آرشیف

بطور اجمالی چند نمونه از پدیداری توده ای را در جامعه ما أفغانستان برجسته می کنیم٬ که جستاری در مورد هرکدام ضرورت چندین تحقیق جداگانه دارد.

• مدرنیته و سلفیت: نوآوری در عقاید و عبادت در اسلام جایز نیست٬ اما مدرنیته متمرکز حال است یعنی باید با مقتضیات روز هماهنگ باشیم در چگونگی حاکم شدن بر زمان یعنی جامعه هدفمند و با برنامه٬ قرآن معجز الهی و ماهیتش که مفسر زمانست و نقل نیست زیرا نقل و روایات که از یک زمان خاص که در تفسیر قرآن بوده برای ما رسیده است یعنی جایگاه پیشینه تحقیق امروزی مارا دارد و می تواند مارا به هدف نزدیک کند ولی نقل نه هدف است و نه مخاطب قرآن که عقل است و خود قرآن که معجز بوده و همینطور یافته های تحقیقات ما به نسل آینده نقل و پیشینه تحقیق شان می شود– حالا در فقه حنفی موارد مدرنیته به أساس مقتضای زمان و مخاطب قرآن که عقلست همانا تفکر و تحقیق مانع وجود ندارد مگر سلفیت و تکفری ها٬ اینکه در مورد عمیق شویم٬ چندی در موارد دهان همیشه باز عده کثیر ملاهای بی بنیاد علمی أفغانستان توجه کنید.
• گیم بابجی: در تفسیر سوره الم ترکیف آورده که لشکر فیل به کعبه رسیدن از بزرگ مکه همانا عبدالمطلب سوال کردند. که انجناب در بطن مادرشان بود و به أساس بعضی روایات در ماه هفتم که واقعه فیل رُخ داد. سوال اینطور بود: که ما آمده ایم تا خانه خدای شمارا ویران کنیم در جواب عبدالمطلب گفت: افراد شما تعدادی از شترهای منرا دزدی کرده اند٬ آنها را پس گردانید٬ با عصبانیت کلان أصحاب فیل دوباره پرسید: من آمده که بالای عقیده شما تجاوز کنم و شما در فکر چند شتر… عبدالمطلب با خون سردی تام دوباره جواب می دهد: آن شتر ها مال من است و آن خانه مال صاحبش و او از خانه اش نگهداری می کند… – از چندین ملاهای افیونی بگوش خود شنیدم که در مورد گیم بابجی که هر کس استفاده کنند فتوای کفر صادر کردند٬ حالا خود تان با هوش تمام که اگر فرض کنیم آن مورد در گیم وجود داشته باشد و با تطبیق تحقیقی در واقعه فیل بایدی همینطور فتوا صادر کرد؟
• سیاست و منبر: قطعاً منبر قوه نظارتی بر اعمال جامعه و دولت محسوب می شود٬ اما خطیب در مورد که حرف می زند علم داشته باشد. مثلاً خوب بیاد دارم در کابل در مسجدی که هزاران نفر به خطبه گوش داده بود٬ ملا در مورد تفکیک قوا خیلی سطحی و بیدون پس زمینه علمی سخن زد. در حالیکه در همان روز جمعه در نماز عصر که ترک سنت کرد سجده سهو نمود در حالیکه الهدایه برای ما گفته شده در صورت ترک واجب می توانیم سجده سهو کنیم نه در سنت که در ترک یکی از فرایض نمار باطل می شود و بایدی دوباره خواند٬ من همین موضوع را برایش گفت و جواب نداد… سیاست از دین جدا نیست- اما ملا که دین نیست.
• سال نو عیسوی ها یا کریسمس:‌ در اسلام مرد می تواند با خانمی از اهل کتاب ازدواج کند و پسا ازدواج حق ندارد در أمور عقیدتی خانمش مداخله داشته باشد٬ حالا در روز که خانمش عید دارد برایش تبریکی نگوید؟ یا مثلاً روزهای عید مارا آنها تبریک می گویند که در این تبریک گفتن آنها مسلمان محسوب می شوند؟ اگر به گونه فرهنگی نه ادیانی به کسانیکه غیر مسلمان اند روزهای خوشی شانرا تبریک گفت که امر شده ایم چون باید خلق و اخلاق نیکو با پیروان سایر ادیان داشته باشیم٬ چه مشکل خواهد داشت؟ مثلاً‌ تندیس یا تصویر در مکانی باشد ما نمی توانیم صاحب مکان را بت پرست بگویم. حالا با یک دید سطحی ملای چون جامعه توده ای أفغانستان نباید امورات مانرا از تحقیق یا عقل به نقل اینها تسلیم کرد.
• شناسای علمای ربانی و سوء: بعد مرزگزاری باید علمای مساجد انتخابی شود و هر زمانی تغییر ماهیت دادند عزل گردد- از کجا معلوم که خاک از ما و مسجد در خاک ما و ملای آن از طرف استخبارات ها انتصاب نشود؟ [1]
• تعصبات قومی: تعصبات قومی در ادامه یا پسا گند زدن های نهضت های اسلام سیاسی که چون جامعه در تنزل عمیق فرو رفت یعنی توده ای٬ این مرض هم بهمرا شد. که با همت جوانان در دانش و تحقیق تمامی امراض از جامعه منتفی می شود و بیدون شک مدرنیته یا حسنه دنیا پدیداری سعید بودن در حسنه آخرت است.
• اختلاف زدایی: قطعاً خاصیت ملاهای نقلی تولید اختلافات است که در خیر القرون پدیده هیچ اختلافی نبوده و اگر بوده با پذیریش تنوع زبیای اسلام و روحیه برابری پذیرفته شده است.

محمدآصف فقیری

[1] http://www.afghanpaper.com/nbody.php?id=173410