه شده می دانند، مثلاً می گوید: من انسانی مؤمن هستم، زیرا تمام حدود واحکام الهی را خوب انجام می دهم. من یقین دارم که در این سخن الهی تدبرنکرده است: « ای مؤمنان ! همگی به سوی خدا برگردید تا رستگارشوید.» نور/ 31.
  امید وارم که زیرکلمه ای مؤمنون بیست خط بکشید. چگونه کسیکه مؤمن است توبه میکند؟ این سخن بهترین دلیلی است از جانب خداوند متعال که توبه برای مؤمنان هم لازم است، زیرا یاد آوری میک ند که هیچ کس از خطا وعصیان معصوم نیست، اما بنده ای مؤمن آن کسی است که ازذات باری تعلی حیا میکند که در انجام گناه  اصرار بورزد، بلکه به سرعت به سوی خدای تعالی برمی گردد وتوبه میکند.
 
استغفار پیامبرمعصوم«ص»
خواننده ای عزیز! آیا می دانی رسول الله«ص» می فرماید: « من متقی ترین وعالم ترین شما نسبت به خدا هستم ومن هرشبانه روز بیش از هفتاد بار از خدا آمرزش می طلبم» ودرجایی دیگرمی فرماید: «بیشتراز صدبار»حال رسول الله«ص»که معصوم است این قدراز خدا طلب آمرزش میکند، پس ما درشبانه روز چند بارباید از خدا طلب آمرزش گناهان خود را کنیم، درحالی که بشری گناهکار هستیم.
     خداوند ما را درکتابش مورد خطاب قرارداده است: « شما بهترین امتی هستید که به سوی انسان ها پدیدارشده اید. امربه معروف ونهی از منکرمی نمایید.»
  آیا توهم از این امت که در قرآن توصیف شده است هستی؟ آیا واقعاً محبوب بارگاه الهی هستی؟ امید واریم که باشی. پس سعی کن که این چنین باشی.
 
شادی پروردگار از توبه ای بنده اش
 خواننده ای عزیز! آیا میدانی که شادی خداوند از توبه ای بنده اش بیش از شادی بنده اش از توبه اش است؟
   خداوند متعال ازبندۀ مؤمن خود، عبادت قلبی وعبادت عملی را می طلبد، آیا می توانی بین هر دو جمع کنی؟ سؤال های بسیار زیادی هست که زندگی روزانه ات منظم نمی شود مگر این که آن ها را جواب رهی. رسول الله «ص» برای ما مثالی زده است که می توانیم آن را به عنوان دلیلی برخوشحالی خداوند از توبۀ بنده اش بدانیم. روزی مردی همراه با مرکبش که غذا وآبش را روی آن گذاشته بود، درصحرا می رفت. مرکبش به سرعت حرکت کرد تا این که از او دور شد. قلب مرد آکنده ازیأس ونا امیدی شد، تا آن جا که دروسط بیابان گودالی حفرکرد وبه  خاطر نا امیدی از بازگشت مرکبش، درانتظارمرگ درآن نشست. چند دقیقه نگذشت که مرکبش همراه با غذا وآبش بازگشت وبالای سرش ایستاد. او با شکرو سپاسگذاری به درگاه پروردگارش به مرکبش نگاه کرد واز شدت شادمانی در ابرازشکرش از خدا دچار اشتباه شد وگفت: پروردگارا ! توبنده ام  هستی ومن پروردگارت. پیامبر«ص» فرمود: « آیا میدانید؟ خدا به خاطر توبۀ بنده از این مرد هم خوشحال ترمیشود.» (مسلم: 6887)
  خداوند متعال توبه را درطول شبانه روز برما عرضه می کند، در حالی که ما از او روی می گردانیم. ما کجا وحدیث رسول الله «ص» کجا؟ که می فرماید: « خداوند شبانگاهان دستش را دراز میک ند تا کسی که در طول روز مرتکب گناه وبدی شده است توبه کند ودر روز دستش را دراز می کند تا کسی که در طول شب گناه وبدی انجام داده است توبه کند.» با وجود این برروگردانی از او اصرارمیکنی؟
    اگرتو از این که توبه را برتو عرضه می کنم، خسته شدی، من از این کار خسته نمی شوم. این قصه را بشنو تا بلکه درعده ای تأثیرکند آنان را به توبه وادارد.
 
مهربانی پادشاه جبار
حکایت شده است که پادشاه بزرگی برگان زیادی داشت که انجام کارها را به آن ها می سپرد. یکی از دشمنان پادشاه نزد یکی از غلامان آمد واو را فریب داد وبه دلش وسوسه انداخت که این پادشاه با این کارهای سخت تو را خسته میکند و درمقابل به تو بسیار کم لطف است واگر از پادشاه دوری کند، خوشبختی بزرگ وانعامات زیادی به او خواهد کرد. غلام هم به خاطر رسیدن به زندگی شرافتمندانه، این کفته را قبول کرد، اما بعد ازمدتی دروغ این شخص برایش نمایان شد ودید که نه به خوشبختی رسیده ونه به او انعام کرده است، به قصرپادشاه برگشت وبا خود فکرکرد که آیا پادشاه اورا قبول خواهد کرد یانه؟ او از استقبال گرم پادشاه وخوش آمد گویی او شگفت زده شد. حال وقتی وضعیت یک بنده با بنده این چنین است، پس استقبال خداوند «ج» چه گونه خواهد بود؟آیا هنوز هم وقت توبۀ ما نرسیده ؟
    شاید داستان بعدی قبول توبه بنده توسط ذات الهی را برای شما واضح تر سازد . تصور کن اگر فرزندی نافرمانی مادرش را نجام دهد و دعوای آن ها بسیارطولانی شود وفرزندش را ازخانه بیرون کند، می بیند که فرزند در خیابانها حیران وسرگردان است، اما به خانه باز می گردد تا جلوی در خانه اش بخوابد، آیا این مادر فرزندش را در بیرون از خانه می گذارد؟ قطعاً خیر. او را به آغوش گرفته وبدون هیچ سرزنشی به خانه می آورد، حال وضعیت ما با باری تعالی درهنگام انجام گناه هم چنین است، یعنی به محض این که دروازۀ او را بکوبیم خیلی سریع در وازۀ توبه ورحمت  خود را به روی ما باز میکند. چنان که در حدیث قدسی آمده است که خداوند می فرماید: « کسی که به اندازۀ یک وجب به من نزدیک شود، من به اندازۀ یک ذرع – یک دست –به او نزدیک می شوم وکسی که به اندازۀ یک ذرع به من نزدیک شود من به اندازۀ یک باع – فاصلۀ دو دست باز هم – به او نزدیک می شوم وکسی که قدم زنان به سویم بیاید من شتابان به سویش می آیم.»(مسند احمد:2/ 413)
 
تأثیر فرد برجماعت
   اگر می خواهی که برایت ثابت شود که معصیت وگناه یک شخص موجب آزاریک امت می شود، این قصه را بخوان . قصۀ سیدنا موسی و بنی اسرائیل . موسی«ع» درشهری بود که مدتی باران درآن قطع شده بود ومردم هم دچار اضطراب شدند که مبادا دچار گرسنگی وتشنگی شوند. به همین خاطر از موسی «ع» تقاضای نماز باران نمودند، موسی «ع» هم نماز خواند ودست به دعا برداشت ودعا کرد، اما خداوند«ج» دعایش را اجابت نکرد، او با تعجب گفت: پروردگارا ! من عادت کرده ام که دعایم را استجابت نمایی. خداوند در جواب داد که ای موسی ! درمیان شما شخصی قراردارد که چهل سال است نافرمانی من را انجام می دهد وتا از میان شما خارج نشود از باران خبری نیست.
    سیدنا موسی«ع» صورتش را به طرف قوم خود کرد واعلان کرد که ای مردم! درمیان شما شخصی گناهکاری وجود دارد وتا زمانی که از میان شما بیرون نشود از باران خبری نیست، خود آن شخص فهمید که چه خبراست، اما منتظرماند تا شاید کس دیگری بیرون رود واو رسوا نشود، اما کسی بیرون نرفت، او گفت: بارالها! اگر از میان آنها خارج شوم رسوا می شوم واگر هم بیرون نشوم قومی از تشنگی هلاک می شوند، بارالها! مرا رسوا مکن وتوبه ام را قبول کن. من از همین حالا توبه ام را اعلام میکنم، در همین لحظه باران شروع به باریدن نمود، موسی «ع» به خداوند «ج» گفت: باران بارید، اما کسی بیرون نرفت. خداوند «ج» در جواب فرمود که بنده ام توبه کرد وباران هم به خاطر توبۀ بنده ام شروع به باریدن کرد، موسی«ع» از خداوند«ج» درخواست نمود که او را به من نشان بده، خدای تعالی فرمود: درزمانی که نا فرمانی من را انجام می داد من آبروی اورا حفظ کردم ورسواننمودم، حال که توبه نموده است او را رسوا کنم؟!
    آیا دیدی که گناه یک شخص نزدیک بود یک امت را هلاک کند، خدای متعال توبۀ ما را دوست دارد، آه ونالۀ گنه کاری که عفو ومغفرتش را می طلبد، دوست دارد.
    روایت شده است که یک اعرابی نزد رسول الله «ص» آمد وگفت: من یک گناهی کرده ام ، آیا خداوند می بخشد؟ فرمود: «بله» گفت: اگربار دیگرانجام دهم؟ فرمود: «درنامۀ اعمالت نوشته می شود» گفت: اگرتوبه کنم؟ گفت: «محو می شود»گفت: اگرباردیگر انجام دهم؟ گفت: «درنامۀ اعمالت نوشته می شود» گفت: اگرتوبه کنم؟ گفت: « محو میشود»  گفت: تا چه وقتی محو میکند؟ فرمود: « خدا وند از عفو وبخشش خسته نمی شود تا زمانیکه بنده از طلب عفو وبخشش خسته نشود»
 
شروط توبه
دوستان گرامی! توبه سه شرط دارد:

1.     ندامت وپشیمانی ازگناه.

2.     دست کشیدن  وترک گناه.

3.     اراده وتصمیم قاطع برعدم ارتکاب گناه.

هنگامی که آدم «ع» از بهشت اخراج شد، خداوند«ج» به او فرمود: ای آدم! تا به حال برمن مثل پادشاهی که برپادشاه دیگری، داخل می شود، داخل می شدی، اما الآن مثل داخل شدن بنده نزد پادشاه می باشد ومن این را بیش تر دوست دارم، ای آدم! گناهی که به خاطرآن دربارگاهم تضرع وتوبه نمایی از طاعتی که به من نشان بدهی برایم بهتر و محبوبتر است، ای آدم! آه ونالۀ شخص گناهکار نزدم ازنشان دادن اطاعت محبوب تر است.
 
وسعت رحمت خداوند«ج»
   رسول الله«ص» می فرماید: « هر کسی از بندگان الهی مرتکب گناهی شود وسپس برود وضو بگیرد ودو رکعت نماز به  طریق احسن ادا کند وبه دنبال آن از خداوند متعال طلب آمرزش کند، خداوند او    را می بخشد.»
    بیاییم این حدیث قدسی را احساس کنیم: «ای فرزند آدم ! تو هرگاه مرا فراخوانی واز من بخواهی تو را می بخشم وبرایم اهمیتی ندارد. ای فرزند آدم! اگر گناهانت به پهنای آسمان برسد سپس ازمن طلب مغفرت نمایی تو را می بخشم » درحدیث قدسی دیگر آمده است که : « بنده ای از بندگان خدا مرتکب گناهی شد وگفت: پروردگارا! مرتکب گناهی شده ام مرا ببخش، پروردگارش گفت: به تحقیق که این بنده ای من می داند که پروردگاری دارد که گناهان را می بخشد من هم به تحقیق که او را بخشیدم»
   ای خوانندۀ گرامی! از تمام معاصی به سوی خدا توبه کن ، به سوی او برگرد. با حالت ندامت وگریه، از اصرار ومداومت برگناه بپرهیز.
   روزی که خداوند توبۀ کعب بن مالک را پذیرفت، رسول الله«ص» بریش فرمود: « تورا بشارت می دهم به بهترین روز از زمانی که مادرت تو را به دنیا آورده است.»   بهترین روز ما آن روزی است که با نیت صادقانه وقصد جدی به بارگاه الهی توبه کنیم واو هم توبۀ را قبول کند، من فقط می توانم بگویم که بزرگ ترین نعمت وفضل خداوند«ج» توبه می باشد که برما منت نهاده تا همراه با بهترین بندگانش در بهشت داخل شویم.