آرشیف

صدومین سا ل استقلال افغانستان از۱۹۱۹ تا ۲۰۱۹(ازحکومت امانی -حکومت غنی )
 

دولت حبیب الله کلکانی بادرنظرداشت وضع ناهنجاړسیاسی ؛اقتصادی ؛ اجتماعی وفرهنگی که داشت نتوانست دوام پیداء کند بعدازشش ماه درآستانه سقوط قرارگرفت . محمد نادرخان یکی ازهم پیمانان آزرده خاطر امان الله خان به فرانسه  به مثابه یک شکارجی درکمین گاه نظامی وسیاسی  نشسته و اوضاع را دقیق نظارت میکرد و برای کسب قدرت لحظه شماری مینمود تا با فرصت مناسب نظامی وسیاسی قدرت را انحصارنماید به همین  رو ازفرانسه به افغانستان برگشت ودرجنوب افغانستان باسران  اقوام جنوبی جهبه ضد حکومت حبیب الله کلکانی را ساخت .اقوام  پکتیا وشینواری وروحانیون جهبه ضد حکومت امان الله خان که خودش نیزبه نحو درآن سهم داشت و ازاو حمایت کردند. نادر خان بخاطرجلب وحمایت تمام مردم افغانستان منجمله طرفدارن امان الله خان در ظاهر با وعده های دروغین استقرار دوباره حکومت امانی میداد. و لی در باطن به پی تاج و تخت پا به ميدان سياست گذاشت . که درنتیجه روحانیون و سران قبایل بزرگ پشتون حمايت خود را از ین طرح نادر خان اعلان ودرعین زمان  آمادگی شان را برای سرنگون کردن سلطنت حبیب الله کلکانی نیز اعلام کردند. علاوه بر ان دولت حبیب الله کلکانی نظربه مشکلات ازلحاظ اقتصادی واجتماعی داشت وباگذشت روز دوام آن غیرممکن به نظرمیرسید اودرروزهای  نخست حکومتش مالیات قانونی را  بخشیده بود، بعد ها نظربه ضرورت مالیات چند برابر از مردم می گرفت، راه های تجاری با خارج از افغانستان نیز بسته شده بود و اوضاع اقتصادی بیش از هر زمان دیگری رو به خرابی می رفت.ومردم نظربه وضع موجود نهایت به تنگ آمده خواهان تغیردروضع شان بودند ؛ محمد نادرخان که با حمایت سران قبایل سمت جنوب به افغانستان   بازگشته بود، با تجدید وداشتن سپاه قدرت مند و بعد از چند جنگ خونین، سر انجام در 25 میزان 1308 خورشیدی بر کابل مسلط  شد و حبیب الله  کلکانی بعدازخروج ازکابل  درجبل اللسراج جابجاه گردید باقوای نادرخان کم وکان درجنگ بودند که این جنگ به میانجیگری روحانیون به ویژه خانواده مجددی ها خاتمه یافت خبیب الله کلکانی طبق یک توافق تسلیم ونادرخان تعهد کرده  وبه روی ورق قران نوشت که جان ومال حبیب الله درامان است ولی بعدازتسلیمی بتاریخ ۱۲ جنون ۱۹۲۶ با ۱۷ نفرازهمراه هانش تیرباران  نمود این حرکت نادرخان به مثابه زشت ترین عمل ازنگاه انسانیت ثبت تاریخ  است  نادرخان حین حمله به کابل وشمالی آعمال زشت ترانجام داد قوای اوبه غارت اموال دیگر اقوام پرداختند و این حادثه غیرقابل بخشش وتوجیه بود  سرانجام نادرخان بعداز ازحصول قدرت وخاطرجمع شدند ازحریفان خود وپایان بخشیدن به کشمکش های سیاسی  نظامی به تحکیم وحاکمیت دست به کارشد ((اقدامات ذیل را دربخش های دو لت داری وحکومت سازی )):انجام داد

در میزان  ۱۳۰۹ / سپتامبر ۱۹۳۰ لویه جرگه تشکیل شد  افزون بر تأئید پادشاهی محمد نادر خان ۱۵۰ تن از اعضای همان جرگه را به نام شورای ملی برای تصویب قانون اساسی جدید برگزید. قانون اساسی جدید با استفاده از قوانین اساسی ایران وترکیه و نظامنامهٔ حکومت امان الله  تدوین شده بود، به ظاهر نظام پادشاهی مشروطه را در کشور به رسمیت می‌شناخت، اما در واقع قدرت را میان شاه و عالمان دین تقسیم می‌کرد. پس از آن مجلس ثنا ء مرکب از ۲۷ نمایندهٔ منتخب شاه تأسیس شد. تاریخ ۲۹ /۱۱/۱۹۲۹ کابینه جدید افغانستان به صدارت محمد هاشم خان تشکیل گردید . نادرخان بعدازتحکیم قدرت دولتی تمام مخالفین خودرا گرفتار؛ سرکوب وبه بیرحمانه ترین شکل اعدام نمود ویا ازکشور خارج نمود  مکاتب دخترانه درمناطق جنوب  بادرنظرداشت تقاضای سران قبایل شورشی  به حال تعایق درآورد .درعرصه سیاست خاری یک موافقنامه عدم مداخله در اموریکدیگر باشوری به امضاء رساند. درساختا رواحد های  اداری ویا تقسییمات اداری جدید افغانسیتان که عبارت از پنج واحد  بزرگ وچهارواحد کوچک اعلام گردید.درراستای قانون گذاری قانون اساسی ویانظام نانه امان الله اصلاحات وتغیرات بنیادی آورد و  نهاد و محاکم وقضائی را دوباره به عالمانِ دین سپرد؛ زنان را با رعایت حجاب مکلف ساختن در ساختارارتش اقدام منظم نمود و با تأسیس دانشکده  طب قدم ویابنیاد اصلی نخستین دانشگاه کشور ایجاد گردید.

محمد نادرشاه برای مطبوعات تحت کنترول دولت توجه خاصی قائل بود. روزنامه اصلاح را در ۱۳۰۸ ش / ۱۹۲۹ م پیش از رسیدن به کابل بنیاد نهاد و روزنامهٔ انیسرا دولتی ساخت. دیگر انتشارات دولتی را تقویت کرد. انجمن ادبی کابل هم در همین دوره تأسیس شد که مجلهٔ ماهانهٔ کابل را نیز انتشار می‌داد. سالنامه افغانستان هم از ۱۳۱۱ش به انتشار آغاز کرد.

دربخش شهروترانسپورت جاده‌های کهنه را تعمیر و جاده‌های نو تأسیس گردید. نخستین بانک کشور در ۱۳۱۰ ش/ ۱۹۳۱م تأسیس شد.

اکثریت مورخین محمدنادر را عامل همهٔ نفاق و تفرقه‌های قومی در افغانستان دانسته و معتقد اند که او با پذیرفتن دستور از بیرونیان و نسل کشی اقوام غیر پشتون؛ سنگ بنای تفرقه و خصومت‌های قومی و زبانی را گذاشت که تا امروز هم افغانستان در آتش آن می‌سوزد.این جنایات نادروقت سرکوب شورش شمالی انجام گردیده است.
 

اقوام پوشتون را درپکتیا  وشینواری بنام قبایل آزاد ازخدمت سربازی معاف نمود بتاریخ هشت نوامبر۱۹۳۳ توسط یکی ازشاگردان حربی بنام عبداالخالق به قتل رسید بعوضش فرزند ارشد  محمدظاهر انتخاب گردید 

یعنی به هشت نوامبر۱۹۳۳ ۲۴ اگست ۱۹۷۲محمدظاهر پادشاه افغانستان گردید

ظاهرشاه که درآن وقت بیش از۱۸ سال نداشت بنام شاه انتخاب گردید اما قدرت بدست کاگایش شاه ولی خان بود درچهل سال حکومت  محمد ظاهرشاه  افغانستان عضویت سازمان ملل متحد حاصل نمود.