آرشیف

ایجاد و تشکل مدارس دینی در کشور های اسلامی از سال های متمادی بدینسو یک روند عنعنوی و سنتی به شمار رفته که عمدتاً خارج از چارچوب تشکیلات حکومات و باالخصوص مراجع تعلیمی آن فعالیت می نمودند که منابع تمویل کننده آن نیز اشخاص انفرادی و برخی از حلقات و گروه ها تشکیل می دادند. اما با گذشت زمان آن گروه ها و حلقات به منظور تحقق اهداف خاص خویش متناسب با دیگر گونی هائیکه در سطح منطقوی و جهانی بوقوع پیوست مدارس دینی نیز از شکل و محتوا دیگر گون گردید . طرز تفکر بنیاد گرائی و رادیکالیستی  بتدریج در آن جاگزین گردیده که سر انجام شالوده فکری و عقیدوی آنرا تشکیل داده و در قرن بیست و یکم میلادی با کسب ابعاد گسترده آن با یک پدیده نهایت خطرناک مبدل گردیده. اکنون پیروان اندیشه افراطیت و بنیاد گرائی از لحاظ کمی و کیفی رشد نموده و خطرات بالقوه را می تواند به جهان متمدن وارد نمایند که الگوی اشکار آن حوادث گونا گون در افغانستان فرانسه بروکسل ترکیه عراق سوریه مراکش نایجریه  وکشور های دیگر  می باشد نه تنها در این کشور ها بلکه در سایر دول جهان نیز چنین حوادث المناک بوقوع پیوسته و تلفات را از خود بجا گذاشت. افراطیت و بنیاد گرائی که عمدتاً از مدارس دینی نشست می نمایند اکنون به یک پرابلم جهانی مبدل گردیده است پاکستان در جنوب شرق آسیا یگانه کشوریست که تعداد مدارس دینی از لحاظ کمی و کیفی رقم درشت را احتوا می نمایند و حکومت پاکستان آنرا نیز بحال خود گذاشته که سر انجام با یک نیروی متمرد و سرکش مبدل و صلح و ثبات منطقه و جهان را با خطرات جدی مواجه ساخته اند که با یقین کامل و صراحت تام می توان گفت که حکومت پاکستان و بطور خاص برخی از حلقات پرنفوذ دستگاه حکومتی آن مدارس دینی و طلبأ آنرا به مثابه یک اردوی غیر رسمی تلقی نموده و از آن به حیث یک حربه و نیروی ریزرف جهت تطبیق اهداف خصمانه خویش در برابر برخی از کشور ها استفاده بعمل آورده که به گونه مثال می توان از کشور های هند و افغانستان و بعضی کشور های دیگر نام برد. طلبأ همین مدارس دینی تشویق و ترغیب می گردد تا تحت نام جهاد روانه کشمیر هندی گردیده و در آنجا اعمال خرابکارانه و تشدد آمیز را انجام دهند. هکذا در دوران رژیم طالبان در افغانستان این افراد نیز تحت نام جهاد داخل افغانستان شده و در صفوف جنگجویان طالب افراد معصوم و بی گناه را با خاک و خون کشانیدند. برای افراد اعزام شده قبلاً آموزش نظامی و تکتیک های حربی توسط همان حلقات خاص داده می شد و بعداً تسلیح و تمویل می گردیدند تا با شوق وافر اعمال ترور و تخریب را انجام دهند. گرچه بعد از وقوع حوادث یازدهم سپتامبر  2001 جهان  مجبور به آن گردید تا لانه های تروریستان حرفوی را از افغانستان برچیده و راه را به یک نظام ملی و دموکراتیک هموار سازند این افراد دهشت افگن که دوشا دوش القاعده و طالبان می رزمیدند طی عملیات وسیع که از جانب ائتلاف بین المللی تحت سرپرستی ایالات متحده امریکا بنابر فیصله های قاطع سازمان ملل متحد صورت گرفت با شکست  مواجه و پا را با فرار نهاده و به پاکستان عودت نمود که بعد ازمدتی فعالیت های تخریبی خویش را در برابر نظام جدید که با اساسات ایدیال های ملی و دموکراتیک تازه استوار گردیده بود از سر گرفتند که همین اکنون فعالیت های تخریبی این عناصر تخریبکار در برابر جمهوری اسلامی افغانستان ادامه دارند که یقیناً در عقب این گونه تحرکات حلقات معین در پاکستان قرار دارند که منحیث یک حقیقت آشکار به همگان روشن است ولی از سوی دیگر از گزند آن پاکستان نیز در امان نیست و اکنون مقامات ارشد ملکی پاکستان با آن پی برد که این مدارس دینی بنابر عملکرد غیر واقعی آن به پرستیژ بین المللی پاکستان تا چه حد لطمه زیان آور زده اند. اما متاسفانه حمایت همه جانبه که این گروه ها از طرف نظامیان پاکستان میشوند حکومت ملکی توان برخورد و تصفیه حساب با این گروه ها را ندارد اداره isi ونظامیان پاکستان این گروه ها را بخاطر دهشت افگنی سوق و اداره مینمایند  این مدارس تعداد شان گرچه در مناطق قبایل نسبت به شهر های پاکستان زیاد تر است اما در شهر های مهم پاکستان نیز تعداد شان خیلی اندک نیست بطور مثال  .
 
بهاولپور تعداد مدارس دینی 971 باب

1. دیره غازی خان تعداد مدارس دینی 397 باب

2. ملتان تعداد مدارس دینی 363 باب

3. لاهور تعداد مدارس دینی 356 باب

4. گوجرانواله تعداد مدارس دینی 154 باب

5. راولپندی تعداد مدارس دینی 186 باب

6. فیصل آباد تعداد مدارس دینی 124 باب

7. سرگوده ها تعداد مدارس دینی 164 باب

قلمداد گردیده است  ، از صورت ارایه ارقام فوق معلوم می گردد که تعداد مجموعی مدارس دینی در ایالت پنجاب به 2715 باب می رسد که از جمله تعداد 1333 باب آن به بریلوی ها ، تعداد 1069 باب به دیوبندی ها ، تعداد 192 باب به اهل حدیث و تعداد 113 باب آن به اهل تشیع مربوط می باشند. تعداد مجموع طلبأ در مدارس بریلوی ها 117931 تن ، در مدارس دیوبندی ها 99907 تن ، در مدارس اهل حدیث 29947 تن و در مدارس اهل تشیع 5430 تن می باشند که تعداد مجموعی طلبأ طبق ارقام فوق در ایالت پنجاب به 253215 نفر می رسد.
همچنان با قول از منابع خبری تعداد مجموعی مدارس دینی در لاهور 356 باب که از جمله 157 باب آن به دیوبندی ها ، 149 باب به بریلوی ها ، 45 باب به اهل حدیث و 5 باب به اهل تشیع مربوط  می باشند تعداد مجموعی طلبأ در مدارس متذکره به 47634 نفر می رسد.
در گوجرانواله تعداد مدارس دینی 154 که از جمله دیوبندی ها 40 ، بریلوی ها 95 ، اهل حدیث 14 و اهل تشیع 5 می باشند که تعداد مجموعی طلبأ در گوجرانواله به 17437 نفر می رسد.
در راولپندی تعداد مدارس دینی به 186 می رسد که از جمله 91 باب مدرسه به دیوبندی ها ، 70 مدرسه به بریلوی ها ، 7 باب مدرسه به اهل حدیث و 18 باب به اهل تشیع مربوط می باشد که تعداد مجموعی طلبأ در راولپندی به 19358 نفر می رسد.
در فیصل آباد تعداد مدارس دینی به 124 می رسد که از جمله 52 باب مدرسه به دیوبندی ها ، 43 باب مدرسه به بریلوی ها ، 20 باب به اهل حدیث و 9 باب مدرسه دینی به اهل تشیع مربوط می باشند که تعداد مجموعی طلبأ در فیصل آباد به 11300 نفر می رسد.
در سرگود ها تعداد مدارس دینی به 164 باب می رسد که از جمله 75 باب به دیوبندی ها ، 70 باب به بریلوی ها ، 10 باب به اهل حدیث و 9 باب به اهل تشیع مربوط می باشند که تعداد مجموعی طلبأ در سرگودها به 14255 نفر می رسد.
در ملتان تعداد مدارس دینی به 363 باب می رسد که از جمله 140 باب به دیوبندی ها ، 75 باب به بریلوی ها ، 30 باب به اهل حدیث ، 13 باب به اهل تشیع مربوط می باشند که تعداد مجموعی طلبأ در ملتان به 23560 نفر می رسد.
در دیره غازی خان تعداد مجموعی مدارس به 397 باب می رسد که از جمله 146 باب به دیوبندی ها ، 191 باب به بریلوی ها ، 27 باب به اهل حدیث و 33 باب به اهل تشیع مربوط می گردد که تعداد مجموعی طلبأ آن به 29511 نفر می رسد.
در بهاولپور تعداد مجموعی مدارس به 968 باب می رسد که از جمله 368 باب به دیوبندی ها ، 540 باب به بریلوی ها ، 39 باب به اهل حدیث و 21 باب به اهل تشیع مربوط می باشند که تعداد مجموعی طلبأ آن به 80023 نفر می رسد.
به قول از منابع مؤثق بعد از ایجاد پاکستان تعداد مدارس دینی به 150 باب می رسید ، در سال 1950 تعداد آن به 210 باب مدارس رسید ، در سال 1960 تعداد آن به 401 باب رسید ودر سال 1971 تعداد مدارس دینی به 563 باب رسید . منابع آگاه می افزایند که تعداد مدارس دینی در دوران حکومت جنرال ضیأالحق به مراتب بالاتر رفت و تسهیلات لازم را برای طلبأ آن غرض کاریابی فراهم گردید که طلبأ می توانست به حیث معلمین زبان عربی در مؤسسات تعلیمی تقرر حاصل نمایند .
طبق یک سروی که در سال 2003 صورت گرفت تعداد مدارس دینی در سر تا سر پاکستان به 12430 باب می رسید همچنان طبق یک احصایه دیگر در سال 1995 تعداد استادان مدارس دینی به 20000 می رسید و طبق احصایه سال 1989 تعداد حافظان قرآن مجید به 400 هزار حافظ قرآن می رسید.
همین منابع آگاه در ارتباط با موجودیت طلبأ کشور های خارجی چنین ارقام را ارایه داشته اند :
در لاهور تعداد طلبأ خارجی به 297 نفر می رسد که از جمله تعداد 115 تن در مرکز تبلیغی رای وند ، تعداد 87 تن در شیخ زید اسلامیک سنتر ، تعداد 37 تن در یونیورستی پنجاب ، تعداد یک تن در جامعه نعیمیه و تعداد 38 تن در دینتل کالج مصروف آموزش می باشند.
در مدارسیکه طلبأ خارجی موجود نیست عبارت اند از :
 جامعه المنتظر ، جامعه المرتضی ، جامعه المصطفی ، جامعه منظور الاسلامیه ، جامعه رحمانیه ، جامعه دارالحدیث رحمانیه ، جامعه نورالسلام ، جامعه قادریه و جامعه نقشبندیه می باشد.
 مهتممین مدارس فوق الذکر اظهار می دارند که بالای این مدارس زمانی بخاطر جذب خارجی ها قیودات مبنی بر عدم شمولیت طلبأ خارجی وضع گردیده بود. اما عملی نشد
در مدارس دینی ایالت سرحد تعداد 986 تن از طلبأ افغانی سرگرم آموزش علوم دینی می باشند . در پوهنتون اسلامی بین المللی جمعاً تعداد 778 تن مصروف دروس می باشند که از جمله تعداد 237 تن آنرا طلبأ افغانی تشکیل می دهند  و تعداد 107 تن  آن برمائی ،  37 تن اندونیزیائی ، 13 تن مالدیپی ، 155 تن از عربستان سعودی و 21 تن از کشور تایلند می باشند. طبق منابع مسئول وزارت امور داخله در مدرسه عربیه ذکریه راولپندی تعداد 55 تن از طلبأ  خارجی مصروف فراگیری علوم دینی می باشد که از جمله تعداد 11 تن از اندونیزیا ، تعداد 12 تن از تایلند ، تعداد 6 تن از مالیزیا ، تعداد 4 تن از فلپاین ، تعداد 12 تن از قزاقستان و متباقی آن را طلبأ کشور های ازبکستان ، قرغزستان و فلسطین تشکیل می دهند.
در پوهنحی انجنیری و تکنالوژی تیکسلا  تعداد 26 تن طلبأ خارجی مصروف تحصیلات می باشند . در پوهنتون بارانی تعداد 5 تن از محصلین یمنی مشغول دروس می باشند. در جامعه مریم صدیقه البنات تعداد 15 تن طلبأ خارجی مصروف دروس می باشند که از جمله تعداد 6 تن از قزاقستان و متباقی آن از کشور های روسیه و فرانسه می باشد.
در کریسچن سکول واقع مری رود راولپندی تعداد 41 تن از طلبأ خارجی سرگرم دروس میباشند که از جمله تعداد 16 تن از ایالات متحده امریکا ، تعداد 9 تن از کاناد  و متباقی آن طلبأ کشور های کوریا ، فرانسه و جرمنی تشکیل می دهند.
در اقراء یونیورستی اسلام آباد تعداد 15 تن از طلبأ خارجی می باشند که از جمله تعداد 11 تن آن سومالیائی می باشند. طبق معلومات مؤثق تعداد طلبأ خارجی در ایالت سرحد و ایالت سندهـ از همه بیشتر می باشند. در جامعه بنوریه کراچی ، خیرالمدارس ملتان و وفاق المدارس اسلفیه تعداد طلبأ خارجی به تعداد کافی مشغول دروس می باشند . اتحاد مدارس تنظیمات تعداد مجموعی طلبأ کشور های خارجی را 7000 وانمود می سازند ولی به مراجع مسئول از تعداد متذکره تصریق بعمل نیاورده است زیرا تصور چنان است که تعداد طلبأ خارجی بیشتر از رقم ارایه شده خواهند بود.
طوریکه قبلاً نیز تذکر یافت پاکستان در ردیف کشور های اسلامی یگانه کشوریست که مدارس دینی در آن یک رقم درشت و  قابل ملاحظه را تشکیل می دهند در صورتیکه تحت کنترول در آورده نشود می تواند که با نگرانی های ایجاد شده مهر صحت گذاشته و خطرات جدی ناشی از آن در داخل پاکستان و خارج از مرز های آن در قبال خواهند داشت.
لهذا اکنون ضروری پنداشته می شود تا مدارس دینی که به مثابه مراکز پخش و تصمیم افراطیت و بنیاد گرائی مبدل گردیده است و طلبأ آن منحیث لشکر عظیم افراطیت و دهشت افگنی نقش منفی و ترس آور را بازی می نمایند تحت کنترول جدی دولت قرار داده شود .
پاکستان در حالیکه خود را عضو فعال ائتلاف بین المللی در جنگ با تروریزم محسوب می نمایند با کشور های همجوار خویش با نظر داشت اهل حسن همجواری ، احترام متقابل و عدم مداخله در امور یک دیگر اطمینان دهند که افراطیت و دهشت افگنی دیگر از مرز های پاکستان به کشور های همسایه صادر نمی گردد و پاکستان خود را متعهد می شمارند که تدابیر عملی و گسترده را در جهت محو کامل دهشت افگنان اتخاذ و در عمل پیاده نمایند تا مردمان منطقه و جهان از آسیب این کابوس هولناک دیگر محفوظ و در امان گردیده راه صلح و آسایش همگانی را در پیش گیرند.