آرشیف

2020-4-10

محمداکرام اندیشمند

ارگ و سپیدار؛ توافق نزدیک است؟

حاجی محمد محقق در مصاحبه با بی بی سی از پیشرفت مذاکرات میان ارگ و سپیدار خبر می دهد. او می گوید با توجه به انعطاف های که دو طرف نشان داده اند امید وار است کمتر از یک هفته توافق میان آنها اعلان شود.
هیئات 48 نفرۀ میانجی ولسی جرگه یا مجلس نمانیدگان نیز که مشغول تماس و مذاکره میان ارگ و سپیدار است از نزدیکی دو طرف و توافق سخن می گویند. این هیئات نیز به گفتگوهای جاری میان طرفین و انعطاف پذیری شان اشاره می کند. محمد میرزا کتوازی معاون مجلس نمایندگان به بی بی سی گفته است که دو طرف به توافق نزدیک شده اند.
بی بی سی از قول منابع نزدیک به سپیدار نیز می گوید که پیشرفت های چمشگیری در مذاکرات میان دوطرف صورت گرفته و دو طرف به توافق نزدیک هستند.
 
از ارگ چه خبر؟
بی بی سی از ارگ خبر توافق ندارد. از قول دواخان مینه پال معاون سخنگوی ریاست جمهوری می گوید که در ارگ دروازۀ گفتگو باز است و خواست های معقول و قانونی شنیده می شود.
منابع آگاه و با خبر از درون ارگ نیز از آن توافقی سخن نمی گویند که منابع نزدیک به سپیدار و میانجی ها از آن سخن می گویند.
آنچه که از انعطاف اشرف غنی در مذاکرات و توافق گفته می شود به انعطاف او در مورد امکانات و موقعییت تشریفاتی داکترعبدالله در ریاست شورای عالی صلح بر می گردد که از جانب غنی برای وی پیشنهاد شده است؛ پیشنهادی که سپیدار آن را غیر قابل قبول می خواند.
اشرف غنی به تقسیم قدرت و صلاحیت خود به عنوان رئیس جمهور به شدت مخالفت می ورزد و حتی ابقای نهاد ریاست اجرائییه را نمی پذیرد. این در حالی است که امریکایی ها  او و داکترعبدالله را تحت فشار گذاشته اند تا برای تشکیل یک حکومت مشترک به توافق برسند و پروسۀ مذاکرات صلح با طالبان را آغاز کنند.
قرار است با اصرار میانجی ها، داکترعبدالله و اشرف غنی باردیگر با هم دیدار و مذاکره کنند، اما به نظر نمی رسد که این مذاکرات رودررو به توافق بینجامد.
 
امریکایی ها چه خواهند کرد؟
اگر ارگ و سپیدار به توافق نرسند و بحران درونی نظام حاکم سیاسی ادامه یابد، امریکایی ها چه خواهند کرد؟
مسلماً امریکایی ها فشار را بر دوطرف و به خصوص بر ارگ تشدید خواهند کرد و دولت را به کاهش کمک های بیشتر تهدید خواهند داشت. اما تا زمانی که امریکایی ها در افغانستان حضور نظامی دارند و از موجودیت و بقای  دولت افغانستان حمایت نظامی و مالی می کنند، مانع فروپاشی نیروهای نظامی و امنیتی دولت می شوند که حیات و ممات دولت افغانستان به آن بستگی دارد.
 امریکایی ها به دوطرف ارگ و سپیدار خاطر نشان کرده اند که از این نیروها و سه نهاد وزارت دفاع، داخله و امنیت ملی در اختلافات و بازی های سیاسی شان استفاده کرده نمی توانند. حتی گفته می شود که جابجایی ها را در این نهادها امریکایی ها خود در دست گرفته اند. ابقای سرپرست ریاست امنیت ملی هر چند با فرمان ارگ به این امر بر می گردد.
نکتۀ قابل توجه در اوضاع جاری کشمکش ارگ و سپیدار و موضوع رهایی زندانیان طالب و مذاکرات آغاز نایافتۀ بین الافغانی، غیبت زلمی خلیل زاد است. خلیلزاد بیشتر از ده روز می شود که ابراز نظری در این موارد ندارد و نقش او را در توصیه و تهدید برای کابل، وزیر خارجۀ امریکا و معاون وی در امور آسیای جنوبی و مرکزی انجام می دهد. ایا مقامات امریکایی خلیل زاد امریکایی افغان تبار را از رسیدگی به موضوع افغانستان دور ساخته اند؟
دور نگهداشتن زلمی خلیل زاد از موضوع افغانستان توسط مقامات بالاتر امریکایی برای جمعی که در افغانستان او را آدم خطر ناک و دارای سیاست قومی تلقی می کنند، خبر خوش است. اما صرف نظر از درستی و نادرستی این دیدگاه، غیبت و کنار نهادن خلیلزاد می تواند خطر واگذاری افغانستان را از سوی امریکایی ها به پاکستان واقعی و عملی بسازد. در حالی که خلیلزاد کم از کم در صدد آن بود تا امریکا متقاعد به ادامۀ کمک به افغانستان برای داشتن یک دولت مستقل از پاکستان شود.
ادامۀ اختلاف ارگ و سپدار که توافقنامۀ قطر میان طالبان و امریکا را به مشکل و مانع جدی روبرو می کند، ممکن است امریکایی ها را به سوی خروج کامل قوای شان و قطع کمک به دولت افغانستان ببرد.  چونکه ترامپ به اجرای این موافقتنامه منحیث دست آورد خود و برگ برنده در انتخابات سال روان ریاست جمهوری امریکا می بیند و او می تواند با خروج قوا و قطع کمک از ارگ و سپیدار و دولت افغانستان انتقام بگیرد. تبعات و پیامد این انتقام بسیار روشن است:
فروپاشی دولت، بازگشت امارت طالبانی،  نبودن چیزی به نام ارگ و سپدار، بازگشت به نقطۀ صفر و ادامۀ جنگ و بی ثباتی در افغانستانی که میدان بازی همسایگان و کشورهای منطقه می شود.  

محمد اکرام اندیشمند