آرشیف

پس از تسلط طالبان بر پنجشیر در سپتمبر گذشته این نخستین باری بود که به پنجشیر رفتم. همین که داخل پنجشیر شدم جز افراد نظامی، رفت و آمد مردم محل بسیار کم می‌باشد و اکثرا از این ولایت به بیرون کوچیده اند. البته این کوچ کشی در میان مردم محل در ولسوالی‌های دره و آبشار کمتر بوده است. در بازارهای پنجشیر دیگر آن جوش خروش سابق نبوده و مردم همه پریشان هستند. در نوشته حاضر به آنچه که در پنجشیر در جریان این سفر شش روزه دیده و شنیده ام خواهم پرداخت.

برخورد زشت و بازداشت افراد ملکی

رویه نظامیان طالب با افراد ملکی بویژه جوانان زشت و تند است. اکثر جوانان پنجشیر را ترک گفته یا به کابل رفته اند و یا هم به ایران و ترکیه و کشورهای دیگر مهاجر شده اند. روزانه ده‌ها تن از جوانانی که تاکنون در پنجشیر باقی مانده اند را طالبان به بهانه‌های گوناگون بازداشت، شکنجه، توهین، تحقیر و حتا به قتل رسانده و اجساد شان را در بین بوری انداخته در گوشه‌یی رها می‌کنند. صدهاتن از جوانان بی‌گناه پنجشیری، افراد دولتی و نظامی سابق هنوز هم در زندان‌های طالبان زندانی می‌‌باشند که تعدادی از آن‌ها در صوف‌ها زندانی بوده و به روش‌های گوناگون (از جمله برق دادن) شکنجه می‌شوند. مثلا یکی از زندان‌های طالبان صوفی است که در مرکز ولایت پنجشیر در عقب مسجد جامع مارشال قرار دارد و در نظام قبلی امنیت ملی از آن به عنوان ذخیره‌گاه و نگهداری مواد خوراکی استفاده می‌نمود. امروز صدها تن باشندگان پنجشیر به جرم پنجشیری بودن در آن زندانی بوده و به اشکال گوناگون شکنجه می‌شوند.

سوء استفاده از دارایی عامه

طالبان به تمامی مکاتب و مدارس (به استثنای ولسوالی دره و آبشار) پنجشیر را پایگاه نظامی ساخته و برای گردم کردن آن‌ها درختان مردم عام را قطع کرده استفاده می‌کنند. همچنان برای گرم کردن پایگاه‌های شان اتاق‌ها و صنف‌های درسی را تخریب کرده و از چوب آن استفاده می‌کنند که به عنوان نمونه از تخریب بخشی از صنف‌های درسی مکتب خنج نام برد. همچنان سوء استفاده از دارایی عامه توسط فرماندهان طالبان به شدت جریان دارد.

استفاده از اموال شخصی

استفاده از اموال شخصی مردم بخش دیگری از جنایت‌های طالبان در پنجشیر است که بسیاری مناطق صورت گرفته است. افراد این گروه مواشی مردم را به میل خود گرفته حلال کرده می‌خورند. یا در بعضی مناطق از مردم عام نان طلب کرده و تقاضای گوشت و پلو می‌کنند. همچنان تعدادی از منازل شخصی را پایگاه نظامی ساخته و از آن استفاده می‌کنند. برعلاوه آن، طالبان در روزهای نخست ورود شان بر پنجشیر لوازم و دارایی بعضی خانه‌ها را به سرقت برده اند و در بعضی موارد افراد این گروه درخت‌های شخصی مردم را قطع نموده و از آن برای گرم کردن پوسته‌های شان استفاده می‌کنند.

آزار و اذیت مردم

مردم عام بویژه جوانان با شرایط بسیار سختی دست و پنجه نرم می‌کنند. هر ادعای دروغین و هر گزارش بی‌بنیاد سبب بازداشت و زندانی افراد شده می‌تواند. حتا اگر کسی با دوستانش هم نشسته و قصه کنند و این خبر برای طالبان برسد، آن افراد را بازداشت کرده می‌پرسند که شما درباره چه چیزی صحبت می‌کردید؟ برای چه کسی کار می‌کنید؟ و ده‌ها بهانه دیگر.

طالبان در هر روستا چند نفری را استخدام کرده و برایشان خبرچینی می‌کنند. این خبرچین‌ها برعلاوه معاش شان از متیازات دیگری همچون مستفید شدن از کمک‌های جامعه جهانی برخوردار بوده و حتا در بعضی موارد گزارش‌های دروغین علیه حریفان شان ساخته و طالبان بدون درنظرداشت حقیقی بودن آن، آن‌ها را زندانی می‌کنند.

شایعاتی در مورد این‌که بعضا طالبان بخاطر تلاشی کردن خانه‌ها بویژه در ولسوالی‌های دره و آبشار بالای پایگاه‌های خویش راکت فیر نموده و پس از آن افراد محل را بازداشت نموده و خانه‌های شان را تلاشی می‌کنند. در یک هفته‌ی که در پنجشیر بودم، بازداشت شدن چندین فرد ملکی و بی‌گناه را به چشم دیدم و این داستان همه روزه ادامه دارد.

غیبت رسانه‌ها و نهادهای حقوق بشری

هیچ نهاد حقوق بشری‌ای در این ولایت وجود ندارد تا جنایات جنگی‌یی را که همه روزه صورت می‌گیرد مستند سازه نموده و گزارش کند. تمامی نهادهای که وضعیت حقوق بشر را نظارت می‌نمودند در این ولایت فعالیت شان متوقف می‌باشد. از سوی دیگر در سراسر این ولایت هیچ رسانه مستقلی وجود ندارد تا اوضاع آشفته مردم را اخبار کند. تعداد اندکی گزارشگرانی هم که وجود دارند با محدودیت‌های بسیاری از جمله تهدی، زندانی کردن و لت و کوب مواجه بوده که این امر سانسور و خود سانسوری را به همراه داشته و اکثر خبرنگاران مجبور به ترک این ولایت شده اند. همچنان فعالین جامعه مدنی که پیش از این در این ولایت فعالیت داشتند در نتیجه تهدیدات جدی طالبان مجبور به خاموشی یا ترک این ولایت شده اند.

حیف و میل کمک‌های جامعه جهانی

فقر و تنگدستی در میان اهالی ولایت پنجشیر بیداد می‌کند. اکثر کسانی که در نظام قبلی وظیفه داشتند اکنون بیکار بوده که هیچ عایدی ندارند. از سوی هم کمک‌های ناچیزی که از سوی جامعه جهانی صورت می‌گیرد به شکل گسترده حیف و میل شده و بیشتر به افرادی توزیع می‌شود که مستحق آن نیستند. مثلا کسانی که با طالبان رابطه دارند و یا برای آن‌ها جاسوسی می‌کنند چندین بار از این کمک‌ها مستفید شده اما افرادی نیازمند حتا یک‌بار هم از این کمک‌ها مستفید نشده اند. از سوی دیگر قیمت مواد خوراکی در این ولایت بسیار بلند رفته است.

محدودیت انتقال لوازم شخصی

طالبان به هیچ کسی اجازه انتقال وسایل شخصی خانه اش را به بیرون از پنجشیر نمی‌دهند. حتا برای مردم خطار می‌دهند که در صورت هرگونه تحول باید در خانه و روستای شان زندگی کرده و جایی نروند. این در حالیست که صدای مردم پنجشیر توسط طالبان خفه شده و کسی حق انتقاد را ندارد.

به تازگی در هر ولسوالی سه صد نفر از افراد نظامی طالبان موظف شده اند تا از نفوذ جبهه مقاومت جلوگیری نمایند. گفته می‌شود که این افراد مربوط قطعه سرخ طالبان هستند. قرار است در هر روستان 30 تا 50 تن از این افراد جابجا شوند.

عفو عمومی طالبان دورغی بیش نیست. صدها تن و شاید هم هزاران از افراد بی‌گناه وبی‌چاره در زندان‌های طالبان بسر می‌برند که هیچ گناهی هم جز پنجشیری بودن مرتکب نشده اند. مردم پنجشیر در حالت بسیار بد قرار داشته و معلوم هم نیست که تا چه زمانی این شرایط ادامه پیدا خواهد کرد؟