آرشیف

رفتن به تمام ابعاد فوق در مورد زن و  مندرج در عنوان فوق ایجاب چندین نوشته ای  مستقل را دارد!  و اما زن و مادر بودن! 

مادر، قلب خانه ومظهر مهر و عاطفه، عشق و احساس، محبت و صفاست، و مادری، فضیلتی است ملکوتی، ناشی از عالم قدس که در وجود انسان خاکی تجلی می کند و درآن صراحت و صداقت، مهر و صفا، عدل و تقوا به عالی ترین شکل خود آشکار می شود. مادری، حالتی است که صفات عالی زیبایی را، در پرورش فرزند می داند و در این راه، از همه زمینه ها و امکانات شخصی می گذرد. مادر، هنرمندی است که در نتیجه تلاش خستگی ناپذیرش، فرزندی نیکو پرورش یافته، نیکوکار و با تقوا در مسیر حق گام برمی دارد.

محبت مادری

حقیقت زندگی مادر، عشق ورزیدن، دوست داشتن وفداکاری است. اگر کار مادر را کوچک بپنداریم، مرتکب اشتباهی بزرگ شده ایم؛ چرا که کار او، انسان سازی و فضیلت پروری است. مادر در انجام این وظیفه، غرور و خودخواهی خود را به فداکاری و عشق ورزی تبدیل می کند و حتی حاضر می شود دفتر عشق و زندگی شخصی خود را برای مدتی نیمه باز گذارد یا مختومه سازد و فصلی نو در دفتر جدید فرزند بگشاید. به همین دلیل، مادرانْ همواره در خور ستایش و نکوداشتند.

بیانگر مقام ومنزلت مادر: «بهشت زیر پای مادران است».

در روایت است که شخص گناهکاری نزد پیامبر اسلام محمد ص آمد و پشیمانی خود را آشکار ساخت و پرسید: چه راهی در پیش بگیرم که خداوند سریعا از گناهان من درگذرد؟ رسول الله پرسید: از پدرو مادر تو کدام یک زنده اند؟ جواب داد: پدرم. فرمود: به او خدمت کن. پس از رفتن آن شخص گناهکار، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به اصحاب فرمود: «اگر این مرد، مادر می داشت و به او خدمت می کرد، گناهانش به سرعت آمرزیده می شد».

عاطفه مادری، از کرامت های خداوند است. 

مقام و ارزش مادر از نظر اسلام تنها تا آنجا نیست که درباره رعایت آن فقط چند روایت و توصیه صادر گردیده باشد، بلکه در مقام قانون گذاری و در متن مقررات مذهبی، امر و نهی مادر در قسمتی از موارد، لازم الاجرا شناخته شده است. برای مثال، آنجا که امر مستحبی خداوند با نهی مادر در تعارض باشد، فرزندان موظفند نهی مادر را بپذیرند و امر مستحبی را اجرا نکنند. دیگر آنکه در واجباتی که واجب عینی نباشد و با انجام دیگران از عهده فرد ساقط شود، اطاعت نهی مادر بر انجام آن کار مقدم است.

کلام عیسی مسیح علیه السلام

در قرآن کریم، آیات بسیاری انسان را به اطاعت و نیکوکاری به پدر و مادر فرا می خواند. خداوند متعالی، حضرت عیسی علیه السلام را به مادر سفارش کرد و مسیح علیه السلام فرمود: «مرا در مورد مادرم نیکوکار قرار داده وجبار و شقی قرار نداده است». هنگامی که یکی از پیامبران الوالعزم خداوند، در مقام برشمردن افتخارات خود، نیکوکاری به مادر را ذکر می کند، دلیل روشنی براهمیت مادر و احترام و نیکوکاری به اوست.

خداوند متعالی در چهار سوره از قرآن مجید، بلافاصله بعد از مسئله توحید، بر نیکی به والدین تأکید کرده است. این مسئله، بیانگر این است که اسلام تا چه حد برای پدر و مادر احترام قائل است. با اینکه نعمت خداوند بیشتر از آن اندازه است که قابل شماره باشد، خداوند شکرگزاری در برابر پدر و مادر را در ردیف شکرگزاری در برابر نعمت های خود قرار داده است. در حدیثی از امام صادق علیه السلام می خوانیم که فرمود: «اگر چیزی کمتر از اُفّ وجود داشت، خداوند در قرآن کریم از آن نهی می کرد و این حداقل مخالفت و بی احترامی به پدر و مادر است. 

همچنین یکی از ابعاد عاق والدین، نگاه تند و غضب آلود به پدر و مادر است.  

…

خدمت  پیامبراسلام محمد (ص) نشسته بودم، مردی از انصار آمد و از پیامبر صلی الله علیه و آله پرسید: یا رسول الله! آیا بعد از مرگ پدر و مادرچیزی از نیکی کردن به آن دو بر عهده من باقی است تا انجام دهم؟ حضرت فرمود: «بلی، چهار چیز باید انجام دهی: نماز خواندن برای آنان، آمرزش طلبی برای ایشان، عمل کردن به عهد و پیمانشان و احترام کردن به دوستان آنان».

فضیلت مادر

شهید دستغیب در مورد برتری و فضیلت مقام مادر نوشته است: مستحب است در نیکی کردن، جانب مادر را بیشتر رعایت کند. رسول خدا صلی الله علیه و آله سه مرتبه امر به نیکی مادر فرمود و هنگامی که از آن حضرت سؤال شد: حق کدام یک از والدین بزرگ تر است؟ فرمود: آنکه نُه ماه تو را در شکم گرفت و بعد به سختی تو را زایید و بعد، از پستان خود تو را غذا داد.

در برخی از روایات حتی تصریح شده که نیکی به والدین، به ویژه خوش رفتاری با مادر و خدمت به او در زمان سالمندی، باعث محو گناهان فرزند می شود؛ یعنی خدمت به پدرو مادر، کفاره گناهان و عامل مهمی برای جلب نظر رحمت حضرت باری تعالی و در نتیجه، رسیدن به سعادت ابدی است.

شخصیت های بزرگ جهان موفقیت موفقیت خود را در عالم اسبان مرهون مادران میدادنند! نابغهٔ بزرگ اسلام، شیخ مرتضی انصاری رحمه الله در مرگ مادر بزرگوارش به شدت گریه می کرد و کنار جنازه او اشک تأثر می ریخت. یکی از شاگردان فاضلش به وی گفت: شایسته نیست شما با این مقام علمی، برای درگذشت پیرزنی این طور اشک بریزید و بی تابی کنید. آن مرد بزرگ سربرداشت و گفت: «گویا شما هنوز به مقام ارجمند مادر واقف نیستید. تربیت صحیح و زحمات فراوان این مادر، مرا به این مقام رسانید». زحمات و کوشش های خردمندانه یک مادر، می تواند فرزندی بپرورد که تحولی در جهان بشریت به وجود آورد. ناپلئون می گوید: «مادر با دستی گهواره و با دستی عالم را تکان می دهد». ادیسون هم می گوید: «دنیا هر چه دارد از من است و من هرچه دارم از مادر».

نقش مادر و باز مادر تعلیم یافته 

 غېر قابل تزلزل و غیر قابل نردید است! 

نقش مادران در زمامداران جامعه، در 

 رهبری  فکری

اولاد، و در حیات معنوی و عبادت اش بس مهم است! 

قرآن کریم در سورة معارج می فرماید: «لَوْ یَفْتَدِی مِنْ عَذَابِ یَوْمِئِذٍ بِبَنِیهِ * وَصَاحِبَتِهِ وَأَخِیهِ * وَفَصِیلَتِهِ الَّتِی تُؤْوِیهِ * وَمَنْ فِی الأرْضِ جَمِیعًا ثُمَّ یُنْجِیهِ؛ در آن روز، گنهکار دوست دارد که از شدت عذاب فرزندان و همسر و برادر و خویشان خود را که [در دنیا] حامی او بوده اند و نیز هر آن کس را که در زمین است؛ فدای خود سازد تا از عذاب نجات یابد!.»[1]

بلی، سخن از «روز قیامت» است، سخن از شدت و سختی عذاب های روزی است که حتی مادران و پدران ایثارگر امروز برای رهایی از آن حاضرند فرزند و برادر و همة عزیزان خویش را فدای خود ساخته و آنه را برای رهایی خویش « فدیه» دهند!!.

با اندکی دقت در آیة مذکور، روشن می گردد که مهر و محبت مادری نیز دارای حد و اندازه بوده و این «مهر بی نظیرِ» امروز، فردا به کار انسان نیامده و نمی توان امیدی به آن داشت. روز قیامت روزی است که: هر کسی تنها به خود می اندیشد و بس، روزی است که به فرمودة قرآن: «لَیْسَ لِلإنْسَانِ إِلا مَا سَعَی؛ انسان چیزی جز حاصل تلاش خود [را] نخواهد داشت»[2] و به اصطلاح: «کَس نخارد پشت من جز ناخن انگشت من» و روزی است که: «یَوْمَ لا یَنْفَعُ مَالٌ وَلا بَنُونَ * إِلا مَنْ أَتَی اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ؛ ثروت و فرزندان سودی نداشته، مگر برای کسی که ب قلب سلیم نزد خدا حاضر گشته است.»[3]

بلی عذاب قیامت به حدّی شدید است که انسان ها از شدت عذاب «گیج و منگ» می گردند! «وَتَرَی النَّاسَ سُکَارَی وَمَا هُمْ بِسُکَارَی وَلَکِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِیدٌ؛ مردم را می بینی در حالی که مست[و گیج]اند؛ و در حالی که آنها [در واقع] مست نمی باشند؛ بلکه عذاب خداوند شدید است! [و از شدت عذاب است که گیج و منگ گشته اند] !»[4]

البته سخن در خصوص شدت عذاب های روز قیامت فراوان است و در آیات و روایات به اموری به مراتب شدیدتر و هولناک تر از اینها اشاره شده است که ما به همین مقدار بسنده نموده و تنها متذکر می شویم بر هر عاقلی لازم است که خود را برای رویارویی با این روز بزرگ و حسابرسی در آن مهیا ساخته و پیش از نزول بلا در جهت رفع آن بکوشد؛ چنانکه هر انسان عاقلی در هوای ابری و پیش از بارش باران چتر خویش را به همراه بر می دارد و چنانکه برای دفع هر خطری [ولو خطر محتمل تا چه رسد به خطرات یقینی] اقدامات لازم را انجام می دهد؛ بر او عقلاً واجب است که برای فردای نیازمندی خویش نیز تدبیری اندیشیده و اکنون که مجال باقی است خود را مهیا سازد، که فردا دیر است و مبادا که مصداق شعر زیر گردیده و گرفتار غفلت و خسران شود:

گرگ اجل هر دم از این گلّه می برد

این گلّه را ببین که چه آسوده می چرد!

منابع مهم:

[1] ـ معارج/ 11-14

[2] ـ نجم/ 39.

[3] ـ شعرا/ 88-89.

[4] ـ حج/ 2.

مادران ما قهرمانان ماأند ! 

دوکتور صلاح الدین سعیدی 

۶/۳/۲۰۲۳