آرشیف

درین روزها ما زمانیکه انتخابات میگویم منظور ما همان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ هـ ش (۲۰۱۴ م ) افغانستان است. این تصور واین برداشت از ذکر کلمــﮥ انتخابات حتی انتخابات برای شورا های ولایتی و ولسوالی ها را که همزمان صورت میگیرد، سخت تحت شعاع قرار داده است، در حالیکه انتخابات برای شوراهای ولایتی و ولسوالي به ذات خود نیز مهم و در تقویت و نزدیک ساختن اداره به ملت، بس حیاتی واساسی اند. 
همه میدانیم همان حاکمیت توانمندی وقوت لازم اجرای برنامه های مطروحه را درخدمت به مردم و حل مسایل کشور خواهد داشت که از مشروعیت لازم سیاسی برخوردار باشد وبرنامه خوب برای حل مسایل مطروحــﮥ کشور داشته و وعده های سپرده شده ای انتخاباتی را درعمل پیاده کند.
در عالم اسباب بشریت امروز وسیلــﮥ دیگر برای سهم مؤثر ملت در سرنوشت خویش، جزانتخابات سرتاسری، شفاف، آزاد، مطابق قوانین مدرن قابل تطبیق در شرایط افغانی، تحت نظر جامعـﮥ جهانی وبا بکار گیری میکانیزم های که منجر به تصمیم ملت شود، دراختیار ندارد.
میگویند آسان ترین و ارزان ترین طریق حاکمیت دیکتاتوری فردی است. انتخابات، مراجع قانون گذاری ، مراجع عدلی وقضايی و … همه ایجاب مصارف را میکنند که در شرایط نورمال همه از کمر ملت نام میخورند و تمول میشوند. با وجود آن این مصارف و انستیوت های مردمی ضرورت اند و باید به آن پرداخت. 
ازجانب دیگر تلاش واقدامات باید کرد که از لحاظ مادی و زمانی این مصارف حداقل ممکن بوده و با کوالیته و کیفیت بهتر اجرا وعملی شود تا جامعه وملت تحمل آنرا داشته باشد. 
درحالاتیکه شواهد و قراین دال براین شود که انتخابات شفاف، سرتاسري ومطابق به قوانین خوب نافذ تحت نظر جامعــﮥ جهانی راه اندازی نمی شود وبه این ترتیب ازین وسیلـﮥ خوب غیر قابل تردید به حیث وسیلـﮥ مظهر ارادﮤ ملت نمی شود، درین صورت براه انداختن و اشتراک درهمچو انتخابات جداً مورد سوال قرار گرفته که برعلاوﮤ دیگر باید تأکید بربلند بردن نقش و مؤثریت سازمان های جهانی صورت گرفته وبر گزینــﮥ ایجاد حکومت مؤقت هدفمند با مدت زمان محدود برای اجرای انتخابات شفاف، سرتاسری و مطابق به قوانین خوب قرن ۲۱ قابل دقت و مطرح باشد. در صورت ضرورت ومطرح بودن مسألــﮥ ایجاد حکومت مؤقت هدفمند به کمک جهانی ودرواقعیت این روش انقلابی باید به صورت بس محتاط ودقیق طرح ریزی وعملی شود تایکبار دیگر لابراتوار تجارب ناکام عدﮤ دیگر برای بیش از یک دهـﮥ دیگر نه گردد.
اگر از موضوع دورنه رویم میگویند برای تحلیل سیاسی و بررسی گذشته وحال حداقل دیدگاه های دوگانه وجود میداشته باشد. بررسي و تحلیل عینی با وجود تمام احتیاط تحت سمپتی ها، تجارب شخصی و عوامل دیگر تحلیل کننده تحت تأثیر قرار میگرد. 
میگویند درمسایل اجتماعی تحلیل ها و محاسبات ریزرف های خویش را دارندو این محاسبات بستگی به عوامل و فکتورهای زیاد دارند که درصورت تغیر شرایط وعوامل ، نتایج، قانونمندی ها و نتیجه گیری های پیشبینی شده نیز تغیر کرده میتواند و تغیر میکنند. این قانونمندي درعلوم سیانسي و اجتماعی هردو صورت میگیرد.

با درنظر داشت توضیحات و مقدمـﮥ فوق با تمام احتیاط تلاش میکنیم مطالب و نکات نظر را درمورد انتخابات ۱۳۹۳ ریاست جمهوری به طور خلص و فشرده ذیلاً خدمت تقدیم بداریم.
دررابطه به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۴ م (۱۳۹۳ هـ ش ) افغانستان به صورت عمده سه کتگوری وگروه های دارای نظریات مشترک وجود دارند: 
۱/ کسانیکه به این باورند که حاکمیت موجود جناب حامد کرزی غیر مشروع است و انتخابات هم توسط این حاکمیت و تحت وجود نیرو های خارجی بی معنی است و نباید آنرا قبول ونباید درآن اشتراک کرد. با اضافه ازین در تلاس ایجاد موانع ومشاکل در راه کسانی اند که درین انتخابات اشتراک کنند. 
۲/ کسانیکه به این باورند که نظام موجود مشکلات خویش را دارد. این حاکمیت فرصت های طلایی غیر قابل تکرار عصر را به هدر داد اما موجودیت حاکمیت افغانی با تمام کم وکاستی هایش بهتر است نسبت به عدم موجودیت آن. باید به جوانب مثبت و دست آورد های ناچیزبه دست آمده به قیمت گزاف ووقت ضایع شدﮤ زیاد را بهتر است حمایت کرد وبه آن ادامه داد و برای بهبودکار ودولت داری بهتر و مردمی با برنامه های خیر، بدون به پيش گیری روش انقلابی که منجربه نفیه دست آورد های ناچیز ۱۳ سال گذشته شود باید به ریفورم، اصلاح، ودر محتوی اصلی دادن انستیوت های دیموکراسی ونهادینه ساختن آنها کار کرد.
۳/ گروه سوم که اکثریت مردم افغانستان شامل آن اند عمدتاً به این باور اند که تجارب گذشته نشان داده و قراین دال براین است که حوادث وجریانات در کشور ما خارج از امکانات، انتخاب وصلاحیت ما درجریان اند، اشتراک و عدم اشتراک، سهم گیری و عدم سهم گیری ما درین پروسه و انتخابات به تغیر وضع کدام تأثیر ندارد. این همه را نمایشات قبلاً سازمان داده شده میدانند. دستبرد های ناجـایــز درانتخابات گذشته و استفادﮤ افزاری حاکمیت از دیموکراسی و انستیتوت های آن به این روحیـه برداشت منفی سخت مساعد کرده است.
این گروه اخیر فوق که گاه گاه خود را به مفهوم بی طرف فریب میدهند به صورت جدی وسخت مورد استفاده وموضوع تجارت سیاسی افراد چالاک و فریب کارقرار گرفته و بیشتر مورد سوء استفاده قرار میگیرند.

و اما حال که از انتخابات ریاست جمهوری و موضع گروه وکتگوری دوم افغانهای سخن میزنم و ازین موضع سر صحبت را انکشاف میدهیم به مفهوم است که این گروه به مفهوم نفیه دوازده سال گذشته تاریخ کشور ما افغانستان نیستند و بیشتر درتلاش ریفورم، تدوام، نهادینه سازی و دادن محتوی راستین دست آورد های ناچیز بدست آمده در ۱۲ سال قبل اند. به این معتقدند به انتخابات بروند و تلاش تغییر کنند. درین چوکات این موضع اگر به لست موجود کاندیدان ریاست جمهوری سال ۱۳۹۳ نگاه وتعمق میکنیم درین لست تیم های ذیل را به صورت عمده، تأثیر گذار و دارای چانس بیشتر میدانیم.
قابل تذکر است که ترتیب ذکر نام افراد دری این لست به معنای مقام اولویت و ثانویت شان در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ نمیباشد. 
تیم کاندید محترم مولوی عبدالرب رسول سیاف، محترم تورن اسماعیل و محترم عبدالوهاب 
تیم کاندید محترم داکتر عبدالله عبدالله، محترم محمد خان و محترم محقق
تیم کاندید محترم داکتر اشرف غنی احمدزی، محترم عبدالرشید دوستم و سرور دانش 
تیم کاندید محترم داکتر زلمی رسول، محترم احمد ضیاء مسعود وخانم حبیبه سرابی
تیم کاندید محترم قیوم کرزی، محترم وحیدالله شهراني و محترم ابراهیم قاسمي
به گمان اغلب و قرار محاسبات تیم های محترم داکتر انور الحق احدی، جناب داکتر فاروق اعظم، محترم سید اسحق گیلانی، محترم سرور احمد زی، محترم عبدالرحیم وردگ به تدریج در تیم های انتخاباتی دیگر فوق یا مدغم شده ویا هم از کار زار انتخاباتی به صورت تیم بیرون خواهند رفت. 
از تیم های کاندید فوق شانس وامکان رفتن به دور دوم انتخابات با امکان یکجا شدن تیم های انتخاباتي محترم زلمی رسول با تیم محترم قیوم کرزی و حتی با تیم محترم عبدالرب رسول سیاف بیشتر است. ممکن تیم محترم عبدالرب رسول سیاف بخاطر عدم صداقت حاکمیت درکاندیداتوری وی از جناب حامد کرزی سبب شود که جناب سیاف به تیم مخالف ایشان پیوسته و موضع سخت جدی مخالف به ضد گروپ و تیم داشته باشد، که جناب حامدکرزی دیدن شان در ارگ تمنا دارند. 
احتمال زیاد نیز وجود دارد که در دور دوم انتخابات دوتیم از کاندید های ذیل باقی بماند: 
۱/ تیم داکتر اشرف غنی احمدزی، ۲/ تیم داکتر عبدالله عبدالله و۳/ تیم محترم داکتر زلمی رسول ویا محترم قیوم کرزی. 
به گمان اغلب محترم داکثر اشرف غني احمد زی از یک طرف و محترم زلمی رسول (قیوم کرزی، جناب سیاف) به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ ریاست جمهوری افغانستان خواهند رفت. 

درین انتخابات که مردم ۶ انتخابات گذشته را تجربه دارند، باید مردم زمینــﮥ انتخاب برنامه ها، شخصیت ها، سوابق کاری و توانمندی های مسلکی کاندید را اساس قراردهند، سوال های مطرح است که مردم به آن جداً توجه نموده وسبب دادن رای و یا هم مانع دادن رای برای کاندیدان مطرح مذکور خواهد شد.
جناب داکتر اشرف غنی احمد زی که شخصیت سرشناس بین المللی افغانی است، سابقــﮥ کاری ومسلکی خوب دارد، با کار درحکومت مانند تداوم واستقرار دهند وروابط حسنه داشتن با جناب حامد کرزی نکات مثبت است که عدﮤ کثیری به وی رای خواهند داد. 
روابط نیک با جناب حامد کرزی بخاطر مطلوب است که حاکمیت خوش نه خواهد بود که در حاکمیت آینده کسې قرار بگیرد که ممکن به پیگرد تخلفات مالی وقانونی واقع شده در۱۳ سال گذشته خواهد پرداخت وحکومت جدید ممکن مشکل درین زمینه ایجاد خواهد کرد. 

از جانب دیگر جناب احمدزی در نظام و چرخ قرار گرفته که توانمندی های وی را این نظام وساختارهای موجود آن محدود ساخته و زمینــﮥ عمل کرد ودست باز برای تطبیق برنامه های خویش نداشت. 
این شخصیت درنزد اکثریت مردم و خاصتاً منورین کشور در مقایسه به دیگر کاندیدان از مقام خاص احترام برخورد دار است. اما اصل قومی و برنامه ای افغانستان شمول بودن، وفاداری وی به تمامیت ارضی و عدم قبول خط نام نهاد تحمیلي «دیورندلاین»، اولویت دادن منافع افغانی برمنافع همسایه های طماع ایرانی و پاکستانی ، مطالب وموارد اند که به عدم انتخاب وی گروه های معین ومختلف داخلی وخاصتاً خارجی نقش اساسی خواهند داشت. 
ایران و خاصتاً پاکستان در عدم انتخاب وی به حیث رییس جمهور افغانستان اگر موانع ایجاد نه کنند، ناخوشایندی خاص خواهند داشت. 
ایران و پاکستان در افغانستان حاکمیت ضعیف را توقع دارند که آمادﮤ معامله با ایشان باشد. 
جامعــﮥ جهانی و ایالات متحدﮤ امریکا از انتخاب داکتر غنی احمدزی به گمان اغلب استقبال خواهند کرد. اما موجودیت وکاندیدبودن جناب جنرال عبدالرشید دوستم مانند معاول اول داکتر اشرف غني مشکل است که باید جناب اشرف غنی در برابر مخالفت های داخلی و خارجی توضیحات زیادی ارایه کند. بخش از توضیحات قابل درک اما بخش آن غیر قابل توضیح وعدم قناعت خواهدشد. سابقه و مواضع معین قومی و همکاران جناب جنرال دوستم خاصتاً آقای سادات (عضوی پارلمان) که مطالب شدید به آدرس پشتونها گفته بود مطالب اند که عدﮤ را از دادن رای به جناب داکتر غنی احمد زی باز خواهند داشت و سبب عدم رضایت باقی خواهد ماند.
اگر جناب جنرال عبدالرشید دوستم ابتکار عمل، صداقت و مؤثریت کار را پیشه کند ودردست گرفته و همانگونه که جوانمردانه از ملت در مورد کار کرده های منفی گذشته اش معذرت خواست به همین گونه نظر به دانش مسلکی و سابقه ای کاری شخص مناسب را عوض خویش برای معاونیت اول جناب داکتر غنی احمدزی پیشنهاد کند، به گمان اغلب سبب نجات شان شده و فیصدی موفقیت این تیم را به صورت جدی بلند خواهد برد. برای ادامــﮥ تأثیر جناب دوستم درین تیم ایجاد میکانیزهای تصامیم دسته جمعی با ایجاد شورای تصمیم گیری درتیم جناب داکتر اشرف غنی احمد زی، نقش ومؤثریت کاری جناب جنرال دوستم را کماکان درآینده درین تیم نیز تضمین خواهد کرد. 

آنچه درمورد تیم دوم به احتمال قوی رونده به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ افغانستان، یعنی تیم جناب داکتر عبدالله عبدالله باید گفت که بخاطر عنعنه ساختن یک حالت بد وکُــشنده یعنی دامن زده شده به مسأله قومی در افغانستان توسط دشمنان افغانستان خاصتاً پاکستان و ایران و آب دادن این حالت منفی توسط حاکمیت جناب حامد کرزی، این مسأله مشکلات بس خطرناک را برای کشور وجامعــﮥ ما ببار آورد. درین محاسبات منحط قومی داکتر عبدالله عبدالله از مادر و پدرغیر پشتون و مربوط به جمعیت اسلامی و آن هم به شورای نظارآن سبب میشود که این تیم و شخص شان طرفداران معین، محکم و مشخص خویش را داشته ومخالفین مشخص ومعین خویش را داشته باشد. باوجود اینکه بخش ازین طرفدارن بنابر عوامل زیاد انتخاب دیگرخواهند داشت ویا غیر فعال خواهند داشت. انتخاب کننده های این تیم مانند عمل کرد چند دهــﮥ اخیر خود جناب داکتر عبدالله افغان شمول نه خواهند بود. 
شخص غیر مشهور مانند نمایندﮤ جناب ارغندوال – حزب اسلامی جدا شده ؟! از حزب اسلامی جناب حکمتیار، به آن هم به نحوی به تیم مذکور مساعدت کرده میتوانست، اما کاندید شدن جناب قطب الدین حلال بنابر عوامل قابل درک به صورت غیر رسمی از جانب حزب اسلامی جناب حکمتیار به تقلیل فیصدی ارای ممکن برای تیم داکتر عبدالله ازین ناحیه خواهدشد. 
ایران، خاصتاً پاکستان و هند هریک بنابر عوامل مختلف در صورت مقایســﮥ لست موجود کاندیدان ریاست جمهوری علاقمندی خاص برای به قدرت رسیدن داکتر عبدالله عبدالله خواهند داشت. 
ایران بخاطر غیر پشتون بودن ، عدم تبانی ممکن اش با حرکت طالب و فرصت دهند برای مُهرهای ایرانی پرست درکنار خویش به داکتر عبدالله مساعدت وسمپتی خواهد داشت اما پاکستان بخاطر تأثیر مستقیم داکتر عبدالله و یا همکاران نزدیکش برای تغیر نظام دولتی (فدرالی ویا صدراتی) زمنیه ساز برای نفوذ پاکستان وایران، و موضع داکتر عبدالله و یا دوستان نزدیک شان درمورد خط نام نهاد و تحمیلی «دیورند لاین» به نفع پاکستان، عوامل اند که داکتر عبدالله و تیم کاری اش را مساعدت خواهند کرد. از جانب دیگر این تیم بنابر عوامل مختلف که وجود دارد توان تشکیل حکومت وادارهء قوی نه خواهند شدو این چیزی است که ایران وخاصتاً پاکستان خواهان آن است. 
عامل موضع شان درمورد «دیورند لاین»، تغیرنظام زمینه ساز برای نفوذ اجانب، اصلیت قومی، سابقه و وابسته بودن به شورای نظار وبلاخره گذشتــﮥ کاری جناب داکتر عبدالله عبدالله از جملــﮥ آن عوامل اند که در بدست آوردن آرای تعداد زیادی از مردم کشور برای داکتر عبدالله عبدالله مانع ایجاد خواهد کرد. اگر تیم مذکور درموارد فوق ویا بخش از مطالب فوق برای ملت تضمینات و توضیحات قناعت بخش ارایه کرده بتواند، سیاسیت کدری مدرن و سیستم ادارهء مدرن را مطرح و وعده های قناعت بخش پیشکش کند، ممکن این نظر درموارد موجب تغیر رای دادن درمورد وی خواهد شد. 
عدﮤ از تحلیل گران به این باورند که اصل قومی مانند معیار برای انتخاب وعدم انتخاب بخاطر درست نیست که حتمی نیست کسې از قومی حین رسیدن به قدرت سیاسی به دفاع از قوم خویش به صورت حتمی خواهد پرداخت. دلیل روشن این ادعا درین هم است که پشتونهای در ۱۳ سال گذشته بیشترین ازار، اذیت ، تباهی و خانه خرابی را درتاریخ افغانستان درحال متحمل شده اند، درحالکیه در رأس حاکمیت شخص قرار داشت که خود ادعای پشتون بودن دارد. 

تیم دیگر که احتمال رفتن به دوردوم انتخاب خواهد داشت همان تیم است که جناب حامد کرزی ريیس جمهوری افغانستان به دیدن ایشان در پُست ریاست جمهوری مسرت خواهند داشت. وآن یا تیم جناب داکتر زلمی رسول و یاهم تیم جناب قیوم کرزی میباشد. 

درحالیکه حاکمیت تقریباً همه مهرهای اساسی دولتی را دردست دارد، امکانات مالی فراوان دارد، رنگ، قلم، صندوق، کمیسون های را دراختیار دارد، وضع امنیتی کشور هم چنان است که است و میتواند برامریکا فشار های درمورد قرار داد امنیتی نیز وارد کند وبا معامله با ایران و پاکستان هم تجارب دارد. درین صورت احتمال وجود دارد که همین تیم برنده شود. خاصاً درصورتیکه با جناب سیاف و بخش دیگر از کاندیدان کنار آمده و حداقل معاونین جناب داکتر اشرف غنی احمدزی را بنابر عوامل مختلف متزلزل سازد. 

این حالت یک هوشدار دیگر را برای هموطنان میدهد که اگر تغیر مثبت میخواهید به اتحاد عمل، توافق های در حق اقل و متوسط واکثر پرداخته به آنچه باید تیم های مختلف توافق کنند که توافق کرده میتوانند.

میگویند درسیاسیت هیچ گاه نه گو: هیچگاه. درسیاسیت دوست ودشمن دایمی وجود ندارد. در سیاسیت خیرات وجود ندارد. منافع است و مصالح. برای یک شخص وطن دوست و خدمتگار همیشه منافع ومصالح کشور ومردم مطرح اند و برای یک معامله گر وخود خواه، همیشه منافع و مصالح شخصی، جیبی و خود خواهی. 
موجودیت احزاب افغانستان شمول با برنامه های سرتاسری که درآن اولاد وطن به اساس نسخه های مشترک گرد هم جمع شده و درهمچو انتخابات کاندید های مناسب بدون اصل قومی و سمتی را پیشکش بدارند حالت است باید برای آن کار صورت گیرد.
اینکه وضع چه نوع انکشاف خواهد کرد و کی با کی در کدام موضع قرار خواهند گرفت وکشتی افغانستان را از پرتگاه به طرف نجات سوق خواهند داد این تقریباً به عون الهی به اکثریت همین تیم حاکم، مردم ما و جهانیان ارتباط دارد. 
تعهدما درین راستا تلاش کامل است تا درخدمت شما تمام مسایل به بهترین ودقیقترین شکل ممکن ، طوری پیشکش بداریم که خود انتخاب داشته باشید ودر تصمیم خویش با استواری و روشنی تام و انتخاب بهتر عمل کرده و مشترکاً ادای رسالت کنیم.

پایان

Email:strategicstudies@sahoo.com

Facebook: Salahuddin Sayedi