آرشیف

وب سایت افغان لرن خبر چاپِ کتاب افغانستان در مسیر تاریخ را که بصورت غیر قانونی و بدون اجازۀ دارندۀ قانونی حق چاپ و تکثیر این کتاب ( آقای حشمت خلیل غبار ) ، توسط آقای کاظم کاظمی مثلاً ویرایش و چاپ گردیده ، با اظهار خوشحالی منتشر نموده و چنین می نویسد :
خبر خوشی که به ما رسید این بود که کتاب افغانستان در مسیر تاریخ به همت آقای محمد کاظم کاظمی اکنون به چاپ جدید خود رسیده است .
 این وبسایت چنین ادامه میدهد :
( آنچه در پی می‌خوانید مقدمه ویراستار بر چاپ جدید افغانستان در مسیر تاریخ است و چون مطالعهء آنرا خالی از مفاد ندانستیم، لذا برای خوانندگان خویش نیز برگزیدم تا از یکسو از چاپ جدید این اثر کم مانند باخبر باشند و از سوی دیگر  شاخصهای چاپ جدید را آقای کاظمی برشمرده، مطلع گردند… )
اگر از اظهار نظر مثلاً آقای ویراستار در این مقدمه که فراموش کرده اند این کتاب توسط مؤرخی نوشته شده که اهل افغانستان است و زبانِ بکار گرفته شده در این اثر ، زبانِ رایج در این کشور میباشد نه زبانِ رایج کشور ایران ، چنانچه بطور مثال به گفتۀ خود شان ، ایشان واژۀ « تیلفون » را ویرایش نموده و « تلفن » نوشته اند یا کلمۀ « ماسکو » را ویرایش کرده و« مسکو » نوشته اند و غیره ، بگذریم آیا ایشان بعنوان یک نویسندۀ متعهد و مسؤل میتوانند این اجازه را بخود بدهند که اثری را بدون کسب اجازه و عقد قرارداد با صاحب حق کپی رایت ، مثلاً ویرایش نموده و به چاپ برساند ؟ آیا این کار خلاف قانون نمی باشد ؟ آیا این کار نوعی شیادی برای کسب منفعت مادی به حساب نمی آید ؟ در حالیکه قبلاً این کتاب بصورت الکترونیکی و دیجیتال با اجازۀ صاحب حق کپی رایت ، توسط انتشارات محسن بصورت مجانی در اختیار خوانندگانِ علاقمند قرار داده شده است .
خانم زهرا رضایی یکی از علاقمندان ایرانی کتاب گرانسنگ افغانستان در مسیر تاریخ ، در مورد دیجیتال سازی و استفادۀ مجانی چاپ الکترونیکی این کتاب در فیس بوکش چنین می نویسد :
به شخصه مدتهای زیادی بود که دنبال کتاب “افغانستان در مسیر تاریخ” نوشته غلام محمد غبار میگشتم ولی متاسفانه پیداش نکردم تو ایران. ولی خوب دیشب خیلی شانسی و اتفاقی توی فیس بوک دیدم یک سری از بچه های باحال “انتشارات محسن” دست به کار اسکن این کتاب به صورت یک فایل پی دی اف شدند و کتاب رو توی محیط مجازی قرار دادند تا همه بتوانند به صورت آنلاین کتاب رو مطالعه کنند. من دانلودش کردم گفتم اینجا هم بزارم که هر کی خواست بخونه که البته من از اساتید بسیاری شنیدم و این توصیه رو کردند که حتما این کتاب رو مطالعه کنید. کتاب رو هم میتوانید به صورت آنلاین مطالعه کنید و هم اینکه میتوانید دانلودش کنید. کتاب در دو جلد برای دانلود گذاشته شده است.    
انتشاراتِ محسن در ارتباط با نشر آنلاین و مجانی این کتاب در مقدمه ای چنین می نویسد :
«افغانستان در مسیر تاریخ» تنها کتاب تاریخ افغانستان است که با چشمان باز و وجدان بیدار به رشته تحریر درآمده و مثل دیگر کتابهای تاریخ افغانستان فقط به سرگذشت شاهان مستبد اکتفا نکرده بلکه مبارزات و رشادت های مردم افغانستان علیه اشغالگران خارجی و خاینان داخلی را نیز بصورت شایسته به تصویر کشیده است. میر غلام محمد غبار تاریخ نویس میهن پرست و شخصیت مبارز وطن ما رنج ها و قید و بندهای زیادی را متقبل شد تا این اثر جاویدانه را به نسل های بعدی واگذار نماید و حکام مستبد و خاین با توقیف این اثر بزرگ نیز نتوانستند جلو پخش آنرا بگیرند. حال که تاریخ به صورت هولناکتر و مفتضح تر در وطن ما تکرار میشود مرور تاریخ درخشان مبارزات آزادیخواهانه مردم ما علیه تجاوزگران خارجی و مستبدین داخلی ضرورت مبرم است. از این رو «انتشارات محسن» با دیجتال سازی و پخش آثار گرانبها میکوشد نقشی در بلند بردن آگاهی جوانان وطن ما بازی کند. به تعقیب دیجتال سازی جلد اول «افغانستان در مسیر تاریخ»، اینک جلد دوم این اثر ماندگار تقدیم است. آنچه درین فایل آمده عینا از روی متن چاپی اسکن و پی‌دی‌ایف شده و به خاطر اجتناب از حجیم شدن سایز فایل، آنرا در چندین بخش جداگانه بصورت آنلاین در اختیار علاقمندان قرار میدهیم. از دوستانی که داوطلبانه درین کار به ما یاری رسانیدند اظهار سپاس میکنیم. و تشکر قلبی از حشمت غبار و دنیا غبار  (فرزندان آقای غبار) که اجازه پخش دیجتال این کتاب را دادند
دکتر دنیا غبار فرزند مرحوم میرغلام محمد غبار در ارتباط با خبر چاپ و نشر غیر قانونی کتاب افغانستان در مسیر تاریخ توسط آقای کاظم کاظمی و ناشر ایشان چنین اظهار نظر کرده اند :
طبق اطلاع ، فردی به نام کاظم کاظمی میخواهد کتابِ “افغانستان در مسیر تاریخ ” را بدون اجازه به صورت غیر قانونی چاپ کند ، و شیادانه ادعا کرده است که این کتاب را ویراستاری میکند . این اقدام کاظم کاظمی خلاف قانون حق چاپ بوده و خیانتی است به تاریخ افغانستان . افغانستان در مسیر تاریخ تا کنون در خارج و داخل افغانستان به تیراژ چند صد هزار نسخه ، بدون تغیر و کم و کاست ، طبق نسخه ای اصلی آن چاپ شده است و هیچ کسی حق ندارد که اکنون ادعای ویراستاری کند ، این عمل و ادعای ویراستاری این شخص نه تنها خلاف قانون حق چاپ بلکه خلاف تمام موازین اخلاقی ، نویسندگی ، و ادبی میباشد و باید این عمل کاظم کاظمی محکوم شود و طبق قوانین مربوطه مجازات گردد .
آقای حشمت خلیل غبار  فرزند شادروان میر غلام محمد غبار و دارندۀ  حق قانونی چاپِ هردو جلد کتاب افغانستان در مسیر تاریخ ، در مورد اقدام غیر قانونی آقای کاظم کاظمی در ارتباط با ویرایش و چاپِ این  کتاب چنین می فرمایند :
کتاب افغانستان در مسیر تاریخ ، تاریخ واقعی و علمی مردم مظلوم و مبارز افغانستان میباشد . این کتاب که ضد استبداد ، ارتجاع ، استثمار ظالمانه و استعمار میباشد ، به مردم افغانستان تعلق دارد . ولی این کتاب هرگز به ریزه خواران آستان استبداد ، ارتجاع و استعمار تعلق ندارد . من اجازۀ چاپ های مجدد این کتاب را پس از امضای قرارداد های قانونی به شرطی به اشخاصی داده ام که آنرا بدون کم و کاست و بدون “ویراستاری ” ، مطابق چاپ اولی ، چاپ کنند . من هرگز اجازه چاپ یا ویراستاری را به آقای کاظم کاظمی و ناشر وی نداده ام و هیچگونه قراردادی را با آنها امضا نکرده ام و در آینده نیز چنین اجازه ئی را به آنها نخواهم داد .
 آقای مهندس امیر فروغ در موردِ قانون حق تکثیر چنین می نویسند :این روز ها از طریق صفحاتِ فیس بوکِ بحثی را دنبال می کنیم در ارتباط با اقدام آقای کاظم کاظمی و مؤسسۀ انتشاراتِ عرفان جهت ویرایش و چاپِ کتابِ وزینِ « افغانستان در مسیر تاریخ » اثر گرانسنگِ مؤرخِ بی بدیلِ کشورافغانستان « شاد روان میرغلام محمدغبار» .با توجه به اهمیتِ موضوع و اینکه آیا این اقدام آقای کاظمی به عنوانِ « ویراستار » و مؤسسۀ انتشاراتِ عرفان به عنوانِ « ناشر » ، قانونی می باشد یا خلافِ قانونِ کُپی رایت عمل کرده اند ، توجه دوستان گرامی و مشتاقانِ به تاریخ واقعی کشور افغانستان را به نکاتی چند در موردِ قانونِ حقِ تکثیر و ویرایشِ یک اثر معطوف میدارم :نخست می بینیم که کنوانسیون « برن » در موردِ موضوع کُپی رایت ، که ویرایش ، طبع ، ترجمه و نشر یک اثر را هم شامل می شود ، چه میگوید ؟کنوانسیون برن برای حمایت آثار ادبی و هنری ، که معمولاً به نام کنوانسیون برن شناخته می‌شود ، یک موافقتنامه بین‌المللی در خصوص حق تکثیر است که اولین بار در شهر برنِ کشور سوئیس در سپتامبر سال ۱۸۸۶ میلادی ( شهریور ماهِ سالِ ۱۲۶۵ هجری خورشیدی ) تصویب شد .
اگر قانونِ حقِ تکثیر  را نیک از نظر بگذرانیم ، چنین می خوانیم : کُپی رایت نوعی حفاظت قانونی از آثار چاپ شده و چاپ نشدۀ ادبی ، تاریخی ، علمی و هنری است . در موردِ تاریخِ انقضای مدتِ کُپی رایت طبق قانون سال ۱۹۷۶ چنین آمده : مدتِ اعتبار حقِ کُپی رایت ، حد اقل شاملِ طولِ حیاتِ خالقِ آن و « پنجاه » سال پس از مرگ اوست . ( طبق قانونِ سالِ ۱۹۹۸ این مدت به یکصد سال پس از مرگ صاحب آن افزایش یافته است ) . هر کشوری می تواند زمان بیشتری برای قابل اجرا بودنِ کُپی رایت قایل شود اما این زمان نمی تواند از مقدار تعیین شده در پیمانِ برن کمتر باشد . در همین قانون در موردِ واگذاری حقِ تکثیر و انتشار یک اثر به بازماندگانِ متوفی ، چنین می خوانیم : گاهی اوقات طی یک وصیت نامۀ رسمی ، حقوقِ یک اثر به بازماندگانِ صاحبِ آن اثر تعلق می گیرد .
در جای دیگری از این قانون ، در موردِ حقوقِ انحصاری حقِ تکثیر و اختیاراتِ مالکِ آن ، به این مطلب برمی خوریم : کُپی رایت یا حق تکثیر ، به معنی داشتنِ حقِ کنترل در تکثیر آثار است ، یعنی اینکه حق تکثیر حقِ انحصاری قانونی است برای دارندۀ یک اثر جهتِ اعمال کنترل و بهره برداری از آن . به عبارتِ دیگر مالکِ حق تکثیر ، حقِ انحصاری دارد برای تکثیر و بهره برداری از اثر یا انتقالِ این حقوق به شخص یا اشخاص دیگر ، همچنین وی حق قانونی دارد برای جلوگیری از انجام این اعمال و هر گونه بهره برداری به وسیلۀ دیگران .
با توجه به عرایض بالا ، می خواهم اقدام آقای کاظم کاظمی و چاپخانۀ عرفان را جهت ویراستاری و چاپ جلد اول و دوم کتابِ ارزشمندِ افغانستان در مسیر تاریخ ، از نظر قانون به بررسی بنشینیم .
آقای کاظم کاظمی در قسمتی از یکی از نوشته های شان که در صفحۀ فیس بوک ایشان هم درج گردیده است ادعا میکنند که حق چاپ کتاب طبق قانون چاپ و نشر در ایران ، تا سی سال پس از درگذشت مؤلف ، به وارثان او تعلق دارد و پس از آن ، همگی در انتشار آن آثار آزادند .
در موردِ این ادعای آقای کاظمی ، باید گفت که طبقِ قانونِ حق تکثیر آثار در کشور ایران که حافظ ِحقوق مادی و معنوی پدید‌ آورندگانِ آثار تاریخی ، ادبی و هنری اعم از هنرمندان ، مولفان و مصنفان می باشد و در سالِ ۱۳۴۸ هجری خورشیدی به تصویب رسیده است ، چنین آمده : مدت اعتبار حق کُپی رایت برای آثار عکاسی یا سینمایی ۳۰ سال بعد از نشر اثر می‌باشد و برای دیگر آثار از جمله کتاب ، ۵۰ سال بعد از مرگ ناشر تعیین گردیده است .
برای اینکه به موضوع شفافیت و وضوح کامل ببخشیم ، تماس تلفنی داشتم با جناب حشمت خلیل غبار که در این مورد ایشان چنین اظهار نظر نمودند : ( طوریکه اهلِ قلم میدانند ، مرحوم پدرم در زمان حیات شان امتیاز و حق نشر ، ویرایش ، ترجمه ، تکثیر و تجدیدِ چاپ جلد اول و جلد دوم کتاب افغانستان در مسیر تاریخ را به من واگذار نمودند . با توجه به این امتیاز ، جلد دوم این کتاب درسال ۱۹۹۹ میلادی توسط اینجانب در چاپخانۀ امریکن سپیدی – هرندن – ویرجینیا – ایالات متحدۀ آمریکا و جلد اول و دوم افغانستان در مسیر تاریخ بصورت کامل در سال ۲۰۰۱ میلادی در چاپخانۀ میوند شهر پیشاور به دست نشر سپرده شد که در هر دو چاپ ، حق طبع ، ویرایش ، ترجمه ، نشر و تکثیر هردو جلد برای من محفوظ است . لهذا طبق قانون کُپی رایت در کنوانسیون برن ، این حق برای من حد اقل تا پنجاه سال بعد از مرگم همچنان محفوظ می باشد . ضمناً من هیچگونه اجازه یی به مؤسسۀ انتشارتی عرفان مبنی بر چاپ جلد اول یا دوم کتاب افغانستان در مسیر تاریخ نداده ام و هیچگونه قراردادی با این مؤسسه منعقد نکرده ام ، همچنین هیچگونه قراردادی در موردِ ویرایشِ این اثر با آقای کاظمی امضأ نه نموده ام . لهذا کار مؤسسۀ انتشاراتِ عرفان و آقای کاظم کاظمی غیر قانونی بوده و قابل پیگیری قضایی می باشد. )
و اما در موردِ حوزۀ کار و صلاحیتِ کاری ویراستار :
جناب کاظمی در قسمتی از یکی از نوشته های شان در ارتباط با حوزۀ کار و صلاحیت ویراستار ، چنین اظهار نظر می کنند : ( ما اثر را صرفا [ صرفاً ] ازجهت غلط های تایپی ، رسم الخط ، نقطه گذاری ، پاراگراف بندی و دیگر معیارهای کمپیوتری یا معیارهای حروف چینی و تایپ بررسی می کنیم ، … ) . حال سری می زنیم به وبلاگ ایشان و می بینیم که در مورد ویرایش چنین نوشته اند : ( گاهی دوستان تعجب می‌کنند‌ ، وقتی از شغلم می‌پرسند و من می‌گویم که بخشی از وقت من در کار ویراستاری می‌گذرد . و باز این تعجب وقتی بیشتر می‌شود که توضیح می‌دهم که این شغل برای من تنها از جنبة [ جنبۀ ] کسب معیشت نیست و اگر به راستی از این زاویه بنگرم‌ ، بیشتر وقتها ویراستاری برایم خالی از خسارتهای مادی هم نبوده است‌ ، چون فرصتی را که می‌شده است بر سر کاری پردرآمدتر بگذارم‌ ، بر سر ویرایش گذاشته‌ام‌ . ولی چرا باز هم این کار را ادامه می‌دهم‌ ؟ به خاطر خالیگاهی که در عرصة [ عرصۀ ] چاپ و نشر ما وجود دارد … ) . حال اگر دو پاراگرافِ فوق را که هر دو توسط آقای کاظمی نگارش یافته ، بررسی نماییم به وضوح دیده میشود که ایشان حتا در نوشتۀ کوتاهِ خود شان که در ارتباط با ویرایش نوشته اند ، توفیقِ ویرایش را نداشته اند و به جای اینکه بنویسند « جنبۀ » یا « عرصۀ » ، نوشته اند « جنبة » و « عرصة » . یعنی اینکه در این نوشته فرق میان حرفِ « همزه » و علامتِ « ت مربوطه » را که از اغلاط تایپی می باشد و احتیاج به ویرایش دارد ، متوجه نشده اند . این گونه اشتباهات در سراسر نوشتۀ کوتاهِ ایشان به دفعات تکرار گردیده است ، مثلاً در همین نوشتۀ بالا روی حرفِ « الف » در کلمۀ « صرفاً » علامت « تنوین » را فراموش کرده اند . بنا بر این کسی که مؤفق به ویرایش نوشتۀ خودش نمی باشد آیا می تواند کتابی را مؤفقانه ویراستاری نماید ؟ بگذریم …

آقای فروغ در ادامه چنین می نویسند :
همچنین در ارتباط با چاپ اول و چاپ های بعدی کتاب افغانستان در مسیر تاریخ ، صحبتِ کوتاهی داشتم با جناب حشمت خلیل غبار که ایشان در جواب چنین پاسخ ارائه فرمودند :
جلدِ اولِ کتابِ وزینِ افغانستان در مسیر تاریخ اثر مؤرخ ، روزنامه نگار ، مبارز و آزادی خواهِ واقعی کشور که به دلیلِ دفاع از حق و آزادی ، عمرش را در زندان های ستمشاهی و تبعید به نقاط دوردست و بد آب و هوا گذراند و هرگز تسلیمِ زر و زور و تزویر نگردید ، بار اول در سالِ ۱۳۴۶ هجری خورشیدی در ۸۴۰ صفحه و در ۳۰۰۰ نسخه در مطبعۀ عمومی کابل به طبع رسید ولی بلافاصله به واسطۀ دولتِ جبّار ، توقیف و مصادره گردید و در اختیار مردم قرار داده نشد . جلد دوم این کتاب در سال ۱۹۹۹ میلادی توسط اینجانب در ۵۰۰۰ نسخه و ۲۸۵ صفحه در مطبعۀ امریکن سپیدی – هرندن – ویرجینیا ، در ایالاتِ متحدۀ آمریکا به نشر رسید .و اما در موردِ چاپ های بعدی باید بگویم که هر دو جلدِ این کتاب با اجازۀ من ، بدون درنظر داشتِ هر گونه امتیاز مادی و بصورتِ مجانی  فقط به شرطی که در متنِ کتاب طبقِ وصیت نامۀ پدرم شاد روان میر غلام محمد غبار ، هیچگونه دخل و تصرفی حتا در یک کلمه یا حرفِ آن صورت نگیرد و مانند چاپ اولِ آن ، همپنان ناب و دست نخورده در دسترسِ نسل های آیندۀ کشور قرار گیرد ، چون این کتاب ، تاریخ واقعی و علمی مردم مظلوم و مبارز افغانستان می باشد . بلی کتابِ افغانستان در مسیر تاریخ که ضد استبداد ، ارتجاع ، استثمار و استعمار نگارش یافته ، به مردم افغانستان تعلق دارد و هرگز به ریزه خواران آستان استبداد ، ارتجاع و استعمار تعلق ندارد ، قابل چاپ میباشد چنانچه در خارج از کشور این کتاب با اجازۀ من بار ها به چاپ رسیده که جمع تیراژ دوره های مختلفِ آن به چهارصد هزار نسخه میرسد . بطور مثال به گفتۀ آقای نصیر عبدالرحمن مسؤل مرکز نشراتی میوند در مصاحبه یی با رادیو بی بی سی ، این کتاب در کتابخانۀ « سبا » جمعاً به تیراژ دوصد و چهل هزار نسخه در چندین نوبت به چاپ رسیده است . ولی با توجه به اینکه مقاماتِ استبدادی همواره سعی دارند تا تاریخِ واقعی مردم افغانستان را تحریف کنند و تواریخ جعلی را روانۀ کارزار نمایند ، اینجانب حق تکثیر این کتاب را همچنان محفوظ نگه داشته ام تا از اقداماتِ عـُمالِ اینگونه مقامات که قصد تحریف و تغییر این کتاب را دارند ، جلوگیری نموده و آنرا از دستبردِ کسانی که برای شهرتِ کذایی و یا استفادۀ نامشروع مادی ، دست به ویراستاری و چاپِ این کتاب بزنند ، محافظت نمایم  و همچون گذشته به کسانی که در این کتاب امانت داری و صداقت را رعایت نکرده و در آن همچون آقای کاظم کاظمی به بهانۀ ویراستاری دخل و تصرف نمایند ، اجازۀ چاپ و نشر نخواهم داد و این عمل آنان را مخالف قانون کاپی رایت و قابل پیگیری قانونی اعلام می نمایم .