آرشیف

با تاسف باید گفت که افغانستان محاط به خشکه بوده ؛بارنده گی سالانه آن به اندازه کافی نبوده ؛ که زراعت کشور ما را از آبیاری مزارع وباغها وغیره ، شبکه های منظم آبیاری را تدارک واعمار نمایند . در واقعیت امر دریاها ؛ کانالها ؛ کاریزهاوچشمه های آب ؛بخش حیاتی ؛ اقتصادی ؛ زراعتی وخانه گی مردم افغانستان را تشکیل می دهد . ارقام حاکیست که (85) فیصد آب به غرض آبیاری زمینهای زراعتی از طریق دریاها وجویها تهیه گردیده . فیصدی متباقی آن از طریق چشمه ها وکاریزها مرفوع گردیده ، دریا های عمده کشور که از آن در آبیاری استفاده می شود قرار ذیل اند :

– دریای آمو در شمال کشور .

– دریای هریرود درغرب .

– دریای هلمند در جنوب وجنوب غرب .

– دریای کابل در شرق .

– دریای کنر در شمال شرق .

     قبل از شروع جنگ بندهای مختلف به اندازه های مختلف بالای دریا های متذکره به غرض آبیاری وتولید انرژی برق اعمار گردیده بودندکه بندهای مشهور آن را بند کجکی ؛ داله ؛ نغلو ؛ پلخمری ؛ جبل السراج ودرونته تشکیل میداد . لازم به تذکر میدانم که قبل از شروع جنگ بخصوص در اوایل دوره ؛ سلطنت محمد ظاهرشاه ؛ شاه سابق افغانستان ؛ زراعت کشور در مرحله ابتدایی قرار داشت وساحه زراعتی فی نفر دهقان نیز محدود بوده  با گذشت زمان تعداد اعضای خانواده های زراعتی روبه تزید گردید ؛ ساحه محدود زراعتی را که در تصرف داشتند تکنالوِژی اعاشه واباته آنها را پوره کرده نمی توانست . ناگزیر گردیدند تا ساحه کشت خویش را وسعت بخشند در غیر آن به نقاط مختلف کشور که در آن زمین وآب فراوان وجود داشته باشد مهاجرت نمایند .روز به روز مهاجرت ها زیاد میگردید ومردم بیشتر به زراعت رو می آوردند واز تولید زراعتی احتیاج فامیل خویش وهم هموطنان خویش را جبران می نمودند . بنابر اهمیت روز افزون زراعت در کشور ومنطقه ؛ توجه رژیم شاهی وقت را نیز به خود معطوف ساخت وآن را شامل پلان های انکشافی خویش نمود . بعد از سال 1930 دوره محمد ظاهر شاه تشبثات شخصی در عرصه های مختلف اقتصادی توسط بعضی از تجارهای ملی روی دست گرفته شد . برای اولین بار بانک ملی به سرمایه (7) ملیون افغانی که از جمله مبلغ(4) ملیون افغانی از تجار ومبلغ(3) ملیون افغانی از سرمایه ملی تاسیس گردید ؛صادرات محصولات عنعنه یی کشور به مارکت های خارجی آغاز گردید ؛ در نتیجه فروش پوست قره قل ؛ پوست حیوانات ؛ میوه تازه وخشک ، قالینها ؛ زمینه وروداسعار خارجی به کشور مساعد ساخته شد وزمینه به فعالیت های تجار ملی در عرصه تجارت خارجی بیشتر از پیش گردید . کندز به ارتباط تولید پخته به مرکز مهم صنعتی مبدل گردید . پروژه مجتمع آبیاری کانال جلال آباد ووادی هلمند وارغنداب به فعالیت خویش آغاز نمود ؛ اصلاح واسفلت خطوط مواصلاتی کابل – کندهار کابل – مزارشریف کابل ننگرهار شروع گردید .تاسیس میدانهای هوایی کندهارومزار شریف آغاز گردید . هم زمان با آن فعالیت های پروژه های انکشافی پکتیا.کنرها شروع گردید . تا سال 1973 دوره سلطنت محمد ظاهر شاه بعضی پروژه های خورد وبزرگ حیاتی دیگر اعم از فابریکه سمنت جبل السراج ؛ بند های کجکی ؛ داله ؛ نغلو ؛ ودرونته آماده بهره برداری گردیدند . فابریکه جنگلک محصول آن زمان است . به همین ترتیب صد ها کمپلکس تعلیم وتربیه  اعم از مکاتب ابتدایی ؛ ثانوی؛ لیسه ها وتحصیلات عالی اعمار گردید وساحه پلخمری به ساحه صنعتی مبدل گردید که هرکدام از این پروژه ها بالنوبه در انکشاف اقتصاد کشور از اهمیتی برخوردار بودند . دراین دوران کمکهای خارجی جلب گردید واز کریدت آنها در بخشهای مختلف به خصوص در اعمار کمپلکسهای آبیاری استفاده گردید که دراین جا به نمونه مثال دوطریق مهم آبیاری را که از زمان خیلی قدیم در افغانستان رایج است به مطالعه میگیریم.