آرشیف

در زندگی روزانه خویش ما اکثرآ چای زیاد مینوشیم .در کشور عزیز ما افغانستان چای یگانه نوشیدنی است که همۀ مردم با آن آشنائی کامل دارند حد اقل روزانه سه بار چای نوش جان میکنند و همچنان چای خوبترین وبهترین نوشیدنی برای پزیرائی از مهما نان عزیز میباشد ،در هر خانۀ که بروید اولین نوشیدنی که به پزیرائی شما آورده میشود یقین که همین چای خواهد بود ،چای در هر خانه پیدا میشود چه ثروتمند وچه غریب ونادار .
ما چای را هر روز چندین بار مینوشیم یا بخاطریکه عادت کرده ایم ویا هم در اکثر منا طق بدون از چای دیگر نوشیدنی دل پسند وجود ندارد واگر وجود دارد عدۀ زیادی از مردم توان خریدن ونوشیدن آنرا ندارند ، خوب اگر بگویم در افغا نستان وطن عزیزما مردم به دیگر نوشیدنی ها دسترسی ندارند شرایط ناگوار است مشکلات اقتصادی دامنگیر مردم است ،او کسیکه بخانه اش چای سیاه نان خشک پیدا شود پاد شاه زمان خود است .
ببینیم که در کشور های پیشرفته جها ن مثل امریکا ،اروپا ، روسیه وغیره کشورها هم مردم بطور متوسط روزانه حد اقل از یک پیاله الی سه پیاله چای مینوشند در حا لیکه نوشیدنی های مختلفی هم در این کشورها وجود دارد.
این قلم کاملا باور دارد که بسیاری از مردم ما از فایده و ضرر چای آگاهی دارند وهم کسانی هستند که از آن بیخبرند ،آنها چای را طبق معمول مینوشند بدون اینکه راجع به آن کوچکترین آگاهی داشته باشند این قلم میخواهد بطور خلاصه راجع به چای مطلب را تحریر نماید کسانیکه معلومات دارند برای آنها تکرار شود وکسانیکه آگاهی ندارند یک کمی معلومات بدست آورند ،چای انواع و اقسام زیاد دارد ولی هدف این نوشته چای است که روزانه در بین مردم ما مصرف زیاد دارد (چای سیاه وسبز ).
 

چای :- Thea      

نا م علمی چای :-Thea  sinensis  .l   ;   camellia  sinensis  . l  
نام خا نوادگی چای :-  Theaceae   ;  camelliaceae    
نوع گیاه  :-  درختچه  ، درخت   ( 1 )
نامهای عمومی  :- چای ، شای  ، بروسی  Чаи  ،بزبان هالندی      Thee   ، بزبان انگلیسی   Thea , Tea ،بزبان  آلمانی     Tee  (2 )
چای یکنوع درختچه میباشد که دارای برگهای سبز و شاداب ،دارای گلهای سفید وخوشبوی ومعطر است در مناطق معتدل و مرطوب میروید ، در تابستان محتاج رطو بت دایم دارد و همیشه پای درختچه مرطوب باشد ،درختچه چای عموما در سر تپه ها و هم در بغل تپه ها وکوه ها قرار دارند که منظره زیبا وسرسبز را بوجود میاورند ،گفته میشود بهر اندازۀ که درختچه بلند باشد به همان اندازه چای عا لی وبا کیفیت بدست می آید ، برگ های چای آهسته رشد و نمو میکنند وبعد از چهار سال ثمرمیدهند. درختچۀ چای از پنجاه الی هشتاد سال عمر میکند .
کشور اصلی تولید کنندۀ چای کشور بزرگ چین است بعد از آن کشورهای مثل هندوستان ،جاپان ، سریلانکا ،اندونیزیا ، کنیا ،تانزانییا وغیره کشورهای دیگردرتولید چای نقش عمده دارند .
 
مهمترین مواد موثر داروئی چای عبا رتند از :-
 کا فئین ، تئین ، تا نن ،تئوفلین ، تئوبرومین ،آد نین ،روغن ها ،فلورید ،ویتامین ها ،پولی فنلها ،فلاونوئید ها ،منرال ها میبا شند .
 

خواص در ما نی چای :-

 آرام کننده سیستم اعصاب مرکزی (CNS) ،جلوگیری از عفونت های مجا ری ( ادراری ) ، برای رفع سردردی ها ، برای رفع خستگی و ماندگی ، کا هش دهنده تاثیرات مواد مخدر ، جلوگری از بعض سرطان ها و غیره .
 
علت اسا سی چای را میتوان جوشاندن آب عنوان کرد ،چرا که جوشاندن آب به مدت چند دقیقه باعث ازبین بردن باکتری ها ومیکروب های بیماری زا میشود ، آب با ید خوب جوش داده شود بعد از جوشاندن آب را بالای چای می اندازند ومیگذارند دو یا سه دقیقه دم بکشد نی زیاد تر اگر زیاد دم بکشد مواد قوی که در چای وجود دارد آزاد میشود ، در آن صورت به اشخاصیکه تکلیف قلبی یا فشار خون با لا دارند مضر است .
قسمیکه همه میدانند دم کرده ( Infusion ) بهترین ومفید ترین طرز تهیه گیا هان مفید داروی میباشد ،مواد مفید که در گیاه وجود دارد بواسطه دم کردن از گیاه خارج میشود ،چای نباید جوشانده شود بخاطریکه بعضی از مواد مفید که در چای موجود است شاید زریعه جوشاندن از بین بروند ،اکثراً تا کید شده که از دم کرده چای استفا ده شود ،وقتیکه آب جوش بالای چای انداخته شود بعد از چند ثا نیه بوی خوش به مشام میرسد که آن عبارت از روغن های موجود در چای بوده که  آزاد میگردند ،شاید برای بعضی جا لب باشد که چای خشک و روغن ؟ بلی خوانندۀ محترم چای هم  مثل گیاهان دیگر روغن های مفید دارد که بچشم دیده نمیشوند ولی از نگاه طبی بسیار مفید هستند .
 
« عامل موثر چای تئین است که شبیه کافئین موجود در قهوه میباشد. این ماده در بدن روی سلسله اعصاب و دستگاه قلب و دوران خون اثر میکند. وقتیکه تئین وارید بدن شد فعالیت سلولهای عصبی را زیاد کرده موجب رفع خستگی میگردد ونیز کارهای فکری را تسهیل نموده ،وقدرت وفعالیت سلولهای مغز را زیاد میکند . عمل تئین روی دستگاه گردش خون عبارت از بالا بردن فشار خون و تشدید انقباض عضله قلب که آنهم موجب رفع خستگی و فعالیت مجدد سلولهای بدن میشود ،گذشته از تئین که مقدار آن دو تا سه درصد اکزالات دوپتاس میباشد. مادۀ فوق دربدن تولید اسیداوریک مینماید. ونیز باید دانست وجود اینمواد در ایجاد سنگ کلیه موثر میباشد اینست توصیه میشود که کسانیکه دچار نقرس اند در مصرف چای احتیاط نمایند و همچنین مبتلایان به سنگ کلیه فراموش نکنند که زیاده روی در خوردن (نوشیدن) چای بیماری آنان را تشدید مینماید. همان گونه که چای باعث رفع خستگی وفعالیت بدن میشود زیاده روی درخوردن (نوشیدن)چای ممکنست عوارض وحوادثی مانند طپش قلب احساس حرارت ناگهانی در سروصورت ،اضطراب ،فشردگی قلب ، بیخوابی بوجود آورد . » (3 )
 
از برکت کافئین (Coffeinum  ) که درچای وجود دارد چای اعصاب مرکزی را فعال میسازد ،انسان را از خستگی نجات میدهد ، اثر داروهای خواب آورومخدر را کاهش میدهد ،شاید دیده باشید کسانیکه الکول مینوشند ویا مواد مخدر استعمال میکنند بعداً دچار سردردی میشوند ، برای رفع سر دردی شان چای تلخ که مشهور به چای تریاکی است مینوشند ویا هم قهوه مینوشند اکثرا نتیجه مثبت میدهد .
تئیوبرومین ( Theobrominum ) و تئیوفلین ( (  Theophyllinum نقش عمده را در خروج مواد مضر از بدن دارند  ،چون ادرار آور هستند از طریق ادرار آنها را از بدن خارج میسازند ،و همچنان باعث رسیدن خون بیشتر به سلولهای بدن میگردند . (4)
 

فایدۀ چای :-

_ اعصاب آرام میسازد ،باعث رفع خستگی میشود ،تاثیر داروهای خواب آور ومخدر را کم میسازد ،از سترس جلو گیری میکند ،در حل مواد چرب کمک میکند ،سرعت حرکات تنفسی را زیاد میکند ،چای گردش خون را سرعت میبخشد ، چای از بعضی سکته های قلبی وسرطان ها جلوگری میکند ،نوشیدن چای نیم ساعت بعد از خوردن غذا به هضم غذا کمک میکند ،چائ دارای انواع پلی فنلها ست که سلولهای بدنرا از صدمه محافضت میکنند ،چای درحالیکه گرم است اما از شدت گرما جلو گری میکند
 

ضرر چای :-

کسانیکه دچار نقرس هستند در مصرف چای احتیاط کنند ،کسانیکه امراض قلبی وفشار خون بالا دارند ویا دچار سنگ گرده هستند احیاط کنند  درحالیکه چای به گرده صحت مند مفید میباشد ، چای داغ باعث سوزاندن گلو ومری شده خطرات مثل سرطان گلو ومری ببار خواهد آورد ،چای دندانها را  زرد میکند ،نوشیدن چای قبل از غذا اشتها را کم میکند ،چای تلخ (تیره ) به مرور زمان وابستگی ایجاد میکند وباعث کمشدن دید چشم خواهد شد . (5).
 
ونتیجه :-  نوشیدن چای کم رنگ  و به اندازه  مفید است . وهمچنان زیاد تر بالای چای سبز تاکید شده از نگاه اینکه دارای مواد مفید بیشتر هستند و نسبت به چای سیاه ضرر کمتر دارد ،چای سیاه  تلخ وتیره با داشتن کافئین بالا در بعضی اشخاص مضر است خصوصا کهنسالان .
 
باعرض ادب
توکل گلزاد
کشور هالند
7 اکتوبر 2008
 
 
منابع :-
1.     دکتر سید هادی صمصام شریعت
گزیده گیاهان دارویی ،اصفهان  ، چا پ مانی  1383  ص 131 .
2.     ویکی پدیا ارگ  wikipedia.org .
3.     پروفسورمحمد حسین حاجبی
پزشک خانواده ،دانستنیهای پزشکی و بهداشتی ، تهران  ،چاپ اقبال 1378 ،ص175 .
4.     م . د . مشکوفسکی   М.Д. Машковский
Лекарственные средства .част 1 .стр  127(кофеин )
5. ویکی پدیا ru.wikipedia .org (чаи ).