آرشیف

 انفلونزای مرغی مقدمه: دراین اواخر در مورد انفلونزای مرغی سر و صداهای زیادی در مطبوعات جهان بلند است. دانشمندان نمی توانند تشویش و نگرانی شان را از شـــــــیوع این مرض که میتواند برای جامعه جهانی خانمانسوز باشد پنهان نگه دارند.خداوند متعال را سپاس گذارهستم که ذیلاً معلومات مختصری راجع به این مرض تهیه وترتیب نمودام، برای آنانیکه علاقمند به این موضوع هستند تقدیم میدارم. ما به صورت ساده گفته میتوانیم که مرض عبارت از تغیرحالت نورمال بدن حیوان به حالت غیرنورمال است.
امراض از نظر عامل به سه کته گوری عمده تقسیم میگردند که عبارت انداز:
امراض غیر مکروبی
امراض پرازیتی
و امراض مکروبی
 
(Antanic)امراض غیرمکروبی امراضی اند که عامل آنها مکروبها نبوده واز یک حیوان به حیوان دیگرسرایت نمینمایـــــــند ازقبیل، امراض ضربه یی، امراض غذایی،میتابولیکی ،مواد زهری وغیره.
امراض پرازیتی امراضی اند که عامل آن نوعی از حیوانات چندین حجروی بوده که در داخل و یا بالای وجود حیوانات زیست نموده از عصاره و خون آنهااستفاده مینمایند،مانند،هلمنتها، وغیره پرازیت ها.
امراض مکروبی امراضی اند که عامـــل آن یک عده موجودات حیه خیـــلی کوچـــــــــک که به چشـــــــــــم دیده نمیشوند،میباشد. این موجودات قدرت تولید امراض گوناگون را در حیوانات وانسانها داشته و به صورت عموم به نام مکروبها(germs) یاد میشوند.
یکی از خواص امراض مکروبی ساری بودن آنها میباشد. به این معنی که اکثر امراض مکروبی ساری بوده و به بسیارآسانی ازیک حیوان به حیوان دیگر سرایت مینایند. مکروبها عمدتاً به گروپهای بکتریا،پروتوزوا،قارچها یا فنگسها تعلق میگیرند که از جمله ویروسها ،بکتریا وپروتوزوا درتولید امراض ساری حیوانات نقش عمده را بازی مینمایند.ویروسها موجودات خیلی کوچک بوده که به چشم ویا توسط مایکروسکوپ عادی دیده نمیشوند وتنها درتحت الکتراون میکروسکوپ قابل دید میباشند. انفلونزای مرغی نیز از جمله امراض ویروسی ساری بوده که از یک حیوان به حیوان دیگر سرایت وانتقال میــــــــــنماید.عامل این مرض ویروســـــــــی است که مربوط فامــــــــیل اورتومکسوویریده (Orthomyxoviridae) بوده که شامل ویروس انفلونرای جنس A،BوCمیباشد. در بین این ویروسها فقط ویروس انفلونزای Aزیادتر مورد توجه هـــــــــــــــمه قرار گرفته است. زیرا باعث مرض انفلـــــــونرا در پرنده گان،خوک،اسپ وهمچنین انسان میشود.این مرض یكی از مهمترین بیماریهای سیستم تنفسی طیور بوده كه خسارات اقتصادی زیادی را به صنعت مرغداری در سرتاسر دنیا وارد نموده است.
ازآنجای که مرض انفلونزای مرغی یک موضوع جالب روز بوده وافکار تمام مردم جهان را به خود جلب نموده ویک سلسله تشوشات را برای مردم کشورما به بار آورده است.حالا میخواهیم بدانیم که این بیماری چیست؟ عامل آن چه بوده وچــــــــگونه سرایت مینماید؟ ونکته بــــــــــــسیار مهم دیگراین که مردم بدون آگاهی،ازخوردن گوشت وتخم مرغ خود داری مینمایند واز آن بسیار ترس دارند که مبادا به این مرض مبتلا شوند.حالا نگاهی به این مرض وتاریخچه آن می اندازیم.
 
تاریخچه:
انفلونزای مرغی یک نوع بیماری ویروسی مشترك بین طـــــــیور و انسان است. این بیماری برای اولین بار در سال ‪ 1878در ایتالیا به نام مرض مرغها شناخته شد که درآن زمان به نام مرض طاعون مرغها(Flow plaque) یاد گردید. طاعون مرغها درحقـــــیقت خود یک ویروس انفلونزا بوده ومربوط فامیل Orthomyxoviridae میباشد. 6، 1،25 در سال 1918 یک اپیدمی انفلونزا در اسپانیا به وقوع پیوست که منشأ ویروس ایجاد كننده اپیدمی دقیقاً معلوم نبود. 10 درقرن بیستم میلادى سه بار انفلونزا به شکل جهانی ظهور نمود و درسال 1918سبب تلف شدن پنجاه میلیون انسان و درسال 1957 باعث مرگ یک میلیون انسان درجهان گردید. 30 درسال 1968 درهانگا‌نگ ویروس های انفلونزا فقط باعث بیماری درطیور گردیده 10 ولی در ســــــــــال 1997 برای اولین بار درهانگانگ انفلونزای مرغی (H5N1) باعث بیماری شدید در انسانها گردید که در نتیجه باعث مبتلا شدن 18نفرشد که ازآن جمله 6 نفرآن جان باخت و همزمان مرگ و میر شدیدی در پرنده گان هنگ كنگ ایجاد گردیده كه مسؤلان محیط زیست برای كنترل این بیماری مجبور شدند حدود یک ونیم میلیون قطعه پرنده را نابود كنند. 8،10 ،7،17،11 ولی اخیراً شیوع انفلونزای مرغی HPAL)) كه از اوسط ‪سال 2003از جنوب شرق آسیا شروع شده و اكنون به اروپا رسیده، شدیدترین و بزرگترین شیوع این بیماری محسوب میشــــود. تاكنون  كشورهای آسیــایی مانند ویتنام، جاپان، تایلند، كامبوج، جمهوری دمكراتیك لاوس، اندونزیا، چین و مالزیا شیوع این بیماری را در كشور خود گزارش داده‌اند. از این میان جاپان، جمهوری كوریا و مالزیا شیوع این بیماری را مهار كرده‌اند و درحال حاضر عاری از این بیماری محسوب میشوند. اما در برخی از این كشورها ویروس بومی شده است. در اواخر جنوری سال 2005 این ویروس از مرزهای جغرافیایی اولیه خود در آسیا گذشت و پرنده گان وحشی و اهلی را در روســـیه و بخشـــــهای همجوار آن مـــبتلا كرد. تقریبا هم زمان در مغولستـان این ویروس درپرنده گان وحشی مشاهده شد. در اكتــــــبرسال ‪2005گزارشهایی در مورد مشاهده این ویروس در تركیه و رومانیا نیز منتشر شد. 7 انفلونزای مرغی یکی از پرمصرفترین بیماریها بشمار میرودکه جدول شماره 1 خلاصه از خسارات اقتصادی شدیدترین شیوع انفلونزای مرغی را درجهان نشان میدهد. 21 جدول(1) خسارات ناشی از انفلونزای مرغی در20 سال اخیر. اقتباس از21 مکان شیوع سال خسارات مصارف پنسیلوانیا،امریکا 1983-1984 نابودی 17 میلیون پرنده 350 میلیون دالر ایتالیا 1900- 2000 نابودی14 میلیون پرنده 200میلیون پوند هالند 2003 نابودی 30 میلیون پرنده 750میلیون پوند از نیمه دوم قرن گذشته تا كنون بیش از20 مورد انفلونزا با سب تیپ های H5وH7 در پرنده گان رخ داده است که درجدول شماره2 نشان داده شده است. جدول شماره(2) زمان ومکان شیوع انفلونزا درنیمه قرن گذشته. اقتباس از20،14 سال شیوع مکان شیوع1983،1929،1924 امریکا 1994 پاکستان 1995 مکزیک 1994،1992،1985،1976 استرالیا 1999 ایتالیا 2003 هالند وبلژیک اواخر2003 واوایل 2004 کشورهای شرق میانه از ســــال 1997 تا 2005 تغییرات جنتیكی در جنوم ویروس انفلـــــونزای شدیداً بیماریزا(HPIA) رخ داده است. طوریكه ویروس بسیار كشنده تر شده مقاومت آن در محیط افزایش یافته و میزبان های زیادی مثل پستانداران را كه قبلاً‌به آن مقاوم بودند آلوده نموده است. لذا بیم آن میرود كه این ویروس با ایجاد تغییرات بیشتر، به ویروسی تبدیل شود كه حتی به آسانی از انسان به انسان قابل سرایت باشد. اپیدمیهای وسیع انفلونزای پرنده گان طی سال های 2004 و 2005 در آسیای جنوب شرقی رخ داد و در حال حاضر به كشورهای قزاقستان، ‌مغولستان، روسیه، رومانی،تركیه وانگلیستان نیز گسترش یافته و تا بحال منجر به مرگ میلیونها قطعه پرنده شده است. در موارد اسپورادیك، بیش از 100 مورد انسان به ویروس H5N1 مبتلا شده است كه نصف از آنها در اثر ابتلا به این بیماری جان شان را ازدست داده اند، لذا این خطر وجود دارد كه این ویروس بتواند باعث اپیدمی قریب الوقوع بعدی انفلونزا در جهـــــان شود. 10 انفلونزاى پرنده گــــان ازاوایل سال 2003 در برخى کشـــــــــورهاى جهــــــان از جمله کشورهای آسیایی شیوع یافته و تا کنون بیش از 90انسان از اثرابتلاء به این بیمارى جان داده است. 30 درواخر سال 1384ھ ش مرض انفلونزای مرغی درافغانستان نیز شیوع نمود.چنانچه (FAO) درماه حوت سال 1384ھ ش در افغانستان اعلان کرد که در چهار ولایت افغانستان شامل (کابل ،ننگرهار ،لوگر و کاپیسا) ویروس H5N1 تثبیت شده است. قابل یاد آوریست که برخی از نمونه های مرض انفلونزای مرغی را از افغانستان به کشور ایتالیا به منظور معاینات فرستاده بودند و در نتیجه معلوم شد که مرض مذکور از نوع ویروس کشنده H5N1است. 31 شش نمونه که از دشت برچی کابل،ولسوالی خوگیانی و ولایت جلال آباد بدست آمده وتمام این نموده ها که به ایتالیا غرض معاینات فرستاده شده بود ودرآنجا به اثبات رسید که سبب مرگ این پرنده گان همان ویروس نوع H5N1 شده وتثبیت گردید که این مرض به افغانســـــــــتان نیز شیوع نموده است. 33،32 دریک اعلامیه سازمان ملل متـــــــحد که درکابل انتشار یافته ، گفته شده افغانسـتان در مســـیر خط السیر مهاجرت اقسام مختـــــلف پرنده گان (پرنده گان مهاجر) قرار دارد وامکان دارد این کشوربیشتر مورد سرایت این مرض قرار بگیرد. 29،13 تعریف : انفلونزای مرغی که به نامهای Avian Influenza و Bird Flu نیز یاد میشود، یک مرض ویروسی سیستم تنفسی پرنده گان بوده وتوسط ویروس انفلونزا بوجود میاید.اما درسیستم هاضمه طیور نیز دیده میشود.این مرض به شکل خفیف ویا وخیم سیر نموده وحتی سبب مرگ میگردد. پرنده گان وحشی آبزی به عنوان مهمترین عامل طبیعی ویروس انفلونزا محسوب میشوند.این ویروس از طریق لعاب دهن، ترشحات بینی و مدفوع، به پرنده گان اهلی و كسانیكه با پرنده گان در تماس هستند منتقل میشود. 6 ویروس های انفلونزا نظربه قدرت تولید مرض(Pathogenicity) به دو گروپ عمده تقسیم میشوند: v ویروسهای انفلونزا با قدرت بیماریزایی شدید(HPAI ). v ویروسهای انفلونزبا قدرت بیماریزایی کمتر (LPAI ).2،9 همچنان ویروس انفلونزا به سه type ذیل تقسیم شده است: 1-Influenza type A . 2- Influenza type B . 3- Influenza type c . 1- Influenza type A:این نوع انفلونزا اکثراًدرحیوانات مانند مرغها،مرغابیها فیلمرغها،اسپها،خوکها،نهنگها،انسان وســـایر پرنده گان باعث بیماری میشـــــــود. 6 تــــیپ A دارای ســـب تیپ های H1 تا H15 میـــباشد كه در پرنده گـــــــــــان تمام ســب تـــــیپ هایH1 تا H15 مشاهده شــــــده اما در انســــــان بیشــــــــــــــــــتر سب تیپ های, H1 H2،H3،H5وH7دیده شده است كه بین انسان و طیور مشترك میباشند. سب تیپ های H5 و H7 اغلباً در پردنده گان بشدت بیماریزا بوده و منجر به تلفات ومرگ ومیر در طیور میگردند و بعضاً مشـــــــــــكل، عوارض و تلـــــــفاتی را در انســـــان نیز ایجاد مینمایند. 20،14 انفلونزای تیپ A نظربه نوع پروتین سطحی ( Surface antigen) به دو subtype تقسیم میشود که عبارت اند از: 1-Neuraminidase (NA) 2- Hemagglutinin (HA) Neuraminidase دارای 9 نوع و پروتین Hemagglutinin دارای 15 نوع میباشد.تمام انواع شکل Aدر انسان سبب مرض نمیشود. نوعH5 زیادتر در انسان سبب مرض شـده و سیر خطر ناک دارد.H7 وH9 ندرتاً در انسانها دیده شده است. 6 بزرگترین نگرانی در رابطه به ویروس انفلونزای نوع A (H5N1) وجود دارد که مربوط به توانایی سرایت آن به انسان میباشد. از سال 2003 تا اواخر2005م 162 مورد تایید شده آن وجود دارد که از آنجمله 87 مورد آن منجر به مرگ شده است. 22 2- Influenza type B: اعراض وعلایم آن مانند تیپ A بوده که سبب اپدمی درانسانها میگردد. اما هیچ اپیدمی را تا به حال بوجود نیاورده است. 3- Influenza type C: درانسانها باعث مرض شده وبه شکل بسیار خفیف سیر نموده که اعراض وعلایم آن مانند ذکام عادی سیر مینماید.از آجایی که انفلونزای تیپ BوCتنها سبب مرض درانسانها میشود،پس مورد بحث ما تنها ویروس انفلونزای تیپ A است که دانستن آن از نگاه وترنری وعلوم حیوانی دارای اهمیت زیاد میباشد. عامل مرض: عامل این مرض ویروس انفلونزا بوده که مربوط فامیل Orthomyxoviridae وجینس Influenza Virus میباشد. خصوصیات ویروس انفلونزا: ویروس انفــــــــلونزا یک پارتیکل یا ذره کروی بوده که تقریباً دارای 80- 100 نانو مترقطر میباشد،اما به اندازه های بزرگتروبه صورت چند شکلی هم آنرا مشاهده کرده انــــــد. 40,2این ویروس از جمله ویروســـــهای RNA بــــوده ودارای پوش (Envelope) میباشد. پوش این ویروس از گلیكوپروتئین ساخته شده که دارای دو Antigen سطحی که به نامهایHemagglutinin (H) و Neuraninidase (N) ( شـکل میــخ مانــند) یاد میشود،میباشد.قابل یاد آویست که این پوش سطحی ویروس بنام Lipid Bilayer نیز یاد میشود.بعد ازطبقه Lipid Belayer یک طبقه پروتینی دیگری وجود دارد که بنام Matrix protein یاد میشود. تقریباً500 مالیکول (H) و 100مالیکول (N) درویروس وجود دارد وهمچنان دربین طبقه Lipid Belayer تقریباً 3000 مالیکول Matrix protein و 8 قطعه RNA وجود دارد 40 که تنها Virion تیپ C دارای 7 قطعه RNA وVirion تیپ AوB از8 قطعه RNAمجزا تشکیل شده که درشکل 1 نشان داده شده است. 5 تغیرات جنیتکی درانتی جن های سطحی (H،N) ویروس باعث شده که تلاش بخاطر کنترول وجلوگیری از ویروس بسیار دشودار گردد. 4 این انتی جن های سطحی درشناسایی وکنترول ویروس نقش بسیارمهم دارد. یکی ازهمین انتی جن ها یعنی (H) باعث توانایی ویروس،دراگلوتینیشن کردن کرویات سرخ خون،چسپیدن ونفوذ آن به داخل سلولهای میزبان میباشـد. دوانتی جن داخلی ویروس (ماترکس ونوکلیو پروتین) ازاهمیت تشـــخیصی بسیارزیادی برخوردار است،زیرا این انتی جن ها درواقعت تعین کننده تیپ ویروس میباشند ونشان میدهند که ویروس انفلونزا متعلق به کدام یک از تیپ هایA،BوC میباشد. این مسأله ازنظرتشخیص بیماری درلابراتورها بسیارمهم وقابل استفاده است. 1 شکل (1)ویروس انفلونزای تیپ A.اقتباس از41 ویروس انفلونزای نوع A معمولاً درســــــطح خود دارای 16 نوع هـماگلوتینـین (H1-H2-H3…H16) و 9 نوع نورآمینیداز (N1-N2…N9) میباشند. هماگلوتینین انفلونزای انسانی بیشتر از نوع H3 , H2 , H1 میباشند درحالیكه در انفلونزای مرغی تمام 16نوع هماگلوتینین باعث بیماری میشوند. یک ویژگی بسیار مهم ویروس انفلونزا آن است كه ویروس نوع A موجود در بین انواع مختلف حیوانات و انسان قادر به تبادله جن و ممزوج شدن با یكدیگر میباشند كه منجر به Antigenic shift شده و تولید یک سب تیپ كاملاً متفاوت با هر دو ویروس اولی را مینماید.این ویروس جدید میتواند اپیدمی جدیدی را ایجاد نماید. بنـــــــظر می رسد در طی قرن گذشته كه سه بار انفلونزا در جهان اپیدمی شـــــــده همــــیشه منشأ انفلونزای گسترش یافته در جهـــــان انفلونزای نوع پرنده گان بوده است.(مثل انفلونزای H2N2 در سال 1957 و ویروس H3N2 در سال 1968) 10 مقاومت عامل مرض: این ویروس درمحیط فوق العاده مقاومت دارد و توانایی این را دارد که در یک دوره طولانی در عضلات بدن ، مدفوع و همچنین آب بصورت زنده و فعال باقی بماند. مقاومت ویروس در برابر عوامل فیزیکی و کیمیاوی: l– حرارت: این ویروس در مدت ســـــه ساعت در 56 درجه سانتی گراد و در مدت ســــــی دقیقه در 60 درجه سانتی گراد غیر فعال میشود. 2،19،23 عمل پختن سریعاً تمام ویروسها را از بین می برد. برای مدت چند ثانیه در حرارت 70 درجه سانتیگراد تمام ویروسهای انفلونزامرغی از بین میرود. 33،39 ویروس در حرارت 22 درجه سانتیگراد به مدت 4 روز و در صفر درجه به مدت 30 روز در محیط مرطوب (آب) زنده میماند. این ویروس در شرایط سرد و مرطوب محیط برای مدت طولانی ترمقاومت مینماید.مثلاً در فــــصل زمستان بعد از 105 روز ویروس انفلونزا را از بستر آلوده جدا كرده اند.ویروس انفلونزا خاصیت عفونت زایی خود را در حرارت 4 درجه سانتیگراد تا 7 روز در داخل مدفوع حفظ میكند.جهت كاهش آلودگی بستر و قبل از حمل آن به خارج از مرغداری، بهتر است آن رایک جا كود كرده (روی هم جمــــع كرده) وبا تکه و یاپلاسـتیک پوشـانده شــــود تا در اثر تخمیر (Fermentation)حرارت آن بالا رفته و ویروس غیر فعال گردد. 38 ویروسهای كه بیماریزایی شدیدی دارند میتوانند تا مدتها در محیط زنده بمانند به ویژه زمانی كه درجه حرارت هوا پایین است. بطور مثال ویروسH5N1 میتواند تقریبــــــاً ‪ 35روز درحرارت 4 درجه سانتیگراد در فضولات پرنده گان زنده بماند.7 l– PH: عامل این بیماری در PH اسیدی (3=PH) غیر فعال میشود. l– عوامل کمیاوی: این ویروس توســـــــــط اکسیدیشن ، ســــدیم،حلایدهای چرب و بتاپروپیولاکتین غـیر فعال میشود . 23 خوشبختانه این ویروس جزء ویروسهای نسبتاً حساس میباشد و با انواع ضد عفونی كننده ها ، خنثی میگردد.برای ضدعفونی كردن میتوان از انواع دترجنت هـــــا ، فرمالین ، بتاپروپیولاكتون ، عوامل اكسید كننده اسیدهای رقیق ، ایتر ، سدیم دای سلفاید و ایونهای آمونیم استفاده كرد. 38 این ویروس درمقابل صابون نیزحساس میباشد. 27 طرق انتقال وسرایت مرض: انفلونزای پرنده گان از طرق مختلف مانند از پرنده به پرنده،از پرنده به انسان،از محیط به انسان و شاید از انسان به انسان هم می تواند انتقال نماید. انتقال از پرنده به پرنده: از آنجا كه ویروس در ترشحات بدن خصوصاً لعاب دهن، ترشحات بینی و مدفوع پرنده گان به مقادیر فراوان موجود است، بیماری بسهولت میتواند در جریان تماس مستقیم پرنده گان وحشی با پرنده گان اهلی انتقال نماید. با آلوده شدن پرنده گان اهلی، بیماری به آسانی از یك مرغداری به مرغداری دیگر انتقال می یابد، زیرا تعداد زیادی ویروس در فضله پرنده گان وجود دارد و باعث آلودگی گرد و غبار و خاك می گردد و ضــــــمناً ویروس از طریق هوا به آســـــــــانی از پرنده ای به پرنده دیگر منتقل میشود . لوازم و اشیاء‌ آلوده، غذا، لباس بخصوص كفش های كــــــــــــــــارگران مرغــــــداری، قفس‌ها واشیای مخصــــوص حمــــل ونقل پرنده گان(وسایل ترانسپورتی) نیز موجب انتقال ویروس از محلی به محل دیگر میشود. ویروس همچنین از طریق پاها و بدن حیوانات مثل جونده گان كه نقش ناقلین مكانیكی را ایفا می نمایند نیز ممكن است منتقل گردد. 10،22 بازارهای فروش پرنده گان زنده نیز در صورتیكه وضیعت صحی مناسب نداشته باشند، یكی دیگر از منابع انتشار ویروس میباشد. ویروس ممكن است از طریق تجارت بین المللی پرنده گان زنده از كشوری به كشور دیگر انتقال نماید. انتقال از حیوان به انسان: در جریان اپیدمی سال 1997 مشخص شد كسانیكه با پرنده گان تماس نزدیك داشتند به بیماری مبتلا شدند و اغلب موارد انتقال مرض از پرنده گان به انسان در جریان تماس نزدیک با پرنده گان بوده است. این تماس نزدیک معمولاً شامل نگهداری و بازی با پرنده گان، ســـــــــربریدن پرنده گان، كندن پر، از بین بردن بقایای اجساد پرنده گان،پاک کردن و ضدعفونی كردن محیط زندگی پرنده گــــــان ‌كارکردن در مرغداری و یا فروش پرنده گــــــــان در بازارها وغیره تماس انســــــان با پرنده گان میباشد. راه اصلی انتقال در جریان این تماس ها این است كه ویروس به حالت ذرات هوای در آمده و در سطوح مخاطی باز، مثل چشم، بینی و دهان جاگرفته و وارد دستــگاه تنفسی بدن انسان می شود که درشکل (2) نشان داده شـــــــــــــــــده است. بالاخره نکته بسیارمهم آنکه تابه حـــــــــــال هیچ حـــــــــــــــــــــــادثه ازاثرخوردن گوشت وتخم(درست پخته شده) بدست نیامده است. بنظر می رسد تنها راه مهم انتقال بیماری انفلونزای مرغی ازپرنده گـــــــــــان به انسان همانا تماس نزدیك و طویل المدت پرنده گان با انسان میباشد. 10 درصورت تماس طولانی،ویروس به قسم ذرات هوایی وارد سیستم تنفسی بدن انسان میشود که درشکل 2،3،4 نشان داده شده است. انسانها ازاثر تمــــاس با پرنده گان مریض، ســـامان و وسایل آلوده در مرغداریها وسایل حمل و نقل ، آب و دان آلوده ، پرنده گــــان وحشی به این مرض مبتلا میشوند. موش و حشرات میتوانند ویروس انفلونزا را بین مرغداریها منتقل نمایند.حتی تخم مرغ می تواند نقش مهمی درایجاد بیماری داشته باشــــــــــــد.زیرا وجود ویروس در سطح پوست تخـــــــم مرغ آلوده نیز به اثبات رســـــــیده است.اما دراثر پختن، ویروس ســـــــطح پوست تخم ازبین مــــــیرود. قابل یادآوریست که انتقال بیماری از مادر به جوجه وجود ندارد ، چرا كه جنین آلوده قبل از تولید از بین میرود. 38 شکل(2) ورود ویروس بقسم ذرات هوایی دربدن انسان. اقتباس از42 سرایت این بیماری عمدتاً از طریق ذرات هوایی است زمانیکه انسان مقدار زیاد این ویروس رابا یک تماس بسیار نزدیک با پرنده گان مریض استنشاق میکند، خطر مبتلا شدن به این بیماری وجود دارد. چیزی دیگری که بیشتر انسانها را تهدید میکند و اکثراً از نظر پنهان میماند انتقال مرض توسط دستهای آلوده به ویروس است که این آلودگی چه به اثر عطسه، سرفه شکل3 و دیگر افرازات باشد و به چشم و بینی مالیده شود در این صورت هم امکان انتقال مرض وجود دارد. 14 شکل (3) ویروس به قسم ذرات هوایی درحالت واردشدن دربدن انسان. اقتباس از43 انتقال از محیط به انسان: با توجه به مقاومت ویروس در محــــیط امكان انتقال از محیط به انسان وپرنده گان نیز وجود دارد. 10علت شیوع جهانی شدن این بیماری تنوع وسیع میزبان این ویروس میباشد. بسیاری از پرنده گان از قبیل مرغهای خانگی مرغابیها،باشه،زاغ،طوطی،گنجشک، میناوغیره پرنده گان زینتی ، ویروس را از طریق مجرای تنفسی، ملتحمه چشم و مدفوع دفع مینمایند که ویروس حتماًبه محیط پراگنده میشود. به این جهت احتمالاً نحوه انتقال ویروس به دو روش صورت میگیرد: 1- انتقال مرض بصورت مستقیم. 2- انتقال مرض بصورت غیر مستقیم. در صورت انتقال مرض بصورت مستقیم، مرض مستقیماً ازطریق پرنده گان آلوده وملوث به ویروس سرایت مینماید. در صورت انتقال مرض به صورت غیر مستقیم ویروس از طریق ذرات هوایی ویا وسایلی که با ویروس ملوث شده باشند صـــــــــورت میگیرد. آلوده شدن آب، دانه، تجهیزات ودیگر وسایل تغذیه، قفس ها، لباس ها، وسایط نقلیه و حشرات باعث پخش و انتشار ویروس میگردد. بطور كلی منابع اصلی آلودگی طیور شامل- انواع مختلف پرنده گان اهلی ، پرنده گان زینـــــــتی ، پرنده گان وحشــــی پرنده گان که بصورت دسته جمعی زنده گی مینمایند و سایر حیوانات میباشند. در بین حیوانات نامبرده پرنده گان وحشی عمده ترین منبع سرایت ویروس به پرنده گان اهلی بوده بخصوص مرغابیهای مهاجردر انتقال مرض نقش بسزایی را دارند.اماتا به حال کدام اپیدمی ازسبب انتقال محیطی مرض دیده نشده است. 14 انتقال از انسان به انسان:این ویروس در حال حاضر در مناطق مختلف دنیا در میان پرنده گان به سرعت در حرکت بوده و شیوع یافته است. سرایت آن به انسان ها تاکنون فقط محض از طریق تماس خیلی نزدیک با پرنده گان مریض و یا مواد فاضله آنها صورت گرفته است. در موارد خیلی نادر تماس خیلی نزدیک وطویل المدت نیز باعث سرایت آن از انسان به انسان گردیده است. در حقیقت این خاصیت قابلیت سرایت از انسان به انسان بوده که مایه نگرانی و تشویش مردم تمام جهان شده است . اگراین ویروس معروض به Mutation یا چنان تحولات جینوتیپی گردد که قابلیت سرایت از انسان به انسان را مانند ویروس انفلونزای انسانی پیدا نماید، درآن صورت به یک آفت محار نا شده تبدیل شده و باعث یک فاجعه جهانی شده می تواند. ازین سبب است که ســیر و ســـــرایت این مرض با دقت و جدیت از جانب دانشـــمندان تعقیب و مطــــالـــعه میگردد. 31 به تاریخ 5 جنوری سال 2006 م علت مرگ یك خواهر و برادر تركی مبتلا به آنفولانزاى مرغى تشخیص شد .بیم آن ‌میرود كه شاید ویروس به نوع خطرناكترى تبدیل شده باشد كه قابل سرایت از انسان به انسان را دارا باشد. 16همچنان در تایلند سه نفر عضو یك خانواده كه با یكدیگر تماس خیلی نزدیك داشتند مبتلا به انفلونزا شدند. درقدم اول یك دختر که11 سال عمر داشت و تماس طولانی با پرنده گان و مرغداری داشــــته ومبتلا به بیماری انفلونزای مرغی شــــــــــد. مادر وی که از او پرستاری و مراقبت مینمود نیزبه این مرض مبتلا شد كه هم مادر و هم دختر در اثر مبتلا شدن به این مرض جان خود را از دست دادند. خالـــــــــه دختر كه تماس نزدیك با دخـــــترومادر وی داشـــــــــت نیز مبتلا به یك بیماری تنفســــــــــی شد كه مـــــگر با دوای oseltamivir تداوی نموده و بهبودی یافت.ولی متأسفانه بدلیل آنكه از دختر هیچ نمونه ای گرفته نشده بود موفق به جدا نمودن ویروس از دختر نشدند ولی علایم کلینیکی دخترك دقیقاً دلالت بر بیماری انفلونزا میکرد. در یک مورد دیگر در هالند در جریان اپیدمی نوع H7N7 نیز سه نفر از اعضای‌ یک خانوده كه تماس نزدیك با یكدیگر داشتند به این بیماری مبتلا شدند. بر علاوه یك وترنر كه با ویروس در تماس بود دچـــــــار یك بیماری كشنده تنفسی شد. در جریان بررسی و آزمایشات ویروس جدا شده از این وترنر، متوجه شدند كه Mutation های ایجاد شده باعث شده بود تا ویروس بیماری خفیف ، منجر به یك بیماری تنفسی شدید وكشنده شده است.خوشبختانه تاحال بصورت دقیق وعلمی تثبیت نگردیده که ویروس از انسان به انسان انتقال نموده است. بهرحال آنچه مسلم است این كه در صورتی انتقال مرض از انسان به انسان رخ خواهد داد كه انسان تماس طولانی و نزدیك با یك فرد مبتلا داشــــته باشــــد و تماس های معمولی و اجتمــــاعی باعـــث انتقال بیماری نمیشود. 10 ازانجایکه ویروس انفلونزای A دارای 8 سگمنت جداگانه میباشد که این سگمنتها سبب اجازه مخلوط شدن را به ویروس های دیگر میدهد و در نتیجه سبب به وجود آمدن ویروس جدید میگردد. مثلاً اگریک خوک درعین زمان توسط ویروس انفلونزای انسانی ویا انفلونزای مرغی مصاب شود ویروسهای مذکور ممکن است با هم یکجا گردیده و سبب تشکیل یک ویروس کاملاً جدید شود که اکثراً جن را ازویروس انسانی اخذ نموده مــــــــــــــــگر Hemagglutinin و Neuraminidase را ازویروس نوع پرنده گان گرفته که درنتیجه ویروس مذکور شاید توانمندی مصاب شدن انسانها وانتشاراز یک شخص به شخص دیگر را نیز داشته باشد.این ویرس جدید دارای پروتین های سطحی جدید میباشد. این نوع تغیر بزرگ در ویروس انفلونزا بنام Antigenic shift یاد میشود که انسان درمقابل این نوع انتی جن ،هیچ مقاومت نخواهد داشت. خطر انفلونزای مرغی درانسان: ویروس نوع H5N1 به این دلیل خطرناک است که توانایی نفوذ به بدن انسانها را دارد.این ویروس اگر وارد بدن انسان شود باعث ورم سیستم تنفسی شده وبعدا ً ازطریق سیستم تنفسی وارد سیستم دوران خون میشود که درشکل4نشان نشان داده شده است. شکل (4)ویروس انفلونزا دربدن انسان.اقتباس از(35) 1- ویروس انفلونزای مرغی ازطریق ذرات هوایی وارد سیستم تنفسی بدن انسان میشود. 2- بعد از وارد شدن به سیســــــــتم تنفسـی ویروس به تکثرشـــــروع نموده باعث ورم سیستم تنفسی میشود. 3- متعاقباً ویروس به سیستم دوران خون نفوذ کرده وباعثViremia(حضور ویروس در دوران خون بصورت آزاد) وبلاخره باعث Hemagglutination کــــــرویات ســــــرخ خون میگردد. 35 البته خیلی نباید نگران بود چرا که این مسله به سادگی وآسانی رخ نمیدهد، اما در صورت ورود بسیار خطرناک و مرگ آور است. بویژه اگر شخص را که قبلاً یک سرماخوردگی عادی گرفته باشد آمادگی بیشتر برای دریافت ویروس این بیماری میداشته باشد . در این حالت ویروس انسانی و H5N1 با تبادله جن در داخل بدن بیمار ویروس جدیدی را تولید میکند که کمتر شخصی میتواند در مقابل آن مقاومت کند. سازمان صحی جهانی (WHO) اعلام کرده است که هیچ مدارکی مبنی بر اینکه این ویروس از راه مصرف گوشت وتخم پرنده گان به انسان سرایت کند وجود ندارد، بویژه اگر گوشت وتخم مرغ بطرز درست نگهداری و پخته شود. اما با این هم معمولاً کشورها بر روی واردات مرغ و سایر طیور از کشورهایی که این بیماری درآن وجود دارد، محدودیتهایی را اعمال میکنند.نکته‌ای که بیش از همه باعث ترس و هراس مردم شده آنکه این ویروس ممکن است بر اثر تغیرات و تحولات جنتیکی به نوعی تبدیل شود که بتواند به آسانی مانند زکام معمولی میان انسانها گسترش نماید، که در آنصورت نگرانی بسیاری زیادی وجود دارد ،چرا که در این حالت ویروس میتواند سالها در میان انسانها زندگی کند ویک، یک جان انسانها را بگیرد. 7 یکی از مسؤلان WHO گفته است که اگراپیدمی انفلونزا درجهان شیوع نماید شاید از خود 50 میلیون کشته برجا بگذارد.WHOیک اعلامیه را دردسمبر سال 2004 به نشر رسانیده که درآن گفته شده درصورتیکه انفلونزای مرغی درجهان شیوع نماید ممکن است 30% نفوس تمام جهان را به مرض مبتلا بسازد ودرحدود 20- 50 میلیون اشخاص ممکن است از بین بروند. 6 علایم کلینیکی: انفلونزای مرغی طوری که از نام آن پیداست مرض پرنده گان بوده معمولاً از جمـع پرنده گان ، پرنده گانی را مصاب میســــازد که زیادتر بشکل دسته جمعی زندگی میکننـــــد.علایم این بیماری متنوع بوده و بر اساس نوع ویروس، مقاومت میزبان و شرایط محیطی میتواند از یك بیماری خفیف با تلفات كم تا بیماری بسیار شدید و کشنده متغیر باشد. 12 مشخصات این مرض این است که نخست سیستم تنفسی مرغ را مبتلا می سازد،سرفه، عطسه، روان شدن اشک از چشم، ریزش آب بینی را نیز به همراه دارد شکل 5،6 و مرغ حالت غیرنورمال میداشته باشد. یکی دیگر از مشخصات انفلونزای مرغ تلفات دسته جمعی آنهاست. علایم ریزش پرها شکل5 و یک نوع کبودی در تاج و پاهای مرغ (شکل6،7) ظاهر میشود و مرغها تخم نمی گذارند و یا تخم شان خام می باشد. 17،27 یکی از علایم مهم این بیماری عدم تعادل، پیچ خوردن گردن وافسردگی آن میباشد.همچنان ورم ملتحمه وسینوزیت درمرغابیها نیز دیده میشود. تنها در 5 فیصد جوجه مرغهای بیمار، علایم بیماری بروز میكند. 14،17 در نوع خفیف انفلونزای مرغی (LPAI)، بیماری با ریختن پرها و كاهش تولید تخم مشخص میشود ولی در نوع انفلونزای شدید(HPAI) بیماری بسرعت در میان پرنده گان شایع شده و باعث تلف شدن تعداد زیادی از آنها میگردد. 8 شکل(5) ریختن پر وریزش آب از بینی. اقتباس از44 شکل(6) کبود شدن تاج،ترشح اشک ازچشم.اقتباس از 45 جراحات وعلایم که در مرض انفلونزای مرغی دیده میشود: • خونریزیهای شدید عضلات. • کم شدن آب بدن(Dehydration). • پیچخوردگی در عضله Sub Cutaneusدرنواحی گردن وسر. • ترشح افرازات از سوراخ بینی ودهان. شکل9 • خونریزیهای دوامدار و شدید. • خروج بیش از حد موکوس از دهن. • خونریزی واز بین رفتن تخمدانها. • خونریزی در دیوارهای سنگدان و نازک شدن دیوارهای آن. 37 • توقف تخمگذاری. • ترشح اشک از چشم. شکل،5،9 • سینوزیت. • پندیدگی سرو صورت. شکل8،9 • Sinus مخصوصاً درتاج وریش وپا. شکل7 • اسهال شیدید. 2 بعضی ازعلایم ممـکن است در مواردی که مرگ ناگهانی ( Sudden Death ) دیده میشود بروز نکنند. مرغابی های مصاب به انفلونزای شدید ( HPAI) ممکن است هیچگونه علایم کلینیکی را ازخود نشان ندهند وبیماری را به دیگر پرنده گان منتقل نمایند. 37 تورم خفیف ویا متوسط درکلواک،سینوسها،کیسه های هوایی وبافت ملتحمه چشم وجود دارد.درپرنده گان تخمگذار کوچک شدن اویدکت نیز دیده میشود. 2 شکل(7) Sinus.اقتباس از46 شکل(8) ورم روی. اقتباس از(46) هر یك از علایم فوق ممكن است به تنهایی یا به صورت مجموعه ای بروز نماید. اپیدمی و تلفات مرض نظر به نوع ویروس و ســــن میزبان متـــفاوت است. طوریكه در بعضی اپیدمیها ویروس ها با بیماریزایی بالا، تلفات این بیماری به صد درصد هم میرسد. 14 این بیــماری همچنین میتواند علاوه بر دستگاه تنفسی، سیستم هضمی، تولید مثل و سیـــستم عصبی را نیز مــبتلا نماید.پتوجن انفلونزای پرنده گان با انفلونزای پســــتانداران کاملاً متفاوت است. مهمترین فرق شــان این اســـــت که ویروس در طیور علاوه بردستگاه تنفسی، دستـگاه هضمی را نیزمورد تهاجم قرارمــــــــــــــیدهد. 2 دوره مخــــــــــفی یافاصله زمــــــــــان بین آلودگی وشــــــــــروع علایم کلینیـــــــــــــکی (Incubation Period) دراین بیماری بین سه تا پنج روز میباشد. 37 شکل9 ترشح چرک ازبینی ودهان،ورم ملتحمه چشم. اقتباس از47 علایم کلینیکی انفلونزای مرغی در انسان: دوره مخفی مرض 1- 4 روز میباشد که حد اوسط 2 روز تعین گردیده است ومرض انفلونزا اکثراً به شکل ناگهانی بروز مینماید که توأم با تب بلند(38- 41 درجــــــــــــــــه سانتی گراد)سردردی وخستگی شدید میباشد.سرفه،گلودردی،انتانات چشم،سرازیر شدن آب ازبینی،بندش بینی،درد تمام اعضای بدن،اسهال واستفراغ هم نادراً درمریضان خصوصاً اطفال دیده میشود.اماعلایم فوق در اکثر امراض انتانی مانند زکام نیز دیده میشود وفرق انفلونزا با زکام اینست که زکام نسبت به انفلونزا خفیفتر سیر مینماید.هردو مرض یعنی زکام وانفلونزا ازجمله امراض تنفسی است که توسط ویروس های مختلف النوع به وجود میآیند واز نظر اعراض هردو مرض فوق مشابهت داشته ومشکل خواهــــد بود که صرف توسط اعراض وعلایم سیری از همدیگر تفکیک شوند. به صورت عموم انفلونزا نظر به زکام وخیم تر سیر نموده واعراض مانند تب،جان دردی وسرفه های خشک را دارا بوده وشدیدتر سیر مینماید.ولی زکام به صورت عموم خفیفتر سیر مینماید.بناً فرق بین دو مرض فوق از نظر اعراض سیری مشکل میباشد. 6،15 در میان این علایم سردردی , تب, گلودردی و احساس خستگی زیاد شایع تر از بقیه میباشد. تب در این افراد معمولا بالابوده ودرحدود 38-41درجه سانتی گراد هم میرسد که معمولا 2تا3 روز به طول میانجامد و سپس در طی روزهای آینده به تدریج کاهش یافته اما گاهی تا یک هفته نیز ادامه میابد. گلو دردی نیز معمولا پس از بروز علایم سیستمیک نمایان میشود وفرد در قسمت سینه احساس ناراحتی میکند. البته باید توجه داشت که در معاینات در گلوی بیمار گاهی چیزی یافت نمیشود.دراین بیماران علایم چشمی مانند دردآور بودن حرکات چشم وسوزش چشم نیز دیده میشود. اگر عارضه ای دیده نشود بیمار پس از 2تا 5 روز بهبود یافته و فرد پس از یک هفته به فعالیت طبیعی خود باز میـــــگرد.البته درافراد مسن ممــکن است دوره بیــــماری تا هفته ها نیز طول بکشد. 28 این مریض دراشخاص ذیل سیر خطرناک دارد: • اشخاصیکه 65 سال ویا بالاتراز آن عمر دارند. • مریضان که توأم با انفلونزا امراض سیستمیک دیگر داشته باشد. • درزنان حامله. • اطفال خورد سن (بین صفر تا 4 ساله). علایم خطر انفلونزا دراطفال که به اقدامات عاجل ضرورت میداشته باشند: • تنفس سریع ویا مشکلات درفعل تنفس. • آبی شدن رنگ جلد(Sinus). • از دست دادن توان نوشیدن مایعات. • طفل بسیار مخرش گردیده وحتی دربغل گرفتن نیز رنج میبرد. علایم که دربزرگسالان مشاهده میشود عبارت اند از: • بروز عسرت تنفس نزد مریض. • سرچرخی کهانی. • احساس درد ویا فشار درصدروبطن. • مغشوش شدن حالت روانی مریض. • استفراغ شدید ومتداوم. انفلونزا باعث اختلالات ذیل درانسان میشود: • انفلونزا سبب نکروز نسج اپیتیلوم تنفسی میگردد که این خود زمینه را برای انتانات دیگر مساعد میسازد. • نمونیا یا سینه بغل بکتریایی،کمبود مایعات بدن،امراض سیتمیک درنزد اشخاص مسن واشخاص که مصاب به امراض مزمن به شول ایدس اند،این اختلالات زیادتر در نزد شان بوجود میآید. • دراطفال سبب اختلالات گوش و Sinus (آبی شدن رنگ جلد) میگردد. اگر اعراض وعلایم انفلونزا درانسان دیده شود هرچه زودتر به شفاخانه مراجعه نمایند وموضوع را به داکتران اطلاع دهند. 6 تشخیص: تاریخچه مرض،علایم کلینیکی وجراحات ناشی ازمرض ممکن است بر موجودیت بیماری انفلونزا مرغی شدید(LPAI) دلالت کند.ازآنجایکه انفلونزا با دیگر بیماریها شباهت زیاد دارد درقدم اول باید انفلونزای مرغی به دقت از دیگر بیماریهای پرنده گان اهلی، مانـــــــند Newcastle disease،دیـــــــگرعفونتــــــها پارامیکزوویروســــــی مایکوپلاســـــــموز، عفونتها کلامیدیایی ویا وبای مرغان تفریق شود. 3 بهترین راه تداوی بیماریهای تنفسی،تشخیص درست و به موقع همان بیماری است. از آنجایكه عفونت های باكــــتریایی علایمی خاصی مشــــــابه به آنفـــــلونزا ایجاد میكنند، باید در صورت مشكوك بودن به عفونت های باكتریایی، به آن توجه كرده و به درستی اقدام نمایم. تشخیص آنفلونزا با توجه به عــــــــــــــلایم كلینیكی آن مشكل است. اما داشتن اطلاعات عینی درمورد آنفلونزا به قضاوتهای كلینیكی و آزمایش های تشخیصی كمك كرده و در اخذ تصمیمات درمانی راه گشااست. 21 بنابراین برخی از علایم کلینیکی که برای تشخیص انفلونزا مرغی کمک مینماید قرار ذیل است: • بالهای افتاده. • یافتن تخم مرغ با پوست نازک. • کاهش ناگهانی تولید تخم مرغ. • کاهش اشتهای پرنده گان. • Cyanosis (آبی شدن تاج و یا ریش آنها). • اسهال سبز رنگ. • ترشحات همراه با مقدار کمی خون از بینی. • مرگ ناگهانی. • بروز ناراحتیهای تنفسی. • افزایش چشمگیر تلفات در فارم. • عدم توانایی پرنده در راه رفتن و ایستادن ودیگر علایم کلینیکی.36 اما قابل یاد آدوریست که اکثر بیماریهای پرنده گان همچو علایم رامیداشته باشد. بعضی از آزمایش های لابراتواری وجود دارد که این مرض را تشخیص کند. آزمایش های تشخیصی برای انفلونزا شامل انواع وسط های كشت ویروسی، سرم شناسی، آزمایش آنتی جن سریع،کشت جینین تخم مرغ ((PCRو سنجش ایمنوفلورسانس میباشد .حساسیت و وخصوصیات هر كدام از آزمایش های لابراتواری ممكن است برحسب لابراتوارهای كه آزمایش را انجام می دهد، نوع آزمایشات بكار رفته و نوع نمونه های آزمایش شده متفاوت باشد. 21 سرولوژی نیز میتواند به عنوان یک وسیله تشخیصی با ارزش باشد. مثلاً با استفاده از آزمایش رسوبی درژل (Gels)اگــــــــــر(Agar) وبا اســــتفاده با از یک انتــــــــــــی جن انفــــــــــلونزای که درغشای کوریوالانتوئیک تهیه شده است میتوان انتی بادیهای را که درفاصله چند روز پس از ظهور علایم بیماری تولید شده اند دریافت نمود.1 موثرترین و ساده ترین آزمایش لابراتواری برای تشخیص انتی بادی ضـــــــدویروس انفـــلونزا ، اســـتفاده از آزمایش AGP (آزمایش رسوبی در ژل)میباشد.البته باید توجه داشت برای پرنده گان آبزی آزمایش AGP توصیه نمیشود.هنگامیكه نوع ویروس انفلونزای یك منطقه جغرافیایی مشــــخص شد، بهترین آزمایـــــــش سرولوژی برای تشــــــخیص بیماری انفلونزا،استفاده از HI است.البته آزمایشهای دیگری مانند الایزا یا ایمینوپراكسیداز یا ایمینوفلورسانس نیز برای تشخیص بیماری انفــــــــلونزا وجود دارد.جهت جســـــتجوی انتی جن ویروس از كشت جنین تخم مرغ یا PCR نیز استفاده میشود. 38 چرا که ویروس انفلونزا درتخم مرغ جینین دار 9-10 روزه بخوبی تکثر مینماید. 1،2 زمانی که وسط های تهیه شده از کلواک(Cloaca) یا عصاره بافتهای بدن مرغی که به انفلونزا مصاب شده باشد به داخل حفره الانتوئیک تخم مرغ جینین دار 9- 10 روزه تلقیح شود،ویروس انفلونزای مرغی بخوبی رشدونمو مینماید.چون ویروس انفلونزا کرویات سرخ خون را به هم میچسپاند،بسهولت میتوان موجودیت ویروس را درمایعات تخم مرغ نشان داد.با توجه به آنکه علایم انفلونزای مرغی مشابه به علایم بیماری نیوکاستل میباشد ونیز به دلیل آن که هردو ویروس درتخم مرغ جینین دار بخوبی رشد و نمو کرده میتواندوباعث Hemagglutination میشوند،درتشخیص آنها لازم است که درابتدا از وجود ویروس نیوکاستل وپارامکسوویروسهای دیگرپرنده گان مطمئن شد. این کار میتوان با انــــــــــجام آزمایش ممانعت از Hemagglutination توســــط انتی سیروم اختصاصی برضد ویروس نیوکاستل انجام داد.هنگام که مشخص شد که نمیتوان بااستفاده از انتی سروم اختصاصی برضد ویروس نیوکاستل از Hemagglutination ممانعت به عمل آورد،میتوان آنرا درآزمایش رسوبی در ژل اگار(AGP) همرا با یک انتی جن مثبت وساخته شده درمقابل یک انتی سیروم خاص ویروس انفلونزای تیپ Aبرسی نمود.نتایج مثبت دراین آزمایش این است که با متصل شدن دوخط رسوبی به یک دیگر(خط یکسان بودن) مشخص میشود،به معنی آن است که ویروس جـــــداشده ازنوع ویروس انفلونزا تیپ A است.جـــهت تعـــــین نمودن نوع انتی جن های HوN ویروسهای جدا شده، میتوان آزمایش های بیشتری برای ممانعت از Hemagglutin