آرشیف

 
 
خداوند متعال گیاهان را به خاطر پیشبرد زندگی آرام و پرمیمنت  انسان آفریده است. اینها هرکدام به نحوی از انحا احتیاجات زندگی آدمیت را مرفوع ساخته و سبب راحت و آسایش میگردند.هر کدام از گیاهان زندگی مارا کمک مینمایند ولی زیادتر از همه درختان درخور ستایش اند بخاطری که آنها علاوه بر تولیدآکسیجن خالص، فلتر نمودن وتصفیه هوا دیگرجمیع مشکلات انسانهارا برآورده میسازند. مهمترین خدمت درختان برحسب گروپ بندی زیر اند:

•          درختان میوه ده یا مثمر: میوه محصول خالص درخت میباشد. میوه حاوی ویتامین ها ومنرال ها ئی اند که وجود انسان کاملا به آنها نیاز دارد.درحقیقت تمام ویتامین ها ومنرالهای مورد نیاز وجود آدمی در میوه درختان ( هرچند میوه ها دارای شحمیات و پروتین وکاربوهایدرت ها نیز میباشند )موجود اند. درختان که میوه میدهند عبارتند از: زردآلو(Armeniaca  vulgaris Lamb.) ، بادام(  Amygdalus communis L.) ، شفتالو(Persica vulgaris(Prunus persica(L.)Batch.) ، آلو(Prunus domestica L.) ، گیلاس(Cerasus avium (L.)Moench ) ، آلوبالو(Cerasus  vulgaris Mill.)   ، امرود یا  ناک( Pyrus    domestica Medik.) ، سیب(Malus  domestica Borkh.)  ، بهی(Cydonia oblonga Mill.) ،انار(Punica granatum L.) ، توت (Morus alba L.)، چهارمغز(  (Juglans regia L.)  ، پسته (Pistacia vera L.)، جلغوزه (Pinus gerardiana Wall.ex Lamb.)، سیتروس باب(Citrus sp.) ، سنجد( Eleagnus angustifolia L.).،  عناب                  Ziziphus jujuba Miller.) ( , امرودچه Pyrus communis L.) )   ،انجیر   ( Ficus carica L.)و چکه دانه (. Crataegus orientalis Pall)     

         .  نوت : چون انگور) Vitis vinifera L ( از جمله پیچک های چوبی میباشد ازاینرو در ردیف درختان میوه ده قرار نمیگیرد.      
  تهیه چوب هیزم محصول درجه دوم اینها میباشد. در این اواخر در اثر خشک سالی های متواتر ومواجه شدن مردم به جوب محروقاتی یا هیزم ارزش سوخت به پیمانه زیاد بلند رفته وساکنین محل از همه مفیدیت دیگر درختان صرف نظر نموده تنها روی ارزش سوخت درختان فکر میکنند وتا ممکن بوده است درختان راقطع واز بین برده اند چنانچه درکوه ها هیچ درخت ویا درختچه ئی باقی نمانده است که روی آن حساب کرد. علاوتا بسیاری از درختان مثمر را قطع وبه مصرف هیزم میرسانند چون ناچاراند تا خود واطفال خودرا ازسرمای شدید درهنگام زمستان محفوظ نگهدارند.

•          درختان چوب ده: این درختان را غیر مثمر میگویند درحالیکه چوب نیز یک نوع ثمر است. اینها عبارتند از: سفیدار(Populus afghanica Ait. ) ، عرعر (Populus  alba L.) ، بید ( Salix sp.)، سدر  (Cedrus  deodara(D.Don.)G.Don)، صنوبر(Abies spectabilis(D.Don.)Spach.syn. A.webbiana)،  سرب  (Picea smithiana Boiss.)، ناجو(Pinus Wallichiana (P. excelsa) Wall.)، بنوش (Fraxinus lanceolata Borkh.).

  تمام چوب های تعمیراتی ودستک از این درختان تهیه میگردند.

•        درختان ودرختچه های هیزمی: آنهائی اند که چوب سوخت میدهند. مهمترین اینها عبارتند از: شغزAcer cesium Wall.))، آلنج( ?)، سیاه چوب (Cotoneaster var.hissarica (Pojark) Kitam) ، ارچه (  Juniperus communis L.) ، بلوط (Quercus baloot Griff.)، تاغم (Celtis caucasica Willd.) ، خنجک (Pistacia khinjuk Stocks in Hook.) ،ساکسول(. Haloxylon ammodendron(C.A.Mey.) Bunge)، بارکه ، گز( Tamarix articulata Vahl.).   

•          درختان ودرختچه های زینتی: بعضی از درختان بنا به داشتن تاج مقبول یا گلهای رنگارنگ ویا برگ ومیوه زیبا ویا مواد عطری بحیث زینت وزیبائی بکار برده میشوند تا باعث رفع خستگی ها وتازه کردن مشام آدمی وبرطرف کننده کسالت گردند. گرچه تمام درختان ودرختچه هااین خاصیت ها رادارااند ولی بعضی ها توجه بیشتررا بخود معطوف میدارند از همین خواطر این گونه درختان ودرختچه ها را درپارک ها وتفرجگاه ها ، صحن ادارات ، محلات تجمع وامثال اینها غرس میتمایند. درختان که به این منظور کاربرد دارند عبارتند از: ارغوان( گل های قشنگ) ( (Cercis Griffithii Boiss. ، گلاب( گلهای معطر(Rosa  sp.) (  ،    یاسمن (Jasminum afghanicum)   ، مورپان( برگها)( Thuja orientalis L.) ، اکاسی ( برگ، میوه وگل)( Acacia sp.) ، پشه خانه                         (تاج مقبول)  Ulmus  wallichiana Plach.) (، سرو( تاج زیبا(Cupressus sempervirens L. var. pyramidalis)، لیلی بید( رنگ سرخ هنگام زمستان (Salix acutifolia Willd.) مجنون بید( ناوده ها وشاخه های سرپانین)  ( Salix babylonica L. ) ، درخت ابریشم یا درخت پر( برگ وتارهای ابریشم مانند)( Rhus cotinus L.) ، دیوار بید و گز (Tamarix hispida) ( گلهای مقبول).

•          درختچه های سازنده دیوار محافظوی سبز : این گیاهان منحیث دیوار سبز عمل نموده ومزارع وباغات را از ورود حیوانات ودیگر زنده جانها جلوگیری مینمایند. مهمترین اینها درافغانستان عبارت از سیه خار (Hippophae rhamnoides L.) ، آول  (Amygdalus spinssisimus)  و اسکیچ                                     Caragana nuristanica Rech. (Caragana afghanica Kitam.)) میباشند که فوق العاده درین راستا ثمربخش و مفید اند.

قابل تذکر دانسته میشود که هرذره وسلول گیاهان بطور کل ودرختان بصورت خاص در زندگی انسانها مفید وباارزش میباشند چنانچه برگها برای تربیه کرم ابریشم ( برگ های توت)ونیز یکجا با ناوده ها جهت علوفه وچرش مواشی ویا اگر چریده نشوند پوسیده گردیده به کمپوست یا کود گیاهی تبدیل وباعث بلند بردن حاصل خیزی خاک میگردند. شاخه ها هیزم خوب درتنور وبخاری آتشی وپخت وپز، ریشه ها وپوست غذای حشرات وبکتریای مفیده را میسازند ویا به کمپوست تبدیل میگردند یااینکه از زمین بیرون آورده شده مورد سوخت قرار میگیرند. گلها یگانه منبع  تولید عسل از طریق زنبور داری.
 البته ارزش درختان در مورد حفظ خاک وتنظیم آب آنقدر زیاد است که نمیتوان مرز یا حدودی برای ارزش آنها تعیین کرد چونکه تنها همین گیاهان اند که خاک را محافظت کرده وآب را درداخل زمین رهنمون میگردند تا منابع آبی یا چشمه ها دایم از مقادر کافی آب برخوردار باشند وکدام حادثه طبیعی مثل سیلاب وطوفان بوقوع نپیوندد تا سبب بمیان آمدن خسارت در زراعت نشود. هکذا تولید تیل های عطری ومواد الکلوئیدی که خواص داروئی درختان را میسازند، انواع دیگر باارزش درختان بحساب میروند.

            محمود بی پروا
            چغچران
           شام  5 نوامبر 2009.