آرشیف

2020-3-25

احمد سعیدی

آیا در یک جنگ بیولوژیکی قرار داریم؟

اضافه تر از شش دهه سن و سال دارم، تشویش و نگرانی که در افغانستان و جهان از خاطر مرض کرونا خلق شده تا هنوز چنین اتفاقی با این بزرگی را به یاد ندارم. امراض و ویروس های دیگری چون انفلانزا، ایبولا، سرخکان، سینه بغل و غیره پخش شده است آنهم به مرور زمان و بسیار کند و بطی اما ویروس کرونا در مدت چند ماه جهانی شده و بیشتر از ۱۶۰ کشور را آلوده ساخته است. هرچند که خطر تلفات این ویروس در حدود دو فیصد گفته شده است اما این دو فیصد جهان را به تشویش و لرزه انداخته است. ترانسپورت و رفت و آمد قطع شده، اقتصاد جهان ضربه دیده، دروازه های مکاتب، دانشگاه ها و هوتل ها را بسته و مردم را خانه نشین و منزوی ساخته است.
در اینجا سوال خلق میشود که آیا این تنها یک مرض عادی است و منشاّ طبیعی و حیوانی دارد یا در لابراتورها و آزمایشگاه های قدرت های بزرگ ساخته شده و بوی سلاح بیولوژیکی میدهد؟ آیا این یک جنگ بیولوژیکی نیست که از سوی قدرت های بزرگ بخاطر ضربه زدن به اقتصاد، به منابع بشری و انسانی یک دیگر و ضعیف ساختن قدرت های آسیایی راه اندازی گردیده است؟ آیا ابر قدرت های دنیا این را نمی دانند؟ آیا نمی توانند آن را مهار کنند؟ بیاید بر این مسئله کمی دقیق شویم، این وحشت و دهشت روح و روان مردم را پژمرده و افسرده ساخته است. اگر مردم مریض هم نشوند باز هم این بزرگنمایی ها و تبلیغات درست و نادرست آنها را مریض میسازد. به یکبارگی تعطیل مکاتب و دانشگاه ها نگران کننده است. کمی بر این مسئله دقت شود… این چه بازیست که جریان دارد؟
من داکتر و متخصص تشخیص امراض و ویروس ها نیستم، اما تاریخ سیاسی کشورها و نیات سیاستمداران را خوب درک میکنم، میدانم که در گذشته چه سیاست های وحشتناکی تجربه شده و در وادی قدرت چه خم و پیچ های است. حالا هم در پی انتشار ویروس کرونا قدرت های بزرگ یکدیگر را به دست داشتن در ساخت و انتشار آن متهم میسازند. بازهم باید احتمالات و اتهامات را رد نکرد و با مطالعه و گذشت زمان منتظر حقیقت ماند.

شناخت سلاح های بیولوژیکی
سلاح های بیولوژیکی، برخی میکروارگانیسم های بیماری زا و یا توکسین های تولید شده با استفاده از علم بیولوژی را منتشر می کنند و باعث بیماری یا مرگ در مجموعه های انسانی، حیوانی و گیاهی می شوند. بیماری های معمولی در سطح محدوی شروع می شوند و از طریق فرایندهای طبیعی (واگیر) منتشر می شوند، اما در حملات بیولوژیکی عوامل میکروبی علیه ساکنین یک محل استفاده می شود که این عوامل معمولاً به شکل افشانه- ابری از ذرات ریز و یا قطرات بسیار کوچک معلق در هوا می باشد. اگر قربانیان، مقدار کافی از این عوامل را از راه تنفس وارد بدن خود کنند، بعد از نصف روز تا چند روز که دوره تکثیر و کمون بیماری است- بسته به نوع عامل و میزان تنفس شده از آن – بیماری به صورتی بسیار گسترده و همزمان شیوع خواهد یافت.
ز آنجا که میکرو ارگانیسم های بیماری زا در بدن میزبان تکثیر می یابند مقدار بسیار جزیی آنها کشنده خواهد بود. برای مثال، انتشار موثر چند کیلوگرام عوامل بیماری زا فشرده شده ممکن است باعث مرگ ده ها و یا حتی صدها هزار نفر شود. اگر نتوان عوامل جنگی بیولوژیکی را به صورت افشانه در هوا پخش کرد، چنین فاجعه ای به راحتی ممکن نخواهد بود. از این رو، این عوامل را باید بیماری زاهای بالقوه خطرناک خواند تا سلاح های کشتار جمعی.
تمامی کشورهای جامعه بین الملل انزجار و دوری خود را از سلاح های بیولوژیکی ابراز داشته اند. گرچه دستیابی به این گونه سلاح ها آسان است، اما استفاده عملی از آنها بسیار اندک بوده است. امریکا برنامه های خود در زمینه سلاح های بیولوژیکی تهاجمی را رسماً در سال ۱۹۶۹ متوقف کرد و «کنوانسیون سلاح های بیولوژیکی» که در ۱۹۷۲ تشکیل شد، استفاده از این تسلیحات را رسماً منع کرده است. این کنوانسیون، توافق نامه ای است که ۱۴۰ کشور آن را تصویب کرده اند. با این حال، مشخص شده است که هم عراق و هم اتحاد جماهیر شوروی که هر دو امضاء کنندگان کنوانسیون سلاح های بیولوژیکی هستند برنامه های غیرقانونی گسترده ای برای ساخت سلاح های بیولوژیکی داشته اند و حتی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، روسیه این برنامه ها را برای چندین سال ادامه داده است. دولت امریکا و کارشناسان خارجی آن عقیده دارند که هشت کشور لیبی، کره شمالی، تایوان، سوریه، اسرائیل، ایران، چین و مصر نیز برنامه هایی در زمینه تسلیحات بیولوژیکی تهاجمی دارند.

چند نمونه از کاربرد سلاح های بیولوژیکی در گذشته
در طول تاریخ موارد متعددی از بیوتروریسم به ثبت رسیده که تنها به ذکر موارد چند اکتفا می گردد. در مورد استفاده از سلاح های بیولوژیکی میتوان گفت که این سلاح اول بار در قرن دوازدهم و از سوی مغول ها به کار گرفته شد. ظاهراً مغول ها اجساد آلوده به طاعون را با استفاده از منجنیق به درون قلعه دشمنان شان می افکندند. در سال ۱۷۶۳ میلادی، ارتش امریکا از عامل بیماری آبله به عنوان سلاح برای قوم کشی سرخپوستان بومی استفاده کرد. در جنگ جهانی اول، ارتش آلمان از عوامل مولد بیماری های سیاه زخم، وبا و غیره علیه اهداف انسانی و حیوانی استفاده کرد. بین سال های ۱۹۳۲ تا ۱۹۴۵، جاپانی ها انواع متعددی از سلاح ها و عوامل بیولوژیکی را به خصوص در ناحیه ی منچوری چین آزمایش کرده و به کار بستند.
در سال ۱۹۷۹ یک همه گیری گسترده ی سیاه زخم در شهر سوردلاوسک شوروی اتفاق افتاد که بعداً مشخص شد خروج عامل مولد این بیماری از آزمایشگاه های سرویس های نظامی و پخش آن در مسیر باد، علت شیوع بیماری بوده است. در سال ۱۹۸۰، شوروی علیه مجاهدین افغان از سم مهلک تریکو تسن. نی. دو (T 2) که معروف به باران زرد است، استفاده کرد. در همین سال امریکا علیه انقلابیون کوبا از عامل میکروبی تب خوک استفاده نمود.
در سال ۱۹۸۴، در یکی از ایالات های امریکا همه گیری سالمونلوز رخ داد به طوری که در حدود ۷۵۱ نفر در اثر مصرف سالاد آلوده دچار تورم معدی، روده ای ناشی از سالمونلاتیفی موریوم شدند. یک سال بعد، مشخص شد که توسط یکی از فرقه های مذهبی و به منظور ایجاد اختلال در انتخابات محلی صورت گرفته است. در سال ۱۹۹۳ و ۱۹۹۵، در دو مورد جداگانه، مامورین گمرک کانادا دو فرد که سموم ریسین و بوتولین را با خود حمل می کردند، دستگیر کردند. لازم به ذکر است که این سموم قابلیت کشتن میلیون ها نفر انسان را دارند. هیچ گونه گزارش موثقی در زمینه ی استفاده ی دولت ها از سلاح های بیولوژیکی مدرن در جنگ ها وجود ندارد. منظور از سلاح های بیولوژیکی مدرن، سلاح هایی است که عوامل سمی و یا بیماری زا را به صورت افشانه ای که قابل استشمام است انتشار می دهند.