آرشیف

بعد از رویداد خونین هفته گذشته که به موجب آن تعدادی از قوت های مسلح ما در تورخم شهید شدند مقامات پاکستانی نیز تلفات زیادی را متحمل گردیدند یکبار دیگر سخن از تفاهم و گفتگو های رو در رو از طریق مقامات پاکستانی مطرح گردیده است سر تاج عزیز مشاور امنیتی صدر اعظم پاکستان تقاضا نموده بود تا در این مذاکرات وزیر خارجه جمهوری اسلامی افغانستان آقای صلاح الدین ربانی و مشاور شورای امنیت آقای محمد حنیف اتمر اشتراک نماید اما نظر به تصمیم حکومت افغانستان در مرحله اول معین وزارت خارجه در این مذاکرات هئیت افغانی را ریاست خواهند نمود اطلاعات وجود دارد که  بزودی معین وزارت خارجه جمهوری اسلامی افغانستان به پاکستان سفر مینماید و با طرف پاکستانی جهت حل این معضله گفتگو خواهد داشت خوشبختانه با گذشت یک هفته روز شنبه 29 جوزای 1395 یکبار دیگر  مرز تورخم به روی رفت و آمد مسافران باز شده مرز تورخم پنج روز پیش در نتیجه درگیری نظامیان افغانستان و پاکستان بسته شده بود امروز به روی عبور و مرور مردم یکبار دیگر باز گردیده البته در حال حاضر تنها اشخاصی اجازه عبور و مرور را دارند که ویزه رفت و آمد داشته باشند. اگر روی عوامل درگیری صحبت شود  عوامل در گیری بر میگردد به این هدف که
نظامیان پاکستانی می خواستند در نقطه صفری تاسیسات نظامی ایجاد کنند.

بعد از این اقدام نظامیان پاکستانی مرزبانان افغانستان واکنش نشان داده نظامیان پاکستانی نیز با سلاح های سبک و سنگین سربازان کشور را هدف قرار داده اند. اما بعد از زد و خورد ها  از دو روز بدینسو آتش بس حکم فرما است اما بار دیگر موضوع سفرهای مقامات بلندپایه افغانستان به پاکستان به شیوه دیگری مطرح شده است چنانچه سفر معین وزارت خارجه افغانستان در حال حاضر در رسانه های ملی و بین المللی خبرساز شده است. گمانه زنی هایی وجود دارد که این بار گفتگوهای مذکور تفاوت‌هایی را نسبت به نشست‌های پیشین داشته و علت آن، برآمده از موضع گیری های اخیر برخی از مقامات افغانی و پاکستانی که در گیری بین قوت های مسلح هر دو کشور در تورخم را تقدیر و تمجید نموده اند بعد از حادثه خونین تورخم حکومت وحدت ملی یکبار دیگر  دست به دامن بعضی از سران جهادی و بزرگان پیشین حکومت زد  و طی نشستی با آنها مشوره نمود اینکه این اشخاص چه گفته اند و چه از دست شان پوره است به من ربطی ندارد  . به باور من این نشست بین افغانستان و پاکستان نسبت به نشست های گذشته تفاوتهایی زیادی دارد مقامات پاکستانی در این نشست زد و خورد در تورخم و پشتیبانی مقامات عالی رتبه افغانستان را از این در گیری ها به رخ هئیت افغانی خواهند کشید  از سوی دیگر پاکستانی ها تاکید روی به رسمیت شناختن خط دیورند و اعمار دروازه ای را که مد نظر دارند خواهند نمود از سوی دیگر پاکستانی ها اتهامات از قبیل حضور ملا فضل الله در افغانستان روابط تنگاتنگ افغانستان با هند را نیز با هئیت افغانی روی میز مذاکره خواهند گذاشت به یقین هئیت افغانی نیز از مداخلات و تروریست پروری های پاکستان حضور ملا اختر محمد منصور و کشته شدن آن در خاک پاکستان و ساختن دروازه در تورخم بدون تفاهم و تعهدات که قبلاً وجود داشته یاد آوری خواهد کرد.  

این مذاکرات به در خواست پاکستان در حالی صورت می گیرد که بر همه آشکار است که افسار طالبان افغانی به دست پاکستان است و بدون اجازه و خواست اسلام آباد، آنها نه به جایی رفته میتوانند و نه میتوانند تصمیمی بگیرند و مسئله دیگر اینکه پاکستان از کمک های دوستانه و برادرانه هندوستان برای مردم افغانستان خیلی خشم گین است افغانستان که روابط حسنه با هندوستان داشته باشد مورد قبول پاکستان بوده نمی تواند بخصوص قهر و غضب پاکستان زمانی شعله ور تر گردید که نریندرا مودی صدر اعظم هند در افتتاح بندر چابهار پارلمان افغانستان و بند سلما حضور فعال داشت و از طرف دیگر صدر اعظم هند اعلان نمود که ما بالای در کنر و دریای کابل نیز برای مردم افغانستان بند برق اعمار میکنیم  . با ایجاد حکومت وحدت ملی نزدیکی رهبران این حکومت با پاکستانی ها کار را بجای رسانیده که حالا میخواهند همه چیز بدون کم و کاست باید با مشوره پاکستان در افغانستان عملی شود در غیر آن راه موصلات و رفت و آمد را می بندیم بی شرمانه به عساکر شما حمله میکنیم در تورخم و نقاط دیگر بین افغانستان و پاکستان تعمیرات و پایگاه های نظامی و تاسیسات گمرکی میسازیم . بخاطر که یکبار دیگر قوت های مسلح هر دو کشور بطرف یکدیگر ماشه نکشند و تلفات انسانی به بار نیاید این دید و بازدید ها و این نشست ها کار خوبی است اما فراموش نشود .
افغانستان و پاکستان به عنوان دو کشور همسایه همواره تضادهای جدی با یکدیگر داشته و دارند. ریشه های اصلی این تضاد چه بوده و آیا در شرایط کنونی، این تضادها راه حل اصولی دارد یا خیر با کشور بنام پاکستان در سال ۱۹۴۷کشور پاکستان  افغانستان تنها کشوری بود که در شورای امنیت سازمان ملل متحد با عضویت پاکستان در این سازمان مخالفت کرد. افغان ها معتقد بودند که کشور تازه تأسیس پاکستان سه منطقه از افغانستان را به زور، ضمیمه خود کرده است، ایالت بلوچستان،ایالت خیبر پشتونخواه و منطقه قبیله نشین که به شدت مورد اختلاف دو کشور است.
افغان ها معتقد بودند که این سه منطقه به لحاظ تاریخی جزو افغانستان بوده اند و بعد از اشغال توسط انگلیس ها از این کشور جدا شده اند و لذا باید پس از بیرون رفتن انگلستان از این مناطق، مجدداً به افغانستان ملحق شوند. اختلاف در مورد این مناطق، از ابتدای تأسیس کشور پاکستان، میان این کشور و افغانستان به صورت جدی وجود داشته است. در مقابل این ادعای افغان ها، پاکستان ادعای دیگری داشت و آن هم این  بود که بر اساس توافقی که رهبران استقلال هند داشته اند، مناطق مسلمان نشین بایستی جزو پاکستان باشد ومناطق هندونشین و سایر ادیان نیز جزو هندوستان باشد. از دید پاکستانی ها، افغانستان نیز در آن مقطع زمانی یک کشور مستقل نبوده است و به نوعی تحت حاکمیت انگلیس ها بودهو توافقات میان پادشاهان افغانستان و مقامات انگلستان، نوعی تحت الحمایه گی را بر افغانستان ایجاد کرده بود.
به همین دلیل پاکستان معتقد بود که نباید مرز دیورند مرز میان دو کشور پاکستان و افغانستان باشد، بلکه مرز پاکستان با کشورهای آسیای مرکزی و شوروی سابق، باید آمو دریا باشد.
این اختلاف تاریخی تا هنوز هم مرتفع نشده و حتی در برخی مقاطع تاریخی، دو کشور را تا آستانه جنگ پیش برده است. هم اکنون هم افغان ها معتقدند که مناطق مورد اشاره باید به این کشور ملحق شوند و پاکستان هم، اگرچه ادعایی درباره سرزمین افغانستان ندارد، اما سیاست های خود را به گونه ای تنظیم می کند که دولت همآهنگ با آن در افغانستان در قدرت باشد و پاکستان بتواند مداخلات خود را در افغانستان ادامه دهد.
به باور من، پاکستان اساساً به دو دلیل عمده در افغانستان مداخله می کند. اول به این دلیل که افغانستان را به عنوان عمق استراتیژیک خود در مقابل هند تعریف کرده است و ثانیاً به این دلیل که پاکستان از طریق افغانستان می تواند به منطقه آسیای مرکزی و کشورهای استقلال یافته اتحاد شوروی سابق دسترسی داشته باشد. این اهداف هم تنها در صورتی امکان تحقق دارد که در کابل دولت همسو و همآهنگ با پاکستان بر سر کار باشد و به تحقق اهداف پاکستان کمک کند.
از  سوی دیگر افغانستان مدعی است که در یک دهه گذشته سه گروه عمده در این کشور فعالیت کرده اند که مورد حمایت مستقیم پاکستان بوده اند. گروه طالبان، گروه حزب اسلامی گلبدین حکمتیار و شبکه حقانی. گفته می شود که شبکه حقانی به صورت مستقیم با دستگاه اطلاعاتی پاکستان در ارتباط است.
گروه حزب اسلامی حکمتیار نیز تا کنون در پاکستان مستقر است. افغان ها با توجه به فعالیت این سه گروه در این کشور، مدعی هستند که پاکستان در امور داخلی آنها مداخله می کند. در دوره ای که جهاد در افغانستان بر علیه شوروی وجود داشت، پاکستان از هفت گروه جهادی فعال در پشاور حمایت می کرد. در دوره جنگ داخلی هم از حکمتیار حمایت کردند و بعد هم زمانی که دولت استاد ربانی شهید از طالبان شکست خورد و کنار رفت، افغان ها معتقدند این پاکستان بود که طالبان را در افغانستان روی کار آورد. بهتر است روابط افغانستان و پاکستان عمیق تر و همه جانبه تر مورد برسی قرار بگیرد و راه های حل دوامدار جستجو گردد .