آرشیف

 
آریانا این خط باستانی مهد پرورش شخصیت ها و رادمردان تاریخ بوده و همواره بزرگ مردان را در دامان خویش پرورانیده و شهکارهای بزرگ حماسی  و رزمی را در دل این کوه پایه ها از خود بیادگار گذاشته است و در این مرزو بوم امپراطوری های بزرگ مانند طاهریان ، صفاریان ، سامانیان ، سلجوقی ها ، غزنویان ، غوریان ، خوارزم شاهیان و تیموریان به نوبه خود خدمات فرهنگی دینی – اجتماعی وسیاسی را انجام داده اند اما دوران پر افتخار امپراطوری غوری ها در عرصه های فرهنگی و اجتماعی ویژه گیهای بخصوصی داشته که باید از نظر تحقیقی و پژوهشی به آن پرداخته شود اگر صفحات تاریخ درخشان کشور پهناور ما افغانستان علی الخصوص شهکار بزرگ شهنامه را که قدیمی ترین مؤخذ و اثر فناناپذیر  تاریخی کشور ماست و اکثراً از روی نسخه های قلمی آنروزگاران توسط حماسه سرای بزرگ زبان و ادبیات فارسی  فردوسی طوسی بتاسی از هدایات پادشاه علم پرور این سرزمین یعنی سلطان محمود غزنوی چون رشته های مروارید به قید نظم کشیده شده و یا سایر منابع تحقیقی را ورق بزنیم پیداست که در مسیر تاریخ در لابلای کوه های سربفلک کشیدۀ سطوح مرتفع مرکزی این آب و خاک طی چهار هزار سال قبل از امروز از سلاله پیشدادیان آریانای باستان سه برادری به نامـــهای ( سور ، سام و سهم ) که پسران ارشد جهان پهلوان نریمان بن پشنگ نوه فریدون کواسه جمشید بود (سهم ) بر سرزمین آریا (هرات ) امروزه به صفت زمامدار آن روزگاران گماشته شد که به تحقیق جمع کثیری از مؤرخین و متقدمین ایجاد و بنای شهر هرات را به او نسبت میدهند.
و سور و سام رهسپار سطوح مرتفع مرکزی شدند و در دامنه کوه چهل ابدال ولی امروزی که خود از راسیات جبال عالم است و در آن روزگاران بنام کوهی هزار چشمه مسما بود رحل اقامت افگندند .
– سور پادشاه شد و سام جهان پهلوان به صفت وزیر دفاع آن تعین گردید – و در دامنه آن کوه بزرگ شهری آباد نمودند که بنام شهر سور مشهور شد که طی قرون متمادی و تا الان بنام شهر سور مسما است.
مورخ معاصر کشور استاد احمد علی کهزاد با تحقیقات دامنه داری که در خصوص جایگاه اصلی دودمان غوریها انجام داده اند برین اصل صحه گذاشته و آن مکان زیبا را جایگاه اصلی جهان کشایان سوری و غوری قلمداد کرده اند ، متعاقباً با گذشت زمان اخلاف دودمان سوری مرکز فرمانروایی خود ها را با فاصله تقریباً پانزده کیلومتری جنوب این کوه یعنی غور خاص جای که دو دریای کوچک از جنوب به شمال و از شرق به غرب در یک نقطه خاصی که امروز بنام تیوره مسماست با هم اتصال مییابد انتقال دادند و از ان پس دودمان سوری بنام غوریها مسمی شده اند ودرین موقعیت جغرافیایی خاص با گذشت زمان اساس یک امپراطوری بزرگ را پیریزی و با ظهور سلطان علاوالدین ، شهاب الدین وسلطان غیاث الدین در عرصه سیاست و جهان گشایی دامنه فتوحات خود ها در شرق و غرب و شمال و جنوب وسعت بخشیدند . که حدود وثغور سرزمین ما در عهد این فرمانروایان سترک از تبت چین الی دریای خزر و از ماورالنهر الی بنگلدیش امروزه وسعت داشت و با رو به زوال قرار گرفتن دودمان غوری از همین تبار شاخه دیگری تحت نام کرتیان قدا علم نمودند و زمام امور امپراطوری غوریها را بدست گرفتند که کاروایها و حماسه آفرینی های آنها درج صفحات درخشان تاریخ کشور ماست.
در ظهور تهاجمات مهاجمین گوبی و اوضاع ناگوار آنروزگاران که سراسر آسیای مرکزی در آتش خشم چنگیز و نوادگان خون آشام آن میسوخت و شهرها یکی پی دیگری سقوط و به ویرانه تبدیل میگردید رادمردان دلیر غوری در مقابل آنها با پایمردی ها و حماسه آفرینیها چون سد فولادین به دفاع از غور خاص که مرکز فرمانروایی اصلی آل غور بود پرداختند و در نتیجه این خطه را از گزند نزول بلای خانمان سوز چنگیز و چنگیزیان همچنان محفوظ نگهداشتند که جنگهای قلعه سیفرود و ننگ آباد شهرک امروزه شاهد ادعای ماست.
بقایای آل غور حتی تا سده های اخیر مرکز اصلی فرمانروایی غوریان را از تصرف حکومات بعدی بدور نگهداشتند که روند این اصل حتی تا دوران حکومت امیر عبدالرحمن خان ادامه داشت .
نظری بر درازای تاریخ این کشور پهناور نشان میدهد که سوریان ، غوریان و کرتیان یک دودمان واحد و آریاییهای خاص و ساکنین اصلی این مرزو بوم باستانی بوده که برای حراست از سرزمین آریانای کبیر چون اسلاف شان همواره به جهان کشایی و یا دفاع از تمامیت ارضی این سرزمین پرداخته اند . در مسیر تاریخ همزمان با انتشار این اسلام در شبه قاره هند و سایر نقاط جهان با رشد علم و فرهنگ ، تقویت و پرورش علما ، فضلا ، شعرا از خودها یادگار ها و کارروایی های چون جامع بزرگ هرات ، منار جام ، قطب منار ، مسجد سنگی ملکان ، قلعه پشور ، قلعه سنگی ، قلعه سیفرود ، برج قلعه قیصار ، قلعه ملک عنطر ، خانقآ چشت شریف و صدها برج و باره های دیگری که در حدود و نواحی غورباستان و سایر نقاط جهان که هر بیننده را به حیرت میافگند بجا گذاشتند که مؤید این ادعای ما بوده و شرح حال آن همه کارروایی ها و مدنیت پروری های آن دوره از حوصله بحث امروزی ما خارج است .
با مطالعه دقیق تاریخ دورۀ سلاله غوری ها میتوان یافت که حکومت دارای این دودمان بر اصول اساسی ذیل استوار بوده است.
1-     عدم تعصبات قومی و مذهبی.
2-     اداره کشور بشکل فدرالی.
3-     اعتماد به زیردستان و حکام که بر سرزمینهای مفتوحه میگماشتند.
4-     مدنیت پروری و توجه خاص در راه رشد و شگوفائی علم و دانش.
5-     ارج گذاری به مقام علما ، دانشمندان و شعرا.
6-     تلاش در راه اعتلای کلمه الله و گسترش دین اسلام.
اینها همه وهمه ویژه گی ها و شاخصه هایست که دولت مداری این دودمان را نسبت به سایر حاکمیت های دودمان های متعدد این سرزمین متمایز میسازد.
خلاصه مطلب میتوان گفت که تشریح و توضیح کارروایی های این دوره را نمیتوان طی چند سطر و آن هم درین فرصت کوتاه تقدیم محضر شما حاضرین گرانقدر نمود.
برای درک و نیل به این هدف غایی و آگاهی بیشتر در راستای امپراطوری غوریها علاقمندان میتوانند با مراجعه به منابع تاریخی مانند طبقات ناصری ، تاریخ سیفی هروی ، تاریخ غبار و تحقیقات در شهنامه اثر استاد احمد علی کهزاد و سایر پژوهشهای تحقیقی معلومات بدست آورند.
نام شاهان و جهان کشایان علم پرور غوری همیشه گرامی باد.
 
 
و من الله توفیق
محمد داود (حرمت) غوری