Hazaras Hustle to Head of Class in Afghanistan

Adam Ferguson for The New York Times
Afghan girls studied for a test at Marefat High School in Dasht-i-Barchi, a poor Hazara enclave in western Kabul. More photos at nytimes.com/world. More Photos >
By RICHARD A. OPPEL Jr. and ABDUL WAHEED WAFA
Published: January 3, 2010
 

کابل، افغانستان – بیشتر درتاریخ این کشور مردم هزاره، که اقلیت شیعه مذهب اند ونسلها درحاشیه قرارداشتند، بعنوان برده، صفایی گر، جوالی وکارگران ازاین قبیل بودند ودرمواردی هم توسط حکام پشتون تبار قتل عامmassacred,  گردیدند.
 
ولی اینان اکثراً هم سن وسال هستند با مصطفی ده دوازده ساله که مسیرها وراه های سختی را طی می کرد وفعلاً مانند بسیاری ازهمسالان وهمقطاران دیگرش (ازسایرنژادها) دراین کشورجنگ زده آینده بسیار  روشنی را پیش رو دارند. کورس مصطفی انعکاس دهنده یک سعی وتلاش دسته جمعی اقلیت جامعه 10 تا 15 فیصدی هزاره افغانستان است، که می خواهند سرنوشت وآینده شانرا آنچنان بسازند که حتا باساس بعض نظرسنجی ها اینها ازدیگران درحال پیشی گرفتن اند. 

مصطفی 16 ساله مانند بسیاری هزاره های نسل جدید باخوانواده خود افغانستان Afghanistan را درنیمه دهه 1990 ترک گفتند ودرشهرکوته پاکستان درکنارسایرمهاجرین هزاره مسکن گزیدند، جاییکه دیگرطالبان Taliban نمیتوانستند بآنهادسترسی داشته باشند ومدتها ازچنگ گروه طالبان درامان بودند.
بعد ازحمله امریکا درسال 2001، خوانواده مصطفی بافغانستان برگشتند ولی نه به ولایت فقرزده دایکندی جاییکه قبلاً می زیستند بلکه این باربرگشتند به شهرکابل، جاییکه پدرومادر مصطفی فکرکردند که مصطفی وفرزندانش زمینه بهتری برای تحصیل ومکتب میتوانند داشته باشند. مصطفی می گوید "دردایکندی هیچ گونه زمینه ای برای تحصیل وجود نداشت".
مصطفی فعلاً بهترین شاگرد درلیسه عالی معرفت کابل می باشد که دردشت برچی طرف غرب کابل موقعیت دارد، محلیکه به یک خرابه یی وسیع میماند و اقلیت هزاره شیعه فقیردرآنجا سکونت دارند، جاییکه کوچه های آن کثیف، خانه های آن سرد و بدون سوخت است وغرفه ها ی کوچک برای سودا فروخت وجود دارد. تقریباً همه کسانیکه ازهم صنفی های مصطفی ازاین لیسه فارغ می شوند دانشگاه میروند.  مصطفی که صنف 11 هست وعلاقه به فیزیک وریاضیات دارد میخواهد بعد ازدوره لیسه دریک دانشگاه غربی، فیزیک هسته ای را بخواند.
مصطفی می گوید "درگذشته برای پشتونها فرصتها وزمینه ها بود وفعلاً برای هزاره ها واینکه ما حقوق مانرا صرف میتوانیم توسط تعلیم بدست بیاوریم". سرمعلم مکتب مصطفی اجازه نداد که تخلص مصطفی چاپ شود.
لیسه عالی معرفت مکتبی استکه 2500 شاگرد هزاره درآن درس میخوانند واکثراین شاگردان ازخوانواده های مثل خوانواده مصطفی که سالهای 1990 را ازمناطق مرکزی افغانستان خانه های شانرا ترک گفته درایران وپاکستان مهاجرشده بودند وبعد ازسقوط طالبان، گروهیکه هزاران هزاره را قتل عام کردند، به کابل برای گزراندن زندگی شان برگشته اند.
ازسال 2001 که هزاره ها به کابل ریخته اند پایتخت کشورتغییر کرده. بیش ازیک ملیون هزاره، بیشتر ازیک چهارم جمعیت این شهر، فعلاً درپایتخت به سرمیبرند.  
 نسل جدید جامعه هزاره دریک فضای نسبتاً امن وتشویق ازطرف والدین خوانواده ها به مکتب رو آورده اند و موفقیت آنها میتواند میزان قدرت نژادی درکشور را تغییر دهد.
محمد سرورجوادی یک هزاره یی که ازولایت بامیان عضو پارلمان هست، می گوید "هزاره ها همیشه درآرزوی یک فضای آزاد بودند که درآن نفس بکشند وفعلاً آن فضای آزاد را دارند".
 شبیه کوردهای عراق که محروم بودند ومورد ستم ویک جامعه نو سعادتمند را ساختند البته بعد ازسپری نمودن یک دوره ازساحه ممنوعه no fly zones  را درسالهای 1990 وخروج صدام حسین Saddam Hussein تقریباً درهفت سال پیش.
تولد مجدد هزاره ازنظرجغرافیایی بسیار برجسته نیست. ولایتهای عمده هزاره نشین درحالیکه امن اند همچنان بیچاره وفقیرباقی مانده اند. شکایتها ازطرف رهبران هزاره شنیده نمی شود وکمکها همچنان به مناطق پشتون نشین سرازیرمی شود تا مردم را راضی نگهدارد ودهشت افگنی وحملات تروریستی را مهار کند (اما به قمت محروم نگهداشتن دیگران).
امادرعوض هزاره ها بعنوان یک سرمایه درجریان سالهای مهاجرت شان بصورت گسترده به تعلیم شان که یک کاربسیار حیاتی وسازنده است پرداخته اند.
 
قاسم 15 ساله، یک هزاره دیگر ازشمال کشور، پنج سال پیش بخاطر زمینه تحصیلی بهتر درکابل آمده ویکی ازهم صنفی های مصطفی است می گوید "با تعلیم شما هرچه بخواهید میتوانید بدست آورید"
 وی همچنین علاوه می کند که "حکام پیشین افغانستان میخواستند مردم هزاره را استثمارکنند ونمیخواستند دراین کشور ازهزاره کسی رشد کند و رهبرشود ولی این باورتغییرخواهد نمود وتوسط تعلیم ما میتوانیم آینده ما را بسازیم وسرنوشت آینده مان را رقم بزنیم"
دستاوردهای هزاره ها خیلی سریع است. به گفته یی تحصیلات عالی، درسطح کشور ولایت دایکندی وبامیان که هزاره نشین اند بالاترین آمارقبولی را دربهترین دانشگاه های کشوردارند. ازجمع فارغین لیسه سال 2008 که در امتحان کانکور اشتراک کرده بودند سه چهارم شاگردان دایکندی ودو سوم شاگردان بامیان دردانشگاه ها قبول شدند که درسطح کشور 22 فیصد را تشکیل میدهد.
دریک کشوریکه پایین ترین میزان سواد را دردنیا دارد وکشوری استکه فقط یک خانم ازبین هفت خانم بالای سن 15 سال میتوانند بخوانند ونوشته کنند – زنان باسواد درجامعه هزاره معیاربالاترازیک هفتم را تشکیل میدهد بخصوص درمقایسه با ولایات پشتون نشین.
پشتونها که اکثرشان اهل سنت اند بزرگترین گروپ قومی درکشور را تشکیل میدهند. درعین حال بیشتردهشت افگنی های گروه طالبان درمناطق پشتون نشین واقع می شود و بسیاری مکاتب مورد حمله قرارمیگیرد ویا باید بسته شود وحال آنکه میزان شمولیت 46500 دختر درمکاتب بامیان طی دوسال گذشته تقریباً یک سوم افزایش و رشد 22 درصدی رانشان میدهد.
 
نظربه گفته محمد علی واسق رئیس معارف ولایت دایکندی ، درطی دوسال اخیرمیزان شمولیت درمکاتب دایکندی به تعداد – 156000 شاگرد بصورت مجموعی – تقریباً 40 فیصد افزایش را نشان میدهد واین درحالی استکه 43 فیصد شاگردان را دختران تشکیل میدهند. تعداد دختران که ازولایت دایکندی وبامیان درسال 2008 درامتحان کانکور اشتراک کرده بودند ودربهترین دانشگاه های کشور قبول شدند بیشتربودند ازتعداد تمام دختران قبول شده از 10 ولایت پشتون نشین. 
هزاره ها به تعلیم دختران همان اندازه اهمیت میدهند که به تعلیم پسران، ودرمورد تساوی جنسیتی/جندر نسبت به مردم دیگر هزاره ها بیشتر تساوی جندر را مراعات می کند برخلاف قانون احوال شخصیه شیعه ها که دربهار سال گذشته تصویب شد the passage last spring وتجاوزجنسی ازدواجی درخوانواده ها را موجه می داند. تصویب این قانون پیش ازانتخابات ازطرف رئیس جمهور حامد کرزی Hamid Karzai بیشتر بمنظورجلب حمایت آخوندهای مذهبی شیعه در انتخابات بود.
ولی بسیاری مردان هزاره بشمول معلمین مکاتب با این قانون مخالفت کردند. یک آیت الله مقتدر شیعه درکابل مخالفت معلمین درمکاتب را محکوم کرد که بخشونت کشانده شد وسنگ پرتاپ شدند بالای تظاهرات گران وباثراین فشار نظربه گفته مدیران مکتب معرفت، 22 نفرازشاگردان مکتب معرفت خارج شدند.
هزاره های که ازدانشگاه فارغ شده اند، بشمول خانمها با روسری های سفید، به دفاتر غرب کابل درحال افزایش هستند. هزاره ها دربخشهای امنیتی نیزسیل آسا علاقه نشان میدهند وتعداد زیادی ازسربازان امنیتی هزاره هستند درحالیکه پشتونها کمترعلاقه نشان میدهند.
با این وضعیکه هزاره ها رو به پیشرفت هستند، رهبران پشتون نگران این اند که چگونه شاگردان شانرا بالا ببرند وبعضی ها حتا نگران اند که افزایش نفوذ هزاره ها ممکن منجربه نفوذ بیشتر ایران که یک کشورشیعه مذهب است درداخل افغانستان شود.
خالد پشتون یک عضو پارلمان ازولایت قندهار می گوید "دولت باید برای پیشرفت سایرساحات کشورنیز تلاش کند" و می افزاید که "من کدام مشکل با پیشرفت تعلیم وتربیه هزاره ها ندارم ولی ترسم ازآنستکه کشورهای مثل ایران ازاین پیشرفت بصورت سیاسی به نفع خودشان استفاده نکنند".
یقیناً ادامه پیشرفت هزاره ها بستگی به برنگشتن گروه طالبان به قدرت دراین کشور دارد. عزیز رویش مسؤل لیسه عالی معرفت می گوید که وی نگران این است که گروه هایکه سالیان متمادی قدرت کشوررا بدست داشتند حالا چگونه بپذیرند وتحمل کنند وقتی می بینند هزاره ها درداخل حکومت، بخشهای نظامی وپستهای کلیدی را می گیرند.
عزیز رویش که 40 سال دارد وبرضد اشغال گران روسیه جنگیده ونتوانسته حتا صنف پنج را هم ختم کند می گوید "بسیار سخت است برای آنها که ببینند نسل جدیدی درحال رشد است ونمیتوانند ازقدرت حکومت استفاده کنند برای جلوگیری مردم ازرسیدن به حقوق مدنی وحقوق بشری شان"
پایان.