آرشیف

از هنگامي كه آدمي بر كره زمين پديد آمد، براي رفع نيازهاي خود نيازمند كوشش بود. زندگي انسان بر محور كار مي‌گردد و كار، تلاش انسان جهت حصول به هدف معين است. كليد گشايش هر استعدادي در درون  انسان كار است. كار بزرگ‌ترين و شايد زيربنايي‌ترين بخش زندگي انساني است. چرا كه از كار مي‌توان به جوهره دروني افراد  پي برد و وقتي اين جوهره‌هاي  دروني‌ آشكار شوند  و استعدادهاي بالقوه به منصه ظهور  برسند مي‌توان به وجود جامعه‌اي پويا اميدوار بود.
مكاتب كوناگون بشري ديدگاه‌هاي مختلفي درباره كار داشته‌اند. در انديشه يونان  باستان از آنجا كه كار به بردگان اختصاص داشت فعاليتي تحقيرآميز و پست شمرده مي‌شد و اين ديدگاه در آثار فلاسفه يونان نيز وجود دارد. بتدريج در قرون وسطا وحاكميت كليسا بر اروپا تشويق به انجام كار براي كسب درآمد به وجود آمد. با گذشت زمان در دوران رنسانس و شكل‌گيري عقايد جديد درباره‌ انسان و دين و دنيا‌، كار جايگاه و اصالت ‌خاصي يافت. در جهان‌بيني اسلامي‌، كار مفهوم ويژه‌اي ‌دارد و آثار آن تمام‌ صحنه هستي را مي‌گيرد  و دنيا و آخرت‌ را به هم گره مي‌زند‌.
در فرهنگ غني اسلامي ما، سلوك الهي داراي دو بخش است: بخش مادي و بخش معنوي، بخش ماديش كار است و بخش معنويش نماز، و از اينجا مي‌توان به اهميت كار در جامعه اسلامي پي برد.
كارگر  از نظر قانون كار، كسي است كه به هر عنوان در مقابل  دريافت حق‌السعي،  اعم از  مزد، حقوق، سهم سود و ساير  مزايا به درخواست كارفرما  كار مي‌كند. طبقه كارگر يك طبقه اجتماعي است و از افرادي تشكيل مي‌شود كه در مشاغلي  كار مي‌كنند كه نياز به قدرت بدني و كار  دستي دارد. كارگر از ديدگاه اسلام  بسيار محترم  و ارزشمند است. كارگران  شريف‌ترين انسان هاي اجتماع هستند،  بطوري كه رسول  گرامي اسلام(ص) و اميرالمؤمنين ‌علي(ع)  و ساير امامان معصوم(ع) از كار كردن‌ به عنوان  عملي دنيوي  و اخروي كه داراي  اجر و ثواب بسيار است ياد نموده و نسبت به آن توصيه‌هاي بسيار  شده كرده‌اند. در اين آموزه‌ها، به كارگري كه براي اداره زندگي خانواده‌اش  سعي و تلاش مي‌كند عنوان  «جهاد كننده  در راه خدا اطلاق شده است.»  امامان و پيشوايان دين(ع) در سخن و در عمل به مسئله كار و اشتغال تأكيد داشته و از بيكاري به شدت  دوري كرده‌اند. در روايات آمده است كسي كه به كار و تلاش مشغول است، از كسي كه كار را رها كرده و به عبادت خدا مشغول است اجر و پاداشي فزون‌تر دارد. و نيز در روايات است كه دعاي بيكار  هر چند عابد  باشد مستجاب نمي‌شود. همچنين  در خبر آمده است كه پيامبر اكرم(ص) كارهاي خانه را انجام مي‌داد و در احاديث ذكر شده است كه امام صادق(ع) فرمود:
هر آنكس كه جامه خود را بدوزد و نعلينش را وصله زند وكالاي مورد نياز خانه را خود حمل كند از تكبر ايمن باشد. در مكتب اسلام دستورهاي متعددي وارد شده كه از مجموع آنها مي‌توان به ديدگاه ارزشي اسلام درباره كار پي برد:
1- محبوب بودن و قداست شغل
انجام كار، مطلوب خداوند است و همچون عبادت و جهاد در راه خدا مقدس است. پيامبر اكرم(ص) مي‌فرمايد: عبادت هفتاد پاره است و برترين آن، طلب روزي حلال است. مقام معظم رهبري در خصوص قداست شغل مي‌فرمايد: تقدس كار و تكريم كارگر بايد در راس برنامه‌ها باشدو در منطق اسلام، كار، عمل صالح و عبادت است كه اين، جايگاه و ارزش كارگر را در نظام اسلامي نشان مي دهد.
2- منفور بودن بيكاري
در مكتب اسلام ‌بيكاري و نيازمند ديگران بودن امري ناپسند‌ شمرده شده است. امام صادق(ع) مي‌فرمايد: خداوند  متعال بيكاري را دشمن انسان مي‌داند.
3- وجوب كسب معيشت
از واجبات مسلم بر هر فرد مؤمن لزوم انجام كار براي تأمين زندگي خود و خانواده  است. پيامبر  اكرم(ص) مي فرمايد: استفاده از صدقه و زكات  براي شخص بي نياز ، نيرومند ، سالم، صاحب مهارت و توانايي جايز نيست.
4- وظيفه اجتماعي انسان  و خدمت رساني  به جامعه:
مسئوليت  اجتماعي  شخص  مؤمن، رفع نيازهاي جامعه  در حد توان است. بر آوردن  نيازهاي جامعه واجب كفايي است و شخص بايد در برآوردن آن بكوشد.
5- رشد عقلاني
كار، وسيله كسب تجربه انسان است و بر رشد عقلاني  و اجتماعي او مي‌افزايد. امام صادق(ع) مي‌فرمايد: «‌التجارت تزيد في العقل‌، تجارت  عقل را رشد مي‌دهد.
6- كسب آرامش  روحي
انسان با كسب درآمد از نظر  روحي آرامش مي‌يابد. زيرا فرد نيازمند از نظر روحي در اضطراب و نگراني است پيامبر(ص) مي فرمايد: انسان هر گاه نيازهاي خود را تأمين كند آرام مي‌گيرد. 
7-سلامت جسم
با كار، اعضاي  انسان توان  خود را بروز  مي‌دهد. اميرالمؤمنين(ع) مي فرمايد: من يعمل يزدد  قوه. هر كس كار كند بر توان  او افزوده مي‌شود.
8 -رفع فقر و تأمين اجتماعي نيازمندان
با كار و تلاش ‌فقر دفع مي‌شود. كسب در آمد  باعث مي‌شود فرد بتواند ‌به ديگران كمك كند. فرد بايد در بعد اجتماعي  مفيد  و مؤثر باشد. امام باقر(ع) مي‌فرمايد:‌ هر كس براي بي‌نيازي از مردم  و تلاش براي رفاه  خانواده  و مهرباني و خيرخواهي به همسايه در طلب مال و امكانات  زندگي بر آيد روز قيامت در حالي كه صورتش همچون بدر درخشان است خداوند را ملاقات مي كند.
در بررسي  رابطه  مسائل  اخلاقي و اعتقادي با كار، ديدگاه كلي اسلام  درباره كار مشخص گرديد و معلوم شد كه امور اعتقادي  و اخلاقي اسلام مانعي در ايجاد جامعه توسعه يافته نيست.  كار اقتصادي  ذاتاً مطلوبيت دارد و مؤمن حتي اگر درآمد  كافي داشته باشد، نبايد از كار دست بكشد.
مقام معظم رهبري در خصوص كار و كارگر  فرموده است:  من به كارگران سفارش مي‌كنم در هر بخشي و در هر جايي كه مشغول هستند كار را عبادت بدانند. اين كاري  كه شما براي توسعه و پيشرفت  كشور مي‌كنيد  يك عبادت قطعي است. به مسئولان  هم سفارش مي‌كنم  كه ارزش طبقات  كارگر و محروم و مستضعف  و اين  مردم مؤمن را بدانند. كارگران قدر خود را بشناسند و بفهمند كه وجود آنها  چقدر در سرنوشت  يك ملت مؤثر است.
 
 
منابع و مآخذ:

آناتومي  جامعه يا سنت‌الله: فرامرز  رفيع پور
جامعه‌شناسي‌: آنتوني گيدنز
برگزيده آثار روزا لوكزامبورك: مانتلي رويو
كار و دين: مجيد رضايي