آرشیف

1- درخت خرما

نام انگلیسی – Date Palm
نام علمی     –  Phoenix dactylifera
نام خانواده گیاهی – Palmae
تاریخچه : درخت خرما اصلا بومی افریقای شمالی میباشد اما درهر جای دنیا که هوای گرم، خشک ودشتی داشته باشد، میروید. ارتفاع آن تا 30 متر رسیده وهمیشه سبز میباشد. این درخت باآنکه دربسیاری از اقلیم های متعدد دنیا میروید ولی درجاهای گرم باداشتن رطوبت پائین میوه بارمی آورد.خرما انواع زیاددارد ولی تنها یک نوع آن میوه قابل خوردن تولید مینماید . با وجودیکه از تمام قسمت های درخت کارگرفته میشود لیکن بخاطر داشتن میوه شیرین خود شهرت جهانی دارد . درجشنواره های مهم عیسویت، یهودیت واسلام ازآن به عنوان میوه خیلی باارزش وعقیدتی استفاده مینمایند که ازاین نگاه دارای ارزش بلند تاریخی، اقتصادی وفرهنگی میباشد.
به شهادت تاریخ، درخت خرما درسال 4000 قبل از میلاد زراعتی گردیده است. طبق آمار سازمان مواد خوراکه وزراعت ملل متحد ((FAO درتمام دنیا مجموعا 90 ملیون درخت خرما وجود دارد که از جمله 64 ملیون درممالک عربی ومتباقی در دیگر کشورها رویانده شده است. کشور عراق عمده ترین تولید کننده وصادر کننده خرما بوده که بعد ازآن بترتیب عربستان سعودی، مصر والجزایر میباشند.
اوصاف گیاهی: تنه درخت خرمارادنباله های برگ آن تشکیل میدهد که بشکل مارپیچی میرویند. برگ درخت خرما از نوع پرمرغ وطول آن تا به 6 متر میرسد ودارای 20-30 برگچه است. نوک برگچه ها تیز میباشد. برگ ها بعد از تکمیل شدن روبطرف پائین خم میشوند گویا اینکه سررا روبزمین بسجده فرومی آورند تا حمد وثنا وشکران خداوند متعال را بجا آورند. خرما درختان مذکر ومونث جداگانه دارد.
میوه خرما از نوع سنگی وبشکل تخم مرغ است که دارای یک خسته چوبی سخت تا بطول 4 سانتی متر میباشد و وقتیکه پخته گردید رنگ جگری تیره را بخود میگیرد. میوه بشکل خوشه روی محور مرکزی بطول بیشتر از 1.2 مترتولید میگردد وعطرآگین میباشد.
 

پیدایش خرما درافغانستان:

خرما در وطن ما درجلال آباد میروید. تولید میوه میکند آما بقدر مناسب بامزه وبا کیقیت نمی باشد.درخت خرما مثل انواع خاندان سیتروس درجه حرارت مننفی را قبول کرده نتوانسته وهمینکه به آن مواجه شد، بازندگی وداع میگوید.
 

2- درخت شفتالو

نام انگلیسی – Peach
نام علمی – Prunus persica
نام خانواده گیاهی- Rosaceae
تاریخچه : درخت شفتالو از زمانه های خیلی قدیم بدینسو اهلی گردیده است چنانچه بگفته تاریخ شفتالو اولین میوه ئی بوده است که حدود 4000 سال قبل در چین اهلی ساخته شده است. این میوه از طریق راه ابریشم از چین به ایران یا فارس انتقال داده شد. یونانی ها ورومی ها بین سال های 300 -400 قبل ازمیلاد آنرا دراروپا وانگلستان رواج دادند وطی قرن های 16 و17 از طریق سیاهین به امریکای شمالی  برده شد.شفتالو یکی از میوه های لذیذ وخوش مزه میباشد که عموما تازه خورده میشود ولی ازآن کشته نیز میسازند. این درخت ورایتی های زیادی دارد که از نگاه شکل ، گل ومیوه ازهم فرق میداشته باشند.
اوصاف گیاهی: شکل درخت بته ئی ویا باشاخه های آویزان  ، برگ بطریق مبادله روئیده قدری بیضی تا نیزه مانند و با داشتن کناره های دندانه دار. گلها انفرادی یا جوره ئی تولید گردیده که رنگ گلابی وبعضا سفید دارند. میوه سنگی ، بزرگ، کروی، دارای پوست لشم وپت دار ورنگ زرد، سرخ تا سفید و صرف یک خسته بداخل خود دارد که ذریعه پوش استخوانی سخت پوشانیده میباشد. رنگ دانه سفید است.
محل رویش: شفتالو از جمله میوه های منطقه معتدله میباشد که درهرجا میروید. عمر کوتاه داشته حد اعظمی تا 20- 30 سال بیشتر میوه نمیدهد. بخوبی پیوند پذیر است که میتواند بالای دیگر خسته داران پیوند گردد یا دیگرخسته داران بالای آن پیوند گردند اما از اینکه طول عمر کوتاه دارد ، پیوند کردن آن اقتصادی نمیباشد. در اکثر جاهای افغانستان این درخت رویانیده شده واز میوه آن زیاد استفاده میگردد. شفتالو توسط شبشک های نباتی سبز زیاد آسیب پذیر میباشد ازینرو دایم برگ هایش مبتلا به آفت گردیده و چملک میشوند باوجودیکه چملک شدن برگ یک نوع مرض برای شفتالو نیز بحساب می آید.
درولایت غور در قریه کمینج شهرک و ولسوالی ساغر بهترین درختان شفتالو موجود است. خاصتا کمینج که شفتالوی آن بسیار کلان وخیلی آبدار ولذیذ میباشد چنانچه خوردن یک دانه شفتالو  یک نفررا سیر میسازد( شفتالوی قریه سرپل کمینج منظور این نوشته است). اگر کسی برای یک بار شفتالوی کمینج را خورده باشد دیگر تا باقی عمر لذت آنرا از یاد نمی برد. شفتالو درجاهای سرد  از تمام میوه های دیگر دیرتر میرسد و همزمان با سیب خزانی پخته میشود.
 
ختم.
محمود بی پروا
چغچران
شام جمعه 7 جوزای 1389 مطابق 28 ماه می 2010.