آرشیف

ابتدا این موضوع را به دو پرسش آغازگرمی شویم:
۱- نظام جمهوری چگونه تشکیل می شود؟
۲- آیا انتخابات ۱۳۹۸ بوجود آورنده نظام جمهوری است یاخیر؟
نظام جمهوری زمانی تشکیل می شود که براساس سهم گیری فعال همه اقوام وساکنان  یک کشور در انتخابات که شفاف،عادلانه،سرتاسری،همه شمول و بدون تقلب وتخلف برگذارشده باشد، ویک شخص را با تکمیل نمودن معیار قانونی که اکثریت آرا را گرفته باشد،به حیث ریس‌جمهور انتخاب می کند. وهمه مردم که در آن کشور زندگی میکنند، از یک حق وحقوق مساوی برخوردار می سازد.
که متاسفانه در افغانستان بعد از تشکیل دولت موقت که ریس آن جناب حامد کرزی بود چندین انتخابات ریاست جمهوری برگذار می شود، که جز از انتخابات دور اول که آقای کرزی با محمدیونس قانونی ودیگر افراد در رقابت پرداخته بودند،اگرچند در آن انتخابات هم تقلب گسترده از طرف هواداران طرفهای رقیب وکمیسیون های افغانستان صورت گرفته بود ،باز هم نسبت به دوانتخابات دیگر وانتخابات قریب‌الوقوع همه شمول تر وسرتاسری تر بود، وتاحدی به نفع مردم افغانستان بود،که در آن بوی از جمهوریت هم اندکی استشمام می شد.
اما در دو انتخابات که بعداز آن برگذارشد،که آهسته آهسته تعداد مراکز رای دهی در افغانستان توسط نیروهای مخالف دولت(طالب وداعش)وخود دولت فاسد بسته شده رفت، وجزمناطق ساحه نفوس کاندید صاحب اقتدار زمان انتخابات بود،امن واگر امنیت هم نبود به زور وفشار بالای حکومت های محلی امنیت نسبی را در روز انتخابات برقرار میکردند.
وبه فکر بی امن ساختن مناطق که تیم رقیب رای داشت، پرداخته بودن وحتا بسیاری مرکزهای رای دهی که رای بیشتر را تیم رقیب داشت،می بستند، وبرای مهندسی کردن انتخابات از داخل کمیسیون‌ها وبیرون در کوشش بودند،که این امرسبب شدتامردم افغانستان نسبت به آینده انتخابات ونظام جمهوری بی باور شوند،ودرپی ازهم پاشی این نظام بکوشند.
که در این زمان انتخابات ونظام جمهوری، او هیبت وسلابت که داشت درافغانستان از دست داد،و۹۰فیصد مردم افغانستان را این انتخاباتها از دولت و انتخابات متنفر ساخت.
واین انتخابات که عنقریب در حال برگذاری است،وبیشتر از ۹۰ فیصد خاک افغانستان به دست مخالفان دولت قرار دارد،جز اینکه در انتخابات هم اشتراک نمی کنند،بلکه برای برگذار نشدن آن می کوشند، هیج گاه نمی تواندنظام جمهوری را اساس گذاری کند،ومردم هم هیج زمان امید یک حکومت آباد را نداشته باشند،چونکه همانطوری که گفتم انتخاباتِ می تواند نظام جمهوری را اساس بگذارد که همه شمول باشد.
واین انتخابات که در آن ۱۰فیصد مردم اشتراک می کنند،و۹۰فیصد مردم برای برگذار نشدن آن کوشش می کنند، هیج گاهی نمی تواند نظام جمهوریِ را اساس بگذارد که در خیر وفلاح مردم باشد، وریس جمهورِ انتخاب کند که قابل قبول همه افراد جامعه باشد،جز اینکه از بد،بدتر روید چیزی دیگری درپی نخواهد داشت.

محمدابراهیم عصمت یار
فیروزکوه غور