آرشیف

طالبان پس از فروپاشی نظام جمهوری، عفو عمومی اعلام کردند. براساس فرمان ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان، همه کسانی که در دولت پیشین کار کرده بودند، از بازجویی، تعقیب و بازداشت معاف شده‌اند. اما در عمل این فرمان در هیچ بخشی تطبیق نشده و صدها نظامی پیشین تاکنون در ولایت‌های مختلف کشور بازداشت، تعقیب، شکنجه و در مواردی کشته شده‌اند. این گروه همچنان با جامعه جهانی توافق کرده بود تا کسانی که می‌خواهند افغانستان را ترک کنند، زمینه خروج مصون را برای‌ آن‌ها فراهم می‌سازد. اکنون روزنامه ۸صبح به اطلاعات موثقی دست یافته است که براساس آن هزاران شهروند کشور از سوی طالبان ممنوع‌الخروج شده‌اند. نام دست‌کم ۱۱ هزار تن در یک فهرست درج شده است که اجازه خروج از راه‌های زمینی و هوایی را ندارند. روزنامه ۸صبح ارقام مشخص ممنوع‌الخروج شده‌گان را در دسترس ندارد؛ زیرا هر روز بر این فهرست افزوده می‌شود و در مواردی نام افراد از این فهرست حذف می‌گردد.

یک منبع آگاه در صحبت با روزنامه ۸صبح تایید می‌کند که نامش در فهرست ممنوع‌الخروج شده‌گان قرار دارد. این منبع که به دلیل مشکلات امنیتی نمی‌خواهد نامش در این گزارش درج شود، می‌گوید بر‌اساس روابطی که در گمرک‌ها دارد، آگاهی حاصل کرده که نامش در این فهرست درج شده است. او در نظام جمهوریت در بست‌های مهم دولتی وظیفه اجرا کرده است. این منبع که اکنون در زندان جغرافیایی خودش را محصور می‌بیند، می‌افزاید که از طریق منابع خویش اطلاع حاصل کرده است که نامش در فهرست افراد ممنوع‌الخروج قرار دارد.

این منبع می‌افزاید، زمانی که عکس نام و مشخصاتش را در یکی از میدان‌های هوایی کشور به دست آورده، اطمینانش کامل شده است که دیگر نمی‌تواند از افغانستان خارج شود. براساس اظهارات این منبع، طالبان هزاران تن را ممنوع‌الخروج کرده‌اند. این منبع می‌گوید: «طالبان هزاران تن از باشنده‌گان پنجشیر، بغلان، تخار، کاپیسا، پروان، بدخشان و سایر ولایت‌هایی را که در آن‌جا جبهه مقاومت فعالیت چشم‌گیر دارد، به اتهام همکاری با این جبهه ممنوع‌الخروج کرده‌اند.» به گفته او، طالبان فهرست این افراد را به ترتیب هر ولسوالی به‌صورت جداگانه تهیه کرده و به میدان‌های هوایی، گمرکات و ادارات کشفی و استخباراتی خود فرستاده‌اند و همه‌روزه براساس همین فهرست به گرفتاری و تعقیب آن‌ها اقدام می‌کنند.

یک منبع دیگر که روزنامه ۸صبح با او صحبت کرده است، می‌گوید: «لیست در تمام میدان‌ها و گمرک‌های کشور وجود دارد. دیتابیس‌های آنلاین کار می‌کند و برای‌شان [کارمندان بخش‌های مربوطه طالبان] گفته شده کسانی که شامل لیست‌اند، از پیش‌تان تیر نشوند.» منابع آگاه که به دلایل امنیتی نمی‌خواهند فهرست ممنوع‌الخروج شده‌گان را رسانه‌ای کنند، می‌گویند: «حدود ۱۱ هزار تن در فهرست طالبان قرار دارند. اعضای جبهه مقاومت ملی، کارمندان امنیت ملی پیشین، اعضای داعش، قاضیان، سارنوالان و شماری از شخصیت‌های سیاسی، فرهنگی و مدنی مخالف طالب» شامل این فهرست می‌باشند.

روزنامه ۸صبح به دلیل مشکلات امنیتی منابع، تنها جزییات دیتابیس فهرست ممنوع‌الخروج شده‌گان در این گزارش را به‌عنوان نمونه یادآوری کرده است. جزییات افراد در جدول طالبان که افراد را ممنوع‌الخروج اعلام کرده‌اند، چنین نگاشته شده: «نام (X) نام ‌خانواده‌گی (Y)» است. در قسمت نام و نام ‌خانواده‌گی، نام منبع با جزییات نوشته شده است. جدول فهرست ممنوع‌الخروج شده‌گان در یک دیتابیس جابه‌جا شده که در قسمت بالای آن سریال نمبر دارد. سریال نمبر از عدد و حروف تشکیل شده است. در بخشی از این جدول که در گزارش به دلایل امنیتی اول و آخر آن قطع شده، چنین آمده است: «…غیر فعال ساختن ریکورد متقاضی و پاسپورت…» در پایین این گزینه «ممنوع‌الخروج» نگاشته و پایین‌تر با خط درشت نوشته شده است: «شخص شامل لیست سیاه گردیده» است.

یکی از دادستان‌های پیشین که ریاست‌های مهم دادگاهی را در کشور بر‌عهده داشته، نیز تایید می‌کند که از سوی طالبان ممنوع‌الخروج شده است. او که از ذکر نامش در گزارش خودداری می‌شود، می‌گوید: «روی ملحوظات امنیتی در این اواخر قصد خروج از وطن را داشتم، اما تشویش می‌کردم تا مبادا شناسایی و گرفتار شوم، مخصوصاً در حین بررسی پاسپورت. ناگزیر به سلسله‌ چند نفر توانستم معلومات حاصل کنم که در میدان هوایی کابل ممنوع‌الخروج می‌باشم.» او می‌افزاید: «فقط شهرت مکمل را یادآور شدند که شامل بلک‌لیست است و دستور ممنوعیت در زمینه صدور یافته است.»

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، دو روز پس از تسلط این گروه بر افغانستان، در نخستین نشست خبری‌اش با رسانه‌ها، فرمان عفو عمومی ملا هبت‌الله آخوند‌زاده، رهبر این گروه را اعلام کرد‌. سخنگوی طالبان در این نشست خبری گفت‌: «دشمنی با همه طرف‌ها و جهت‌ها به ‌پایان رسیده است. ما نمی‌خواهیم در دشمنی زنده‌گی کنیم و طبیعی است.» او همچنان گفت که طالبان پس از صدور این فرمان، از هیچ‌ گروهی انتقام نخواهند گرفت.

اما هفت ماه بعد از این دستور، روزنامه نیویارک تایمز در یک گزارش ویدیویی- تحقیقی دریافت که طالبان خلاف وعده عفو عمومی، دست به کشتار گسترده انتقام‌جویانه علیه کارمندان دولت سابق و اعضای نیروهای امنیتی پیشین زده‌اند. براساس این گزارش طالبان حدود ۵۰۰ تن از کارمندان دولت و اعضای نیروهای امنیتی پیشین را در شش ماه کشته و یا ربوده‌اند. روزنامه ۸صبح در تهیه این گزارش همکاری کرده بود. پس از این گزارش نیز به بازداشت، تعقیب و قتل نیروهای پیشین امنیتی ادامه داده‌اند. تنها در جریان هفته گذشته دست‌کم سه تن از نیروهای امنیتی پیشین از سوی طالبان بازداشت و کشته شده‌اند.

از سوی دیگر ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، روز پنج‌شنبه، ۳۰ سرطان، دستور صادر کرد که براساس آن انتقاد از عمل‌کرد طالبان مجازات در پی دارد. در دستور رهبر این گروه، استدلال شده که این امر برای «جلوگیری از اتهامات بی‌جا و بی‌قدری به مسوولان و کارمندان» صادر شده است. پس از آن طالبان ده‌ها تن را به دلیل اظهار نظر در رسانه‌ها بازداشت و شکنجه کرده‌اند.