آرشیف

بنام خداوند توانا و دادگر

کسانیکه مثل من کتاب تالیف کرده نمیتوانند ویا اینکه تاحال به تالیفات روی نیاورده اند، کوشش براین دارند که داشته های خویش را به صورت یک یادداشت و متن که دارای یک ویا بیشتر ویا چندین بند باشد قید تحریر در میآورند و ازینکه این مجموعه دارای متون و بندهای است آنرا "مقاله" مینامند. این مقاله میتواند که دربرگیرنده معلومات عمومی باشد، تاریخی باشد، سیاسی باشد، اجتماعی باشد، فرهنگی باشد ویا آنهم انتقادی. بهرحال مقاله همان چیزیست که فرد میخواهد نظریات و برداشتهای خویش را به شبکه های همگانی مورد مطالعه و دقت دیگران قرار گیرد. تا دیگران از نقاط مثبت آن سود برده و به نکته های منفی و کمبودات آن نویسنده را یاری و همکاری رسانند. 
عموما در اصول نوشتاری و کتابت سه مساله مورد بحث میباشد که آنها را باید از کتاب، مجله، ماهنامه، روزنامه و فصل نامه تفکیک کرد ویا اینکه حداقل موارد کاربرد و استفاده آنها را به دقت هرچه بیشتر مورد توجه قرار داد. این اصول عبارت اند از:

1.  مقاله که به انگلیسی Article  گویند.

2.  متن که به انگلیسی Context  گویند.

3.  بند که به انگلیسی Paragraph پاراگراف گویند.

قبل ازینکه به تفکیک و شرح هرکدام به صورت مجزا بپردازیم لازم به یادآوری است که دو اصل اخیر یعنی متن و بند هم در کتب، هم در مجلات، هم در نامه ها از قبیل (روزنامه، هفته نامه، ماهنامه، گاهنامه، فصل نامه، سالنامه) و غیره قابل دید و استعمال است. اما درینجا مساله یی مقاله است که آنرا ادبا به ندرت "مقامه" نیز گویند.
مقاله: مقاله که به معنی لغوی سخن، کلام، گفتار، قول، مقال و مقالت نیز میباشد آنرا مقامه نیز گویند جمع مقالات و مقامات میباشد. مقاله میتواند که یک صفحه باشد ویا میتواند حاوی چندین صفحه باشد. مقاله حتا میتواند که بخش از یک کتاب بزرگ باشد و حتا میتواند که دارای پیام کوتاه و فشرده باشد.
بعضی از دوستان انتقاد میکنند که مقاله های شما خیلی طولانی است و هرازگاهی که از شبکه های اجتماعی و اطلاع رسانی نشر میشوند بنابر بزرگی و طول آن خواننده را ملال ساخته و همین است که اکثریت مطلق کاربران شبکه های انترنیتی از خوانش مقالات طویل دوری میجویند. میخواهم اینرا یادآور شوم که مقاله دارای معلومات، برداشتها، اندیش ها و طرز تفکر یک شخص است که میتواند حتا دیباچه ویا رساله باشد. اگر قرار باشد که ما در مقابل مسایل و چیزهای بلندبالا به جای اینکه قدعلم کنیم، قدخم کنیم و گویا که سر تسلیم را فرودآوریم بدین معناست که ما دارای برنامه یی طویل المدت ویا عمق استراتیژی نیستیم. آخر ، این مقاله است نه پیام تلفونی ویا اس ام اس SMS. مقاله میتواند که دارای چندین بند ویا پاراگرف باشد. مقاله در اصل دارای متون متعددی است که میشود آنرا ایده یی یک است ویا نتیجه یی تحقیقش نامید.
متن: متن به تمام نوشته ها، بحث ها و گفتمان های اطلاق میگردد که در طی یک مقالت ویا کتاب درج شده باشد. مثلا وقتیکه میگویم متن کتاب به این معنی است که تمام مسایل مورد بحث در کتاب را متن گویند که همانا جمع آن متون است. میتوانیم که متون ادبی داشته باشیم، میتوانیم که متون سیاسی داشته باشم و همین قسم متن های تاریخی و دیگر عرصه ها. متن شامل تمام عبارات و مسایل است که درج کتاب شده باشد.
هرگاه که انسان هنگام مطالعه و درس نتواند که متنِ از متون کتاب مورد مطالعه را بفهمد در اصل رشته یی فهمش از نزدش به خطا رفته و مجبور است که متن پیچیده و مغلق قبلی را دوباره با دقت تمام مرور نموده تا باشد که به دیگر متون و مضامین کتاب بیشتر و عالی تر تسلط یافته و به تمام بخش های آن مستولی گردد.
بند: بند عبارت از جملات است که پی هم نوشته شده باشند، میشود که یک بند دارای چندین اصل و نشانه گذاری از قبیل – نقطه، کامه یا ویرگول، سمیکولن یا نقطه ویرگول، شارحه یا دو نقطه سر به سر، خط فاصله یا دش، نشانه پرسش یا سوالیه، نداییه و … باشد. هرگاهی انسان بخواهد هدف خویش را برای دیگران در طی یک جمله خواه کوتاه و خواه بلند تشریح کند که در اصل همان جمله دیگر دنباله یی نداشته باشد ، عبارت از بند است.
یک بحث، یک فصل ویا بخش میتواند که دارای چندین بند ویا پاراگراف باشد. هرگاهی بند خیلی طولانی و دراز باشد برای خواننده خسته کن تمام میشود، بنا کوشش به عمل آید تا بندهای کتاب ویا مقاله یی ما کوتاه و پرمحتوا باشد تا اینکه فحوا و مضمون ما برای دیگران جذب کننده به نظر برسد. در فرهنگ کتاب خوانی معمول براینست که کتاب های قطور و کلان ویا دارای چندین مجلد برای انسان که میخواهد به مطالعه روآورد خسته کننده میباشد، باید درین مورد سعی به عمل آید تا کتب خورد و رسالات مورد مطالعه قرار گیرد تا اینکه خواننده را تشویق و ترغیب نماید.
گرچه میدانم که اصول درست نویسی و آیین نگارش بحث و مساله یی بسیار مهم و پیچیده است که حتا از نقطه در آیین نگارش میشود که یک بحث کلان و بزرگ ساخت، چه رسد به مقاله و مقامه. اگر درست توجه کرده باشیم مقامات حمید و چهار مقاله یی عروضی سمرقندی معروف به مجمع النوادر حاوی چندین مقاله و مقامه میباشند که نام چندین کتب ادبی و تاریخی را از آن خود کرده اند. بروی همین ملحوظ دیدگاه من اینست که انسان هرچند برای خود سهولت تهیه کند به همان اندازه سهل انگار عادت میکند. تلفون متاسفانه باهمه مزایا و مفایدش ما را انسان های پیامکی تربیت کرده که به مسایل بسیار مهم و ارزشمند وقع نمیگذاریم.
به امید روزیکه تمام انسان های سرزمین رنج دیده و غمکشیده یی ما به انسان های بابرنامه و دوراندیش مبدل گردند و در راستای تحقق اهداف خویش از هیچ نوع سعی و تلاشی دریغ نورزند..
 
بامهر فراوان
غلام رسول مبین
غور – شهر چغچران
25 عقرب 1395 هـ.ش.