آرشیف

شهادت یا زندگی جاودان

​وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ [آل عمران:۱۶۹]
و هرگز کسانی* را که* کشته* شدند در راه* خدا بلکه* آنان* زنده*اند نزد پروردگارشان* روزی* داده* می*شوند.

شهادت فنا شدن انسان برای نیل به سرچشمه نور و نزدیک شدن به هستی مطلق است. شهادت عشق به وصال محبوب در زیباترین شکل است. شهادت مرگی از راه کشته شدن است، که شهید آگاهانه و بخاطر هدف مقدس و به تعبیر قرآن کریم ((فی سبیل الله)) انتخاب می کند. یعنی شهید در راهی کشته می شود که هر دو ارزش-آگاهانه و فی سبیل الله را داراست و چنین مرگی است که به تعبیر پیامبر صلی الله علیه وسلم شریفترین و بالاترین نوع مردن است، شهادت همانا پایان دادن به فروغ درخشان حیات در کمال هشیاری و آزادی است برای رسیدن به هدفی که والاتر از حیات طبیعی است. شهادت پایان دادن به حیات طبیعی برای دفاع از ارزشهای انسانی در جامعه است. شهادت شکافتن کالبد جسمانی برای رسیدن به مقام شهود و حضور الهی است. شهادت رسیدن به مرتفع ترین قله های کمال و انسانیت است. با توجه به تعاریف فوق، کسی که مرگ شهادت را انتخاب می کند ((شهید)) نامیده می شود. شهید در لغت به معنی ((گواه)) است و در اصطلاح به کسی گویند که در مجرای شهادت قرار گرفته و در راه خدا کشته می شود.

تعریف مشترک و جامع برای شهادت این است که: شهادت عبارت است از زندگی در حال هشیاری، و آزادی در راه وصول به هدف عالی تر از زندگی طبیعی بواسطه شهادت. این خصیصه و پدیده ای است که همه شهدا دارای آن می باشند. در مقابل این مرتبه والای شهادت حداقل توصیفی که می توان برای شهادت در نظر گرفت عبارت است از اینکه: شهادت انقلاب درونی ناگهانی، همراه با هشیاری و آزادی در پایان دادن به زندگی دنیوی و مادی و رسیدن به حیات طیبه واخروی.

شهادت مرگ نیست بلکه از هر قطره خون شهید حیات دیگر می روید. شهید جان شیرین خود را به هدف اعلا ی کلمه الله میدهد می رود و عامل تحرک امواج دیگر می گردد که آنهم جلوه ای دیگر از مشیت الهی می باشد. لذا شهید همواره زنده است و حیات و ممات او همواره صفتی است برای حیات طیبه در جوار رب العالمین.

روح شهیدان به سان پرندگان در بهشت پرواز می کنند می خورند و می خرامند ولذت می برند، نبی اکرم محمد صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:” هنگامی که یکی از برادران شما شهید می گردد، خداوند متعال روحش را در کالبد پرنده ای سبز رنگ قرار داده و بر روی نهرهای بهشتی به پرواز در می آورد. آن پرنده از میوه های بهشتی می خورد و در کاخهای طلایی بهشت مسکن می گزیند و در زیر سایه عرش الرحمان به پرواز در می آید.

این شهیدان می گویند که چه کسی به برادران ما می گوید که ما در بهشت زنده ایم و از نعمتهای بهشتی روزی می خوریم تا آنان نیز از جهاد دوری نجویند و از جنگ در را خدا هراس نداشته باشند. خداوند متعال پاسخ می دهد که من به آنان می گویم. به همین سبب است که فرموده الله متعال نازل شده است:

(وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ )[آل عمران:۱۶۹]

و هرگز کسانی* را که* کشته* شدند در راه* خدا بلکه* آنان* زنده*اند، نزد پروردگارشان* روزی* داده* می*شوند.

و هرگز کسانی* را که* کشته* شدند در راه* خدا یعنی* :برای* اعلای* کلمه الله و یاری* دادن* دین* وی* مرده* مپندار یعنی : گمان* نکن* که *مرده*اند بلکه* آنان* زنده*اند به* زندگانی* حقیقی، البته* این* امر منافاتی* با این*معنی* ندارد که* آنان* نسبت* به* ما مرده* نباشند زیرا حیات* شهدا، حیاتی* برزخی* است*که* جزء غیب* است* و خدای* عزوجل* خود به* کیفیت* آن* داناتر می*باشد. که* آن* شهدا نزد پروردگارشان* روزی* داده* می*شوند یعنی*: حق* تعالی* در پناه*کرامت* خود، به* آنان* از خوراکی*ها و میوه*های* بهشتی، غذا و نوشیدنی* می*دهد وروزیشان* نزد وی* مستمر است*، هرچند که* رزقشان* از دنیا با شهادتشان* قطع* شده*است* .

(فَرِحِینَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَیَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ) [آل عمران:۱۷۰]

به* آنچه* خدا از فضل* خود به* آنان* داده* است*، شادمانند و برای* کسانی* که* از پی* ایشانند وهنوز به* آنان* نپیوسته*اند و به*شهادت* نرسیده*اند شادی* می*کنند; که* نه* بیمی* بر آنان*است* و نه* اندوهگین* می*شوند.

به* آنچه* خدا از فضل* خود به* آنان* داده* است*، شادمانند یعنی*: شهدا به* آنچه* که*حق* تعالی* از کرامت* شهادت* به* آنان* ارزانی* نموده* است* و به* حیات* حقیقی*ای* که*در آن* قرار دارند و به* آنچه* که* از رزق* و روزی* خدای* سبحان* به* ایشان* می*رسد، خوشحال* و مسرورند و برای* کسانی* که* از پی* ایشانند از برادران* مؤمنشان* وهنوز به* آنان* نپیوسته*اند و به*شهادت* نرسیده*اند شادی* می*کنند; که* نه* بیمی* بر آنان*است* و نه* اندوهگین* می*شوند یعنی خوشحالند از این* که* بر برادران* مؤمنشان* که *در آینده* به*شهادت* می*رسند، یا بر ایمان* می*میرند; هیچ* بیم* و اندوهی* در فردای*آخرت* نیست* .

(یَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ اللَّهَ لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِینَ) [آل عمران:۱۷۱]

شادی* می*کنند بر نعمت* و فضل* خدا و این* که* خداوند پاداش* مؤمنان* را تباه* نمی*گرداند

شادی* می*کنند برای* برادرانشان* از اهل* ایمان* و جهاد بر نعمت* و فضل* خدا چون* بهشت* برین* و خشنودی* حق* تعالی، که* نزد وی* دیده*اند و این* که* خداوند پاداش* مؤمنان* را تباه* نمی*گرداند یعنی: دریافتند که* خداوند پاداش* هیچ* مؤمنی* را که* عمل* نیک* انجام* داده *باشد، ضایع* نمی*کند، پس* برای* این* امر نیز شادمانند .

در حدیث* شریف* آمده* است: شهدا چون* به* بهشت* رفتند و آن* همه* قدر و منزلت* و نعمتی* را که* برایشان* در بهشت* هست*، دیدند، گفتند: ای* کاش* برادرانمان* در دنیا از این*همه* کرامتی* که* نصیب* ما شده*است، آگاه* می*شدند تا به* میدانهای* کارزارشتافته* و به*شهادت* می*رسیدند و به* این* خیری* که* ما دست* یافته*ایم* نایل* می*گشتند .پس* پروردگارشان* به* ایشان* خبر داد که* : من* خبر و چگونگی* حالتان* را بر پیامبرتان *نازل* کردم* آن*گاه* شهدا از این* امر خوشحال* و شادمان* شدند.

بنابراین شهدا به واسطه نعمتهای خدادادی مسرور و خوشحالند و می خواهند این خوشحالی را با دیگران که به آنها ملحق می شوند تکمیل نمایند و مایلند که به آنها بشارت داده شود که ترس و اندوهی به خود راه ندهند .

به همین دلیل، در دین مبین اسلام تأکید شده است که مرگ انتقال از مرحله ای به مرحله دیگر و از خانه ای به خانه دیگر و از زندگیی به زندگی دیگر است.

(الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاةَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِیزُ الْغَفُورُ) [الملک:۲]

آن ذاتی که مرگ و زندگی را پدید آورده است تا شما را بیازماید کدامتان کارتان بهتر و نیکوتر خواهد بود. او چیره و توانا و آمرزگار و بخشاینده است.

خداوند متعال هیچ نعمتی را از بندگانش نمی گیرد مگر آنکه نعمت بزرگ تری را به جای آن به آنها بدهد.

(إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ) [فصلت:۳۰]

کسانی که می گویند پروردگار ما خداست و سپس پابرجا و ماندگار می مانند، فرشتگان به پیش ایشان می آیند و بدانان مژده می دهند که نترسید و غمگین مباشید و شما را بشارت باد به بهشتی که به شما وعده داده شده است.

پس اگر سرنوشت مؤمنان در وقت مرگ این گونه است، پس شهیدانی که خداوند متعال آنان را به این مقام برگزیده است و آنان جان خود را فی سبیل الله تقدیم کرده اند، چه حالی خواهند داشت؟ یقیناً آنان گرامی ترین و محبوب ترین مخلوقات در نزد خداوند مهربان هستند و چرا این گونه نباشند در حالیکه خداوند متعال خود به ایشان وعده نیکو ترین زندگی را داده است.

شهادت نعمتی است که الله تبارک وتعالی به بندگان صالح خود نصیب می کند: در حدیثی که حاکم روایت کرده و گفته است که به شرط امام مسلم صحیح است. سعد بن ابی وقاص رضی الله تعالى عنه می فرماید: یکبار ما به امامت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم نماز می خواندیم، مردی وارد مسجد شد و هنگامی که به صف جماعت پیوست گفت: (خداوندا به من چیزی بده که به بندگان صالح خود می دهی. هنگامی که پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم نماز را به پایان رساند، فرمودند: کدامیک از شما این گونه دعا کرد؟ آن مرد گفت که من گفتم یا رسول الله، ایشان فرمودند: تو بر اسب خویش سوار می شوی و در راه خدا به شهادت می رسی”.

أری شهادت بزرگترین نعمتی است که الله سبحانه وتعالی به بنده خود نصیب می کند.

شهادت ذروه بلند تکامل انسانی است و خون شهید مشعل فروزان آزادگان، شهدا در جوار رحمت حق شاهدان محفل انس*اند.

(فَلْیُقَاتِلْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یَشْرُونَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا بِالآخِرَةِ وَمَنْ یُقَاتِلْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیُقْتَلْ أَوْ یَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِیهِ أَجْرًا عَظِیمًا) النساء:۷۴

پس* باید آنان*که* زندگی* دنیا را به* آخرت* می*فروشند در راه* خدا بجنگند و هرکس* در راه* خدا بجنگد و کشته* یا پیروزشود، به*زودی* پاداشی* بزرگ* به* او خواهیم* داد. و هرکس* در راه* خدا بجنگد و کشته* یا پیروزشود، به*زودی* پاداشی* بزرگ* به* او خواهیم* داد

پس* باید آنان*که* زندگی* دنیا را به* آخرت* می*فروشند که* مؤمنان*اند در راه* خدابجنگند یعنی: اگر این* گروه* منافق* سست*گام* و سست عنصر، با دشمنان* دین*نجنگیدند، پس* باید مؤمنان* با اخلاصی* که* جانهایشان* را نثار راه* الله نموده* و زندگانی* دنیا را به* آخرت* می*فروشند، با آنان* بجنگند .

این* تشویقی* از سوی* حق* تعالی* برای* مؤمنان* است* که: به*سوی *میادین* جهاد بشتابند. و در عین* حال*، هشداری* است* به* ناخالصان، که* باید نیت*هایشان* را برای* او خالص* گردانند. سپس* حق* تعالی* مجاهدان راه* خویش* را ــ در هر دو صورت* فوز به*شهادت* یا پیروزی* ــ به* پاداش* و اجر عظیم* جهاد فی*سبیل الله به*همراه* برتری* وغنیمت* در دنیا وعده* داده*، می*فرماید: و هرکس* در راه* خدا بجنگد و کشته* یا پیروزشود، به*زودی* پاداشی* بزرگ* به* او خواهیم* داد چنان*که* در حدیث* شریف* آمده* است: خداوند برای* مجاهد در راه* خویش* تضمین* نموده* است* که* اگر او را باشهادت* به*سوی* خویش* بازگیرد، به* بهشتش* در آورد، یا اگر شهید نشد او را به* سلامت* همراه* با پاداش*، یا غنیمت* به*خانه*اش* برگرداند.

در حدیثی که امام احمد آن را روایت کرده سیدنا محمد صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: سه کسی که کشته شوند: یکی مردی که با جان و مال خود در راه خداوند جهاد کرد تا آنکه در نبرد با دشمن کشته شد، چنین فردی شهیدی است که خداوند او را مورد آزمایش قرار داده و در بهشت خواهد بود…. او در زیر سایه عرش خداوند است و فقط پیامبران به سبب پیامبری خویش بر چنین کسی برترند. دومی، آن است که از گناهان خویش بترسید و با جان و مال خود در راه خدا جهاد کرد و با دشمن به نبرد بپردازد و به شهادت رسید. این شهادت موجب پاک شدن او از گناهان است، زیرا شمشیر ( جهاد در راه الله) گناهان را از بین می برد. چنین کسی می تواند از هر یک از درهای بهشت که اراده کند، وارد آن شود، زیرا بهشت هشت در دارد و برخی از درها بر برخی دیگر فضیلت دارند. جهنم نیز هفت در دارد. سوم منافق است که با جان و مال خویش بجنگد و با دشمن روبرو شود و در این حال کشته شود. این فرد در آتش خواهد بود، زیرا شمشیر نفاق را از بین نمی برد..

بیایید تا گوش جان به آوای دلنواز قرآن بسپاریم و بیان صفت شهید را درگلزار کلام رحمن بجوییم.

(إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاةِ وَالإِنجِیلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُمْ بِهِ وَذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ) [التوبة:۱۱۱]

همانا خداوند از مسلمانان* جانها و مالهایشان* را به* این*که*بهشت* برایشان* باشد، خریده* است* همان*کسانی* که* در راه* خدا می*جهادند و می*کشند و کشته* می*شوند این* به*عنوان* وعده* حقی* در تورات* و انجیل* و قرآن* برعهده*اوست* و چه*کسی* از خدا به* عهد خویش* وفادارتر است*؟ پس* به* این* معامله*ای* که* با او کرده*اید ، شادمان* باشید و این* همان* کامیابی*بزرگ* است.