آرشیف

تاریخچه درخت ناجو در چغچران

دسامبر 26, 2014

استاد محمود بی پروا

مردم چغچران اززمان بسیار دورهیچگاه بیاد ندارند که در چغچران درخت ناجورا دیده باشند.آنان مگر این درخت رادرولایات دیگر ویا درخارج دیده باشند حتی بعضی ها سراغ ندارند که درخت ناجو چه نوع درخت میباشد.
برای اولین بار درسال های 1347 – 1349 والی آنوقت ولایت غور بنام الحاج محمد آصف که بنای مسجد جامع خاتم النبین چغچران را نیز گذاشت وآنرا به پایه اکمال رساند، تعداد زیادی از نها لهای ناجو را از کابل توسط طیاره باختر به چغچران انتقال داده وبه دوطرف سرک مسجد جامع الی مرکز شهر وتا دفتر ولایت را غرس نمود مگر تا رسیدن فصل تابستان تمام آنها خشک شده واز بین رفتند.
بار ثانی د ربهار سال 1382 هجری شمسی مولوی دین محمد معاون جهادی ولایت غور تعداد زیادی از نهالان ناجورا از هرات آورده وبه اطراف تمام جاده های شهر چغچران غرس ولی تا رسیدن فصل خزان همه از بین رفتند.
بار سوم در بهار سال 1387 هجری الحاج باز محمد احمدی والی ولایت غور که متخصص زراعت نیز بود ، از اینکه در سرسبزی علاقه وافر داشت ، به شاروالی شهر چغچران هدایت داد تا یک تعداد زیاد از درختان وبته های زینتی را از سالنگ، دره غوربند ومیدان شار جاهائیکه اقلیم آنها شبیه اقلیم چغچران باشد، آورده وبه اطراف سرک ها وصحن حویلی های ادارات دولتی غرس نمایند تا شهر را سرسبز وزیبا سازند.
همان بود که از جانب شاروالی مولوی محمد ابراهیم بتاریخ 5 حمل 1387 عازم کابل گردیده واز میدان شار، غوربند وسالنگ به تعداد 5000 نهال ناجو را همراه خاک ریشه ، 4300 بته زینتی مرسل ، 2000 نهال زینتی دیوار بید و5000 بته زینتی مورپان را ابتدا درپروان 3 جمع آوری وبعد درکاماز باربندی وتا تاریخ 15 ثور به چغچران انتقال داد وبعد شاروالی تعداد زیاد این نهال هارا به ادارات دولتی توزیع نمود تا بداخل محوطه های ادارات غرس نمایند وتعدادی را درکنار جاده های شهر غرس نمودند. تا همین اکنون در تمام شهر وخانه های نشیمن در حدود 80 نهال ناجو سبز وزنده میباشند که این یک موفقیت چشم گیر دانسته میشود وبرای اولین بار است که خاک چغچران درخت ناجو را درآغوش خود می پروراند. ولی از اینکه در شهر سرک پخته و مطابق نقشه ندارد ، هر وقتیکه گیاهی در انیجا سبز گردد ، بعد انجینری از گوشه های هرات ویا پاکستان سر بلند کرده تحت نام اینکه در شهر چغچران سرک پخته اعمار مینمایند، این گیاهان سبزرا ازریشه نابود می سازند وهمینکه این کار صورت گرفت، دیگر نه نشانی از سرک پخته به مشاهده میرسد ونی کدام پیشرفت دیگر.

درخت ناجو:
نام انگلیسی: .pine
نام خانواده گیاهی – Pinaceae.
نام جینس – Pinus.
ولی ازاینکه نماینده شاروالی شخص فنی نبوده است تا هنگام اخذ نهال ها نام های علمی وسلسله دودمانی اورا درست معلومات گرفته وباخود بیاورد ازینرو در باره نام نوع ناجو معلوماتی دردست نیست. بناء فقط همین قدر میتوان نام علمی اش را نوشت که : Pinus sp. امید که درآینده جوانان با درک غور خودرا بدرجات بالای علوم زراعت رسانیده و سیستماتیک گیاهی را تکمیل نمایند. برای فعلا در همین جا اکتفا میکنیم.
درخت ناجو از جمله درختان همیشه بهار میباشد که در بعض نوشته ها آنرا همیشه سبز میخوانیم بعلتی اینکه دایم به نظر ما سبز معلوم میشود درحالیکه علت سبزی وی زنده ماندن برگ های سوزنی مانند درخت است که بین 2 -5 سال زنده مانده ومثل درختان بید وسفیدار همه ساله نمیریزند ولی همه ساله برگ های جدید تولید میشوندازینرو درخت ناجورا دایم بما سبز نمایان میگردانند.
درخت ناجو از یک نگاه زینتی است بدلیل که همیشه سبز معلوم میشود واز نگاه دیگر دارای بهترین چوب ساختمانی میباشد که در ساختن کلکین ودروازه وفرنیچر ارزش بسزائی دارد.
درخت ناجو نموی بسیار بطی دارد وتا 12 سالگی سالانه از 5 تا 10 سانتی بیشتر نمو کرده نمیتواند ولی از آن به بعد تا 25 سالگی میتواند سالانه 20 الی 30 سانتی متر قد بکشد درحالیکه بعد ازآن نیز نموی وی بطی گردیده قسمیکه سالانه بیش از 10 سانتی متر قد کشیده نمیتواند.
درخت ناجو بعد ازاینکه با محیط توافق نمود میتواند خشکی را تحمل نماید زیرا ریشه های خودرا بداخل خاک تاآنجا فرو می برد که به آب برساند از طرف دیگر روی زیرین برگ های ناجورا لایه نازکی از موم پوشانیده دارد تا از تعرق وضیاع آب هنگام بلند رفتن درجه حرارت جلوگیری نماید . درخت ناجو فوق العاده سردی پسند است وهوای خیلی سرد زمستان به وی آسیبی رسانده نمیتواند.
درخت ناجو درخاک های عمیق وبه نشیب های شمالی زمین بعلت رطوبت زیادتر بهتر میروید ولی درخاک های ریگی وکم عمق چندان نمو کرده نمیتواند.
ناجوی وارد شده در هرنقطه دو سوزن برگ دارد به رنگ های سبز روشن وبصورت غلو بشکل مارپیچی در روی ناوده های جوان میرویند.(عکس 3 و 4).
تعداد انواع درختان ناجو در جهان زیاد بوده وتا 30 نوع در کل دنیا شناسائی شده است. در افغانستان دو نوع آن طور بومی میروید که یکی نشتر وطنی یا Pinus wallichiana (P. Excelsa) Wall. ودیگری جلغوزه یاWall.ex Lamb. Pinus gerardiana میباشد که درخوست ، پکتیا و کنرمیرویند.