آرشیف

2022-9-10

علم عبدالقدیر

برجام باز هم در پرتگاه

برجام.

مذاکرات برجام از طولانی ترین، منحنی ترین وپر خم پیچ ترین پر چالش ترین وشکننده ترین مذاکرات بنام  برنامه جامع مشترک بین ایران ، پنج کشور اروپائی وامریکا است که از سال 2013 تا حال بخاطر رسیدن به یک توافق جهت توقف فعالیت های هسته ای ایران ادامه دارد.حالا برای دانستن مفهوم این عنوان ومقدمه لازم است بدا نیم بر جام چیست،وچه زمانی وارد فرهنگ سیاسی شد وهدف آن چیست وعناصر وکشور های شریک درین مذاکرات چه ها وکی ها اند؟

اول معنی تحت الفظی بر جام: برجام مخفف عبارت: برنامه جامع اقدام مشترک ویا واژه سیاسی است که در نومبر 2013  در جریان مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ ساخته شد. یعنی امضای توافق بخاطر توقف فعالیت های هسته ای ایران ورفع

مرحلۀ اول مذاکرات بر جام ونتیجه:

مذاکرات رسمی برای طرح جامع اقدام مشترک دربارهٔ برنامه اتمی ایران با پذیرفتن توافق موقت ژنو بر روی برنامه هسته‌ای ایران در نوامبر ۲۰۱۳ شروع شد. به مدت ۲۰ ماه کشورها درگیر مذاکره بودند که در آپریل ۲۰۱۵ تفاهم هسته‌ای لوزان شکل گرفت.. این دور از مذاکرات برنامه هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ از ظهر روز شنبه ۲۷ جنوری ، در هتل کوبورگ در شهر وین اتریش با حضور جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و هیئت‌های کارشناسی دو طرف آغاز شد. ضرب الاجل تعیین‌شده زمان این مذاکرات، روز سی‌ام چون تعیین شده بود که سه بار به ترتیب تا سوم، دهم و سیزدهم جون تمدید گردید

بر اساس این توافق، ایران ذخایر اورانیم غنی شده متوسط خودش را پاکسازی خواهد کرد و ذخیره‌سازی اورانیوم با غنای کم را تا ۹۸ درصد قطع می‌کند، تعداد سانتریفیوژها را حدود دوسوم و حداقل به مدت ۱۵ سال کاهش می‌دهد. ۱۵ سال بعد، ایران موافقت کرده‌است که اورانیوم را بیش از ۳٫۶۷درصد غنی‌سازی نکند یا تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم جدید یا رآکتور آب‌سنگین جدیدی را نسازد. فعالیت‌های غنی‌سازی اوانیوم به مدت ۱۰ سال به یک تک ساختمان که از سانتریفیوژهای نسل اول استفاده می‌کند محدود خواهد بود.وشرائط دیگر …

در نتیجه :برای نظارت و تأیید اجرای توافق‌نامه توسط ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) به تمام تأسیسات اتمی ایران دسترسی منظم خواهد داشت. در نتیجه این توافقنامه که تاییدیه پایدار متعهدین آن را به همراه دارد، ایران از تحریم‌های علیه ایران شورای امنیت ملل متحد، اتحادیه اروپا و ایالات متحده (تحریم‌های ثانویه) بیرون خواهد آمد.

آب ترامپ پای دیوار دوساله برجام: دوسال مذاکرات وسه سال عادی سازی روابط سیاسی بین ایران وکشور های غربی با یک اقدام متهورانه دونالد ترامپ نقش بر آب شد. در 18 ثور 1397 یا أواخر مارچ 2018 دونالد ترامپ رئیس جمهور بعد از اوبا با یک فرمان از برجام خارج وتمام تحریمها وحتی بیشتر از گذشته بر گشت وایران را از رهگذر اقتصادی ورفاه اجتماعی دچار بحران ساخت.

چهار سال دوره حکومت داری ترامپ با وضع تحریم های گسترده بربسیاری افراد، شرکت ها، وشخصیت های سیاسی ونظامی ایران سپری شد، درین مدت ایران فعالیت های هسته ای را تشدید وساخت وساز موشک وپهباد را تسریع ساخت ولی از رهگذر اقتصادی دچار مشکلات زیاد بود ، در کنار این تحریم ها جنگ های یمن، سوریه، عراق وحتی أفغانستان ایران وکشور های غربی را در مقابل یکدیگر قرار داد.ایران در بعد نظامی به پیشرفتهای دست یافت ودر میدان  سیاست در أمور کشور های همسایه ومنطقه دست آورد های ملموسی داشت ولی درین میان کشوری که ایران را خیلی ضربه زد اسرائیل بود، دانشمندان هسته ای ایران را ترور ومراکز نظامی و هسته ای ایران را چند بار مورد حمله قرار داد که منجر به تخریب بخش عمده سایت هسته ای نطنز وکرچ  ومرکز تولید موشک در ترقوز آباد وپارچین وغیره شد.

بر جام در زمان  جو بایدن رئیس جمهور دموکرات ایالات متحده: جو ماندن رئیس جمهور دمو کرات امریکا مانند اوبا ما ظاهرا  موافق امضای  بر جام وگشودن  مسالمت آمیز این گره است به همین دلیل به نما ینده شورای اتحادثه اروپا که هم آهنگ کننده مذاکرات است اجازه داده تا مذاکرات را ادامه دهند ..این مذاکرات باز هم دوسال ادامه پیدا کرد وبه توافق بین طرفین نز دیک شد.

نتیجه مذاکرات دوسال  دیگر در دور دوم: قبلا تذکر رفت که مذاکرات دور اول دو سال  ادامه داشت در فرجام توافق صورت گرفت وحدود سه سال همکاری های مشترک در فضای مسالمت آمیز ادامه داشت وسپس توسط دونالد ترامپ  حدود چهار سال واندی به زباله دان تاریخ سپرده شد با ختم دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ  توسط جو بایدن خلف دموکراتش بار دیگر با کالبد نیمه جان  برجام روح پسیف دیمیده شده وامید هارا درمورد احیائی بر جام زنده کرد..ولی در آخرین لحظه وآخرین روز های وعده امضا ورق تغییر کرد.

بر جام در آخرین مرحله دور دوم مذاکرات:در جولای سال 2022 یا روز های پایانی دور دوم مذاکرات امید ها بر امضای موافقت نامه بر جام افزایش یافت ، اما کنش ها وواکنش های ایران واسرائیل این امید هارا کاهش داد . ایران از آمریکا تضمین میخواهد وفراموش کردن تحقیق ونظارت از سه محل ویاسایت مشکوک که آزانس ادعا دارد،اما امریکا عملکرد واقدام رئیس جمهور های آینده را تضمین نمیکند ومسائل نظارت آزانس را خارج از بر نامه بر جام میداند گو اینکه آژانس انرژی اتمی من حیث یک نهاد مستقل صلاحیت دارد هر جای را که بخواهد تفتیش کند ونظارت داشته باشد این شرط وشروط بعد از توقف دور مورد کشتی های بی سر نشین امریکا در دریای سرخ توسط کشتی جنگی جماران ایران و هک شدن سیستم های اداری حکومت البانیا عضو ناتو تشدید شد وامریکا ایران را رسما بر حمله به یکی از کشور های عضو ناتو متهم کرد وامروز جمعه نهم سیپتمبر 2022 وزارت مخابرات ایران را با چند شرکت وشخصیت دیگر تحریم وامید های بر جام را ضعیف ساخت.

نتایج برجام مؤفق وبر جام شکست خورده: اینکه بر جام امضا شود ویا نشود دور نمائی آشتی بین غرب وایران بسیار کم است چون ایران وامریکا  علاوه از بحران جنگ روسیه واوکراین در سطح کشور های منطقه نیز عملا در مقابل یکدیگر قرار دارند وهر روز احتمال در گیری در فضا ، دریا وزمین این کشور ها وجود دارد.امروز وزیر خارجه امریکا در کانفرانس خبری گفت امریکا میخواهد مطمئن شود در صورت شکست بر جام چه گزینه ای برای باز داشتن ایران از فعالیت هسته ای در دست دارد که هدف طبعا همان گزینه نظامی است که در پی شکست امضای بر جام در ذهن هر تحلیل گری أوضاع نقش می بندد.

وزیر خارجه امریکا: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا جمعه 18 سنبله  گفت که پاسخ اخیر ایران به توافق هسته‌ای «یک گام به عقب» است و تاکید کرد واشنگتن به هر قیمتی، حاضر به پیوستن مجدد به مذاکرات نخواهد بود.عجله‌ای برای بازگشت به برجام‌ نداریم و توافقی که امنیت ملی ما را تامین نکند امضا نخواهیم کرد .با این اظهارات میتوان گفت سفر روز یکشنبه نخست وزیر اسرائیل به واشنگتن حتما تا ثیر بیشتر برشکست بر جام خواهد گإاشت لذا میتوان گفت که برجام به پرتگاه نزدیک است واینکه نتائج شکست بر جام چه خواهد بود بعد از نشست 15 سیپتمبر 2022 سران عضو سازمان همکاری های شانگاهی در تا شکند و بر آمد های این نشست محاسبه توازن قوی مورد بر رسی وقضاوت نهائی خواهد بود.