آرشیف

آزادی بیان نه تنها یک اصل قبول  شده و حق مسلم انسان است. بلکه این حق در پھلوی خود وجیبه شرعی نیز دارد. داشتن و استفاده از حق و عدم پذیرش وجیبه مشکل است که ما با تأسف با فهم نادرست از قضایا و حتی مفاهیم دیموکراسي و آزادی به ان دچار و سرګردانیم. پروردگار با عظمت و توانا در قرآن عظیم الشان می فرماید:« یا ایهاالذین آمنوا اتقواالله و قولوا قولاً سدیداً. یصلح لکم اعمالکم و یغفر لکم ذنوبکم و من یطع الله و رسوله فقد فاز فوزاً عظیما.»  (آیات 70-71 سوره احزاب) ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده اید از الله  بترسید و سخن حق و درست بگوئید تا خداوند ( ج) اعمال شما را اصلاح کند و گناهان تان را بیامرزد و هر کس اطاعت خدا و رسولش را کند به رستگاری و پیروزی بزرگ نائل شده است. خداوند (ج) به خاطر تقوا و گفتار حق، اعمال شما را اصلاح می کند و گناهان شما را می بخشد. در حقیقت تقوا (تقوی) پایهء اصلاح زبان و سر چشمه گفتار حق است و گفتار حق یکی از عوامل مؤثر اصلاح اعمال و اصلاح اعمال سبب آمرزش گناه و باعث ترقی و پیشرفت و سعادت جوامع انسانی است.
علمای علم اخلاق گفته اند که زبان پربرکت ترین عضو بدن و موثر ترین وسیله طاعت و هدایت و اصلاح انسان است ، ونباید فراموش کرد که : همین زبان در عین حال خطرناکترین و پرگناه ترین عضو بدن نیز محسوب شده میتواند و محسوب می شود.
دین مقدس اسلام آزادی بیان را بدون ضابطه و چارچوب و به گونه مطلق باز نگذاشته است. این قاعده در دولتداری و جوامع مدرن نورمال نیز به همین منوال است و برای ممانعت و رفع ولګردی، بی بندوباری و بی مسولیتی جامعه تحت نظر قوانين نافذ شده درين مورد از جانب سازمان های اجتماعی خود ګردان، از جانب حاکمیت های محلی با دعوت از مظنون به تخطی و ګرفتن توضیحات لازم تحریری و شفاهی، کار تنویری، معالجه و معالجه با اعزام به دکتړان روانی به مصرف خود متخلف و دهها تدبیر قابل فهم، انسانی، مساعدت کننده به جامعه و تدابیر تربیتی آزادی را تحت کنترول قانون دراورده و در مسیر و چوکات متناسب اورده اند.
 دین اسلام بر علاوه و بر اضافه به قوانین مجبره و مراجع حاکمیت مجبره برای توقف متخلف به قاضی و قضاوت خود انسان با در ترازو ګذاشتن اعمال و کردار مانع افراط و تفریط در افاده و اظهارات هر مسلمان و یا شخص متعهد میباشد.
اگر دین اسلام دروازه ازادی بیان غیر محدود را برای پیروان خویش باز نگاه میداشت نه تنها موجب فتنه و بی نظمی غیر قابل تحمل در جامعه بشری میگردید. ما شواهد این بی بندباری را در جوامع ازاد!؟ و ديموكراتيك يك قرن قبل به خوبی مشاهده میکنیم که مثلا همه چیز را عرضه و تقاضا تعین نموده و معیار مادی اساس بود. همان دیموکراسی و آزادیکه ١٦ سال قبل به افغانستان رسيد. ازادی از خود حدود و ثغوری دارد که بدون مراهات ان دیموکرتسی و ازادی مبتذل و قابل سوء استفاده میشود، چیزیکه ما در کشور خویش مشاهده کردیم. اگر از آزادی بیان به هدف ایجاد فتنه استفاده بعمل اید ، یا از آن بیم تفرقه و جدائی رود یا زیانی به دیگران رسد کرامت و آبروی انسان وجامعه را خدشه دار سازد . یعنی هر گاهی که آزادی بیان از دایره و کودکس اخلاقی مثبت نافذ در جامعه فراگذارد و بر هر ارزش و اخلاق یا آداب مثبت نظام جامعه تجاوز کند و یا از حدود فضایل پا برون نهد، در چنین حالتی لازم می آید که آن را مانع شد پروردگار با عظمت ما می فرماید:« شما موسی و هارون به او (فرعون) سخن نرم گوئید شاید که بپذیرد و یا بترسد». (سوره طه آیت : 44) همچنان آیات مبارکه 199 سوره اعراف ، 148 سوره نساء و 109 سوره انعام آزادی بیان را در چارچوب اخلاق و آداب خاصی تعریف وتصریح کرده است. همه این ها برای آن که گفتگو و مناظره در فضای آگنده از آرامش و احترام صورت بگیرد لازم است. این آیات شیوه درست و صورت شایسته گفت و شنود، مباحثه و فراخوانی را ترسیم کرده است. اسلام، بحث و گفتگو در باره آبروی مردم و افشای راز های آنان را ممنوع قرار داده است و این ها به هیچ گونه و هیچ شکلی از موارد آزادی بیان به شمار نمی روند و به همین لحاظ برای آنانی که در باره آبروی مردم به بحث می پردازند و به آنان دروغ و بهتان می بندند، هشتاد دره (تازیانه) بحیث جزای حد قذف مقرر داشته است. این موضوع در آیه 4 سوره نور با تمام قوت آن بطور دقیق فورمو لبندی گردیده است .
تنها تهمت و افترا در تعلیمات دین مقدس اسلام ممنوع نیست بلکه اسلام همچنان ازاین نیز باز می دارد که انسان با زبانش ،با گفتارش ، یا به قلم اش ویا هم سایر وسایل وحرکات ، انسان دیگری  را مورد تجاوزواهانت  قرار دهد، هر چند این کار به مرزی که می توان آنرا قذف خواند نرسد. از قیودی که بر آزادی بیان در اسلام وضع شده این است که به بهانه آزادی بیان به ریا کاری و توهین به دیگران پرداخته نشود که این ها گناه و معصیت است.
قرآن عظیم الشان ، معیاری برای مباحثه و جدل با مخالفان در عقیده مقرر داشته که به دشنام و درگیری نه انجامد ، که مفهوم کلی آن در آیه 125 سوره نحل وسایر هدیات ودساتیر اسلامی ،با دقت  بیان وفورمولبندی گردیده است . و من الله الوفق

تتبع ونگـارش :
الحاج امــیـن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«
مــدیـــر مطـالعات سـتراتــــیـژیک افـغـان و
مسؤل مرکز کلتوری دحـــــق لاره- جرمنی