آرشیف

اسلام قرنها جلوتر از غرب، پديده دموكراسي و قواعد و معيارهاي آن را معين كرده اما تشریح جزييات آن را به انديشمندان مسلمان واگذار كرده است. راهكارهايي چون امر به معروف و نهي از منكر، شورا، بيعت و مشاركت زنان در عرصه هاي سياسي-اجتماعي از جمله اين قواعد هستند.

اسلام بخاطر نهادینه سازی وگسترش دموکراسی نیامده ونه هم قصد تطابق با دموکراسی را دارد البته پذيرش دموكراسي به معناي كنار نهادن حاكميت خداوند هم  نيست زيرا اصل حاكميت مردم كه بنيان دموكراسي محسوب مي شود، با اصل حاكميت خدا در تضاد نيست بلكه حاكميت خدا با حاكميت فردي كه اساس استبداد است در تضاد است نه با رائی ونظر نخبگان جامعه  بلکه  هدف از دموكراسي كنار نهادن حاكميت طاغوت و ستمكاران است نه نفي حاكميت خدا و بنابر اين اجراي دموكراسي به منظور جلوگيري از استبداد و سلطه طاغوت گام نهادن در راستاي تحقق حاكميت خداوند است. از نظر وي استدلال به اينكه دموكراسي، حكومت اكثريت است و اكثريت هم در قرآن مذموم شمرده شده اند، استدلالي نابجاست كه بر پايه يك مغالطه استوار است.آنجا ئیکه اکثریت کو بیده شده  اکثریت است که خواستار بر تری جویی وغلبه بر همنوعان خود است. شاید عدۀ بگوید اسلام  یعنی کتاب وسنت ونصوص قطعی پس جای  شوری ونظر مردم کجاست.؟ باید عرض کرد که اسلام در حوزه سیاست شوری را جزء از أصول زندگی اجتماعی  وسیاسی معرفی کرده ودر أمور شرعی واجتهادی در موارد که نص نصریح وجود ندارد اجماع امت را من حیث یک اصل پذیرفته  وگاهی بخاطر تا ئید اکثریت مردم بنام تواتر بر اصالت وحقانیت یک مو ضوع اشاره کرده است. ما از دموكراسي در جامعه اسلامي سخن به ميان مي آوريم، دموکراسی که شورای واجماع اسلامی شالوده واساس آن است.درست است که شوری صدر اسلام وصحابه مانند پارلمانتاریسم دموکراتیک قرن بیست وبیست یک نیست اثلا یک نمونه ورهنمود هست.اقلا باید اعتراف کرد که هیچ نهی درین زمینه وجود ندارد .مثلا بیعت به حضرت ابوبکر صدیق بر بنیاد اکثریت وردئی نقبا ونخبگان آن زمان صورت گرفت ورنه مخالفین هم در سقیفه بنی سادعده دوجود داشت ولی بحکم احترام برائی صاحب نظران بر خلافت ابوبکر صدیق صحه گذاشتند.هیچ نص بخاطر خلافت ویا جا نشینی پیامبر اسلام وجود نداشته واگر حسب ادعای  اهل تشیع بر وصیت در حق حضرت علی کرم الله وجه باور داشته باشیم پس باید بگوئیم که خدا ناخواسته  شورا وبیعت دموکراتیک گونه به حضرت ابوبکر صدیق در همان زمان بنیاد اسلام را ویران کرده..

أهمیت شوری واحترام به رائی مردم در اسلام.

شوری ونظر خواهی از أهل خرد در اموری که نص صریح وقاطع وجود نداشته باشد جزء عبادت خدا وپیامبر بزرگوار اسلام محسوب میشود .ب وجود یک سوره در قرآن کریم بنام شوری برای اثبات این حقیقت  کافیست که اسلام به مذاکره وشوری در أمور مردم ارزش زیاد قائل است .آیه 38 سورۀ شوری  در قرآنکریم  من حیث چراغ روشن فرا راهی مسلمانان شورى‌ براى اداره امور جامعه من حیث یک اصل معرفی شده است.

(: وَالَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَىٰ بَيْنَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ.) 38 شوری

ترجمه: و كسانى كه دعوت پروردگارشان را اجابت كرده و نماز را بر پا داشته و كارشان با مشورت ميانشان انجام مى‌گيرد و از آنچه روزيشان داده‌ايم انفاق مى‌كنند..یعنی شوری ومذاکره مانند نماز وروزه از وجوباب وفرایض دین است.

به تا ئید ایه فوق  در آیه دیگر ضمن بر شمردن اوصاف نیک وپسندیده پیامبر اسلام  ص  با آنکه که از طرف خداوند ج بوی ارزانی شده باز هم به  کلیمه وشاورهم فی الامر ) به شوری ومذاکره امر شده است..

فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ) 159 آل عمران

ترجمه: به مرحمت خدا بود که با خلق مهربان گشتی و اگر تندخو و سخت‌دل بودی مردم از گِرد تو متفرق می‌شدند، پس از (بدیِ) آنان درگذر و برای آنها طلب آمرزش کن و (برای دلجویی آنها با آنها مشورت نما، لیکن آنچه تصمیم گرفتی با توکل به خدا انجام ده، که خدا آنان را که بر او اعتماد کنند دوست دارد…خلاصه از متن ونص آیه فوق مفاهم ذیل بطور روشن فهمیده میشود.

1- نرمش با مردم، يك هديه‌ى الهى است. «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ»

2- افراد خشن و سختگير نمى‌توانند مردم‌دارى كنند. «لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ»

3- نظام حكومتى‌اسلام، بر مبناى محبّت و ارتباط تنگاتنگ با مردم‌است. «حَوْلِكَ»

4- رهبرى و مديريّت صحيح، با عفو و عطوفت همراه است. «فَاعْفُ عَنْهُمْ»

5- خطاكارانِ پشيمان و گنهكاران شرمنده را بپذيريدو جذب كنيد. «فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ»

از نظر آموزه های دینی . استبداد رأى، شخصیت را در توده مردم مى کشد، افکار را متوقف مى سازد، و استعدادهاى آماده را نابود مى کند، و به این ترتیب، بزرگ ترین سرمایه هاى انسانى یک ملت از دست مى رود..

با آنکه به پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله)  وحی میآمد  واز طریق از وحى آسمانى  فکر نیرومندى داشت که نیازى به مشاوره نداشت ولی باز هم با مسلمانان مشوره میکرد .از یکسو، مسلمانان را به اهمیت مشورت متوجه  میساخت تا آن را جزء برنامه هاى اساسى زندگى خود قرار دهند.
و از سوى دیگر، نیروى فکر و اندیشه را در افراد پرورش  میداد و براى رأى افراد صاحب نظر ارزش خاصى قائل بود، تا آنجا که گاهى از رأى خود براى احترام آنها، صرف نظر مى نمود،  نمونه آن را در جنگ «احد» مشاهده کردیم و مى توان گفت: یکى از عوامل موفقیت پیامبر(صلى الله علیه وآله) در پیشبرد اهداف اسلامى همین موضوع  مذاکره ومشوره بود.

گذشته از آن در روایات زیاد است که پیامبر اسلام ص با أصحاب ودوستانش مشوره میکرد ، در غزوات بدر واحد وهمچنانم مسائل دیگر با  أهل رائی مشوره مینمود .او پیامبر بو.د برایش وحی میآمد ولی باز هم بخاطر گر فتن رائی ونظر اهل دان شبا مردم مشوره میکرد ما باید همیشه مشوره کنیم به نظر ونظر شخصیت های نخبه واهل رائی احترام بگذاریم.