آرشیف

طالبان در جریان ۱۵ ماه گذشته، خواست جامعه جهانی مبنی بر ایجاد دولت فراگیر در افغانستان را نپذیرفته و رژیم خود را همه‌شمول خوانده‌اند. در این مدت هیچ کشوری حاضر نشده رژیم طالبان را به رسمیت بشناسد. جامعه جهانی، ایجاد دولت فراگیر و رعایت حقوق بشر را از پیش‌شرط‌های به ‌رسمیت شناختن این گروه خوانده است؛ خواستی که طالبان تاکنون به آن توجه نکرده‌اند. این گروه سیاست‌مداران غیرطالب را از فعالیت‌های سیاسی در داخل کشور منع کرده و کمیسیونی را برای دعوت از شخصیت‌های سیاسی که در بیرون از کشور به سر می‌برند، ایجاد کرده است. با وجود سعی اعضای این کمیسیون اما تاکنون هیچ‌یک از چهره‌های جدی سیاسی حاضر نشده به کشور برگردد. از سوی دیگر جبهه مقاومت ملی به مخالفت مسلحانه‌ علیه طالبان روی آورده‌ که در نتیجه آن ده‌ها کشته و زخمی از هر دو طرف برجا مانده‌اند. شماری از رهبران و چهره‌های سیاسی در جبهه‌گیری علیه طالبان نهادی سیاسی زیر عنوان «شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان» را تشکیل داده‌اند. با این حال، امریکا و سایر کشورهای غربی هنوزهم از طالبان می‌خواهند که بر‌اساس موافقت‌نامه دوحه گفت‌وگوهای بین‌الافغانی با جناح‌های مخالف و غیرطالب را آغاز کنند و حکومت فراگیر در افغانستان شکل دهند.

در تازه‌ترین مورد تام ‌وست، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور افغانستان، روز پنج‌شنبه، ۵ عقرب، با نشر توییتی از صحبت تلفنی‌اش با حامد کرزی، رییس جمهور پیشین کشور و عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی صلح حکومت پیشین، خبر داده است. ‌وست در سلسله‌توییتش تذکر داده که با کرزی و عبدالله روی ضرورت «گفت‌وگوهای ملی و واقعی بین‌الافغانی» در مورد آینده افغانستان تأکید کرده است. آقای وست افزوده است که جامعه بین‌المللی برای رسیده‌گی به نیازهای اساسی آستین بالا زده است و حالا نوبت طالبان است که سهم‌شان را ادا کنند‌.

نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور صلح افغانستان خاطرنشان ساخته است: «طالبان به شیوه‌هایی حکومت کنند که زمینه سرمایه‌گذاری و بازگشت متخصصان تحصیل‌کرده را فراهم کنند.  مداخله در امور سازمان‌های کمک‌رسان را متوقف و زمینه سرمایه‌گذاری خارجی را مساعد کنند. فعلاً راه طولانی در پیش است.» او با اشاره به صحبت‌هایش با کرزی افزوده است: «ما روی ضرورت فوری به آغاز گفت‌وگوهای واقعی ملی افغان‌ها بر سر آینده کشورشان بحث کردیم.»

نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور افغانستان همچنان روز دوشنبه، ۹ عقرب، با عبدالله‌ عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه حکومت پیشین، صحبت تلفنی داشته است. در این تماس، دو طرف «گفت‌وگوی ملی واقعی بین مردم افغانستان» را برای ثبات سراسری، تحکیم وحدت، مشارکت ملی و حل مشکلات موجود در کشور، ضروری عنوان کرده‌اند. تام ‌وست در این تماس تلفنی افزوده که جامعه بین‌المللی به کمک‌هایش به افغانستان ادامه می‌دهد، اما طالبان باید به وعده‌های خود مطابق به محتویات موافقت‌نامه صلح دوحه، عمل کنند.

آقای ‌وست پیش از این نیز دیدارهای مختلفی با شماری از فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران  افغانستان در ترکیه داشته و روی آغاز «گفت‌وگوهای ملی در افغانستان» تأکید کرده است. او همچنان در سفرهای منطقه‌ای خود بر ضرورت این مهم تأکید کرده است.

نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور افغانستان در حالی روی ضرورت گفت‌وگوهای بین‌الافغانی تأکید دارد که از سلطه طالبان بر افغانستان حدود ۱۵ ماه می‌گذرد. با وجود خواست‌های مکرر سیاسیون کشور و جامعه جهانی، این گروه در جریان این مدت به ایجاد دولت فراگیر ملی و همه‌شمول تن نداده‌ است. طالبان رژیم خود را فراگیر می‌دانند و تأکید دارند که برای رهبران سیاسی و چهره‌های سیاسی پیشین در نظام‌شان جایی نخواهد بود. طالبان به‌صراحت اعلام کرده‌اند که سیاست‌مداران غیرطالب می‌توانند با رعایت شرایط وضع‌شده از سوی این گروه، به کشور برگردند و زنده‌گی کنند، اما حق دخالت در امور سیاسی را نخواهند داشت؛ امری که برای رهبران و چهره‌های سیاسی پذیرفتنی نیست.

از سوی دیگر، گروه طالبان در یک سال گذشته پیوسته ایالات متحده امریکا را به نقض توافق‌نامه دوحه متهم کرده‌اند. آگاهان مسایل سیاسی اما اظهارات طالبان و امریکا را بازی‌های رسانه‌ای عنوان می‌کنند و می‌گویند که طالبان در تبانی با ایالات متحده امریکا به مسند قدرت تکیه زده‌اند.

با این حال، در کنار مخالفت چهره‌های سیاسی، جبهه مقاومت ملی نیز به‌عنوان جناح مخالف و مسلح رژیم طالبان در جریان حدود ۱۵ ماه گذشته در ولایت‌های پنجشیر، بغلان، تخار، بدخشان، کاپیسا و شماری از ولایت‌های دیگر نبردهای سنگین و خونینی را به راه انداخته است. در این نبردها هر دو طرف تلفات سنگین را متقبل شده‌اند. در چندین مورد طالبان اسیران جنگی این جبهه را در ولایت‌های پنجشیر و بدخشان به‌شکل گروهی با دستان بسته تیرباران کرده‌اند. علاوه بر جبهه مقاومت ملی، جبهه ملی آزاده‌گان و شماری از جبهه‌های دیگر نیز علیه طالبان به مقاومت مسلحانه پرداخته‌ و حمله‌های مسلحانه را علیه مواضع طالبان آغاز کرده‌اند.

در همین حال صبغت‌الله احمدی، سخنگوی جبهه مقاومت ملی، در صحبت با روزنامه ۸صبح، در مورد گفت‌وگوهای نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان می‌گوید، این جبهه زمانی به دور میز گفت‌وگو خواهد نشست که در آن به حقوق زن و مرد افغانستان احترام و به آرای شهروندان رجوع شود. آقای احمدی تصریح می‌کند، در صورتی که طالبان «احترام گذاشتن به حقوق شهروندی، رعایت حقوق بشر، برگزاری انتخابات/‌همه‌پرسی و تأمین آزادی‌های مدنی و حقوق اساسی شهروندان» را بپذیرند، این جبهه می‌تواند با این گروه دور میز گفت‌وگو بنشیند.

سخنگوی جبهه مقاومت ملی تأکید می‌کند: « نظام معتدل اسلامی غیر‌متمرکز» از خواسته‌های مهم و کلیدی این جبهه است. به گفته او، جبهه مقاومت ملی برای استقرار چنین نظامی، حاضر است با طرف‌های سیاسی مختلف در افغانستان گفت‌وگو کند.

با وجود مخالفت‌های سیاسی و مسلحانه علیه طالبان، این گروه ادعا دارد که حکومتش همه‌شمول است و بر همه نقاط کشور تسلط دارد. کشورهای غربی و آسیایی اما روی ایجاد حکومتی تأکید دارند که با تعریف طالبان از واژه «همه‌شمول» متفاوت است. کشورهای غربی برای پذیرفتن رژیم طالبان به‌عنوان یک دولت رسمی، پیش‌شرط‌هایی دارند. ایجاد حکومتی که در آن نماینده‌گان همه اقوام، مذاهب و اقلیت‌ها با دیدگاه‌های سیاسی مختلف حضور داشته باشند، رعایت حقوق بشر از سوی رهبران و نیروهای حکومت، فراهم‌آوری زمینه آموزش برای دختران و پسران و آزادی زنان از عمده‌ترین پیش‌شرط‌های جامعه جهانی برای پذیرفتن رژیم طالبان به‌عنوان یک دولت رسمی است.

کشورهای غربی نیز به‌صورت جداگانه و گروهی بارها از طالبان خواسته‌اند تا براساس توافق‌نامه صلح دوحه، گفت‌وگوهای سیاسی با جناح‌های داخلی را آغاز کنند. این کشورها انتظار دارند که از طریق گفت‌وگوهای سیاسی، بستری برای ایجاد دولت فراگیر ملی در افغانستان فراهم شود.

افزون بر این، اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای که شامل کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و اوزبیکستان است، نیز خواستار دولتی فراگیر و دموکراتیک در افغانستان شده‌اند. اعضای این سازمان حدود یک‌ونیم ماه پیش در ۲۴ سنبله، نشستی دو‌روزه‌ را در شهر سمرقند اوزبیکستان برگزار کردند. در اعلامیه پایانی این نشست، همه اعضای این سازمان ایجاد حکومت ملی و فراگیر در افغانستان را امری مهم برای منطقه عنوان کردند. در بخشی از این اعلامیه آمده است: «سازمان همکاری شانگهای از افغانستان مستقل، بی‌طرف، متحد، دموکراتیک، صلح‌آمیز و عاری از تروریسم، جنگ و مواد مخدر حمایت می‌کند.»

طالبان در جریان یک‌ سال گذشته تمام نهادها و سازوکارهای انتخابی را لغو و بر ایجاد نظام «سچه اسلامی» تاکید ورزیده‌اند. آنان با ایجاد نظام اسلامی مورد نظرشان، زنان را به‌گونه کامل از حقوق اساسی‌شان محروم کرده‌اند. نهادهای بین‌المللی حقوق بشر در این جریان این یک‌سال‌و‌اندی پیوسته از نقض ‌گسترده حقوق بشری طالبان انتقاد کرده‌اند.

در تازه‌ترین مورد ریچارد بنت، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان، روز پنج‌شنبه هفته گذشته گفته است که علاوه بر مسدود بودن مکتب‌های متوسطه و لیسه دختران، زنان افغانستان به‌گونه گسترده از دسترسی به کار و زنده‌گی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی  خویش محروم شده‌اند. او تاکید ورزیده است، اقداماتی را که طالبان تاکنون علیه زنان انجام داده‌اند، هدف آن نامریی ساختن زنان در جامعه است.

پیش از این رینا امیری، نماینده وزارت خارجه ایالات متحده در امور زنان و حقوق بشر برای افغانستان، نیز از وضع محدودیت از سوی طالبان بر حق آموزش و کار زنان انتقاد کرده و گفته بود که طالبان نمی‌توانند فرصت‌های آموزشی و شغلی نصف مردم این کشور را انکار کنند.