آرشیف

هر جامعه یی که خواسته باشد فرهنگش باقی و ماندگار بماند، میباست که به سیقل و جلایشِ مسایل فرهنگی خود کوشا باشد. فرهنگ ها و خُرده فرهنگ ها زمانی روبه زوال و نابودی میروند که به یاد فراموشی سپرده شوند. جهت زنده نگهداشتنِ داشته های فرهنگی از طروق مختلف میشود که مبارزه نمود. یکی ازین روش ها، مبارزه ی زبانی و گفتاری است. درین اواخر نامِ خدا طوری هویدا شده که شهروندانِ غور اعم از روحانیون و مکتبیون به شعر و مشاعره دستِ طولا و زبانِ گویایی دارند. مسایل فرهنگی همیش به نحوِ از انحا با داشته ها و باورهای مردم همراه است. این داشته ها میتواند ذهنی و فکری باشد ویا طبیعی و محیطی/اجتماعی. زبانِ شعر و ادب، بهترین گزینه برای هویت سازیست.

آنچه که در غور متاسفانه درموردش توجه صورت نگرفته و به آن کمتر اهمیت داده شده است، عدم احترام به نظریه ها و مفکوره های آحاد مردم و داشته های فرهنگی است. بیایید، قضیه را اینگونه بررسی نماییم:

• میله گُل سرخ در بلخ که مُبَیَن پیوندِ بهار و زمستان و بهار و تابستان است، گذشته ازینکه یک میله یا جشنِ بهاریست، یک بزرگذاشت فرهنگی-محیطی/اجتماع و طبیعی نیز میباشد. گل سرخ عبارت از همان گل لاله است.
• میله گل نارنج در ننگرهار نیز پیوند فرهنگی – محیطی/اجتماعی دارد.
• میله انار در قندهار همچنین پیوندِ فرهنگی – محیطی/اجتماعی دارد.
• میله پسته در بادغیس مشهور به پسته لیق نیز پیوندِ فرهنگی – محیطی/اجتماعی دارد.
• میله گلِ ارغوان در پروان نیز پیوندِ فرهنگی – محیطی/اجتماعی دارد.
• و ….

سال های متمادی همه تجربه کردیم و به چشمِ سر نظاره گر بودیم که در غور نه از سوی دولت های سرِ قدرت کدام برنامه ی آینده ساز جهت زنده نگهداشتن و احیای مسایل فرهنگی – اجتماعی انجام نشده است و نه هم از سوی کدام نهادِ فرهنگی و اجتماعی. آنچه که شاهدش در بعضی از ولایت های دیگر بوده ایم، نمایانگرِ این نکته است که شوربختانه غور به دستِ فراموشی/ها سپرده شده است. اگر ملت و دولت در غور منتظر باشند که کسی از ننگرهار، قندهار، کابل و مزار و هرات میآید و برایشان جشن میگیرد و به داشته های شان ارج مینهد که این خواب است و خیال و محال. پالایش موضوعات فرهنگی و اجتماعی متعلق به مردم و متولیان امورِ ساکن درین ولایت است.

در ولایت غور منهای اماکن تاریخی، داشته های تاریخی و طبیعی و محیطی/اجتماعی نیز است که میشود به شکلِ از اشکال در فرهنگ سازی غور و برجسته سازی هویتِ غوری ها کمک نماید. به گونه نمونه من به چند داشته ی طبیعی  و محیطی اشاره میکنم که با تدویر نمودنِ بزم ها و نشست های فرهنگی درین موارد، میشود که داشته های غور را برملا ساخت و به دیگران بهتر و بیشتر معرفی نمود:

1. عسلِ ساغر: ساغر با داشتن میوه ها و گیاهانِ گونگون، از قدیم الایام زبان زدِ عام و خاص بوده است. درین میان بهی، خنجک و عسلِ ساغر بی نظیر اند. ولی، متاسفانه ازینکه این داشته های مهم و ارزشمند فقط در غور مکتوم مانده، محصور به غور شده اند. بیایید “میله ی عسلِ ساغر” را به راه اندازیم و شهدِ ساغر را از حالت مکتوم به حالتِ مکشوف برگردانیم.
2. چهار مغز/جَوزِ غرچستان: درختِ چهار مغز به ولسوالی های مرغاب، چهارسده، غرچستان/شویج/الفاروق و الله یار به گونه ی وافر میروید. بیایید “میله ی چهارمغزِ غرچستان” را نهادینه سازیم.
3. توتِ غرچستان: درختِ توت نیز در چندین ولسوالی غور میروید. منجمله در ولسوالی های مرغاب، شویج/غرچستان/الفاروق، الله یار و چهار سده. بیایید “میله ی توت غرچستان” را در غور برپا نماییم.
4. زیره ی غور: زیره یکی از گیاهانِ خوش ذایقه و خوشبو میباشد. ازین گیاهِ مفید در غذا و چای استفاده صورت میگیرد و به غذاها رایحه ی بهتر میبخشد. بیایید “میله ی زیره ی غور” را ماندگار سازیم.

در جریان بیست سال گذشته الی اکنون شاهد بوده ایم که نشست های متعددی تحت نامِ “شبِ شعر” در غور برگزار میگردد و درین بزم ها؛ شعرا و شخصیت های فرهنگی غور، سروده های خویش را به خوانش گرفته و باعث گرم شدنِ محفل و سرگرمی دیگران میشده اند. اما، نکته اساسی اینست که درین میان هیچگونه پیوندِ فرهنگی – اجتماعی مشاهده نشده است. فقط به این اکتفا شده است که “شبِ شعر” برگزار شد. به نظرِ من، در فحوای هر مجلس و محفلِ اگر به مسایل فوق الذکر ویا دیگر مسایل که به نحوِ از انحا بتواند احیاگرِ مسایل فرهنگی و اجتماعی غور باشد، توجه شود؛ کاری قابل قدر و ستودنیست.

بااحترام

غلام رسول مبین

چغچران؛ غور

سه شنبه، 12 سرطان 1403 هجری شمسی.