آرشیف

  ګزارش فشرده از جریان تدویر سمینار بین المللی مشترک اکادمی علوم افغانستان وفرهنګیان غور تحت عنوان«امپراتوری غوریها ،جایګاه آن در تاریخ،تمدن و فرهنګ افغانستان ومنطقه»۲۳حمل ۱۳۸۸ خورشیدی مطابق ۱۲ اپریل ۲۰۰۹ میلادی
کابل——– افغانستان
 
 طوریکه خواننده ګان محترم سایت وزین «جام غور» و همه هموطنان ګرانقدر مطللع اند    از خزان سال پار تعدادی از فرهنګیان غور از جمله دیپلوم انجنیر عبدالرحمن«غوری» طرح تدویر یک سمینار علمی- تحقیقی را در مورد میراثهای تاریخی- فرهنګی امپراتوری غوریها روی دست ګرفته بودند که در نتبجه تلاشهای مستمر آنها این مامول بزرګ ملی- میهنی جامه عمل پوشیده، قبل از ظهر یکشنبه بیست وسوم حمل سال سیزده هشتاد و هشت خورشیدی(۱۲ اپریل ۲۰۰۹ میلادی) به اشتراک تعداد بیشتر از هفتصد نفر شامل علما،دانشمندان،محققان،اساتید دانشکاه ها،مهمانان و دانشمندان دعوت شده از خارج کشور،پژوهشګران عرصه تاریخ و باستانشناسی،کارمندان عالیرتبه ملکی ونظامی دولت، تعداد کثیری از نماینده کان ملت در پارلمان کشور،رهبران واعضای هیات رهبری تعدادی از احزاب سیاسی ،شخصیتهای دیپلوماتیک و غیر دیپلومات تعدادی از نماینده ګیهای سیاسی کشور های خارجی مقیم کابل،نماینده ګان موسسات خیریه خارجی و داخلی ودانشجویان موسسات تحصیلات عالی ملکی و نظامی مقیم کابل،در حالیکه همه اشتراک کننده ګان حاضر در تالار بیصبرانه منتظر ګشایش این همایش بزرګ بودند،حدود ساعت ده بجه بخش مقدماتی آن آغاز ګزدید۰ښاغلی نثار احمد« حبیبی» عقب میکروفون قرار کرفته،تشریف آوری همه مهمانان را صمیمانه خیر مقدم و خوش آمدید ګفته و از دیپلوم انجنیر عبدالرحمن «غوری» بعنوان میزبان سمینار  دعوت بعمل آورد تا به جایګاه تشریف آورده،ګزارش مختصر کار تدویر سمینار را خدمت حضار تقدیم نماید۰میزبان با تقدیم سلام و عرض ارادت به همه اشتراک کننده ګان و اظهار سپاس و امتنان از حضور همه مهمانان ګرانقدر که از ولایات مختلف کشور و تعدادی هم از خارج تشریف آورده  بودند، ګزارش کار کردهای خویشرا نهایت فشرده قرائت نمود۰(متن این ګزارش قبلآ در جام غور بچاپ رسیده است۰)آقای حبیبی از میزبان سمینار و قرائت ګزارش فشرده اما کامل و جامع ان اظهار قدر دانی و تشکر نموده،حضار را در مورد طرز العمل کاری سمینار در جریان قرار داده،اظهار داشت که سمینار دارای دو بخش است:
    
اول- بخش آغازین (افتتاحیه)
دوم-بخش علمی(مقالات علمی- تحقیقی)
سمینار دو روز ادامه خواهد داشت۰ بخش اول شامل بیانات رسمی وقرائت پیامهای رسیده عنوانی سمینارخواهد بود۰اما بخش دوم سمینار شامل قرائت مقالات علمی- تحقیقی  مورخان،محققان و پژوهشګران،مباحثه وطرح سوالات بیرامون آنها ودر اخیر قرائت قطعنامه و ارزیابی کار سمینار خواهد بود۰(قابل ذکر است که حدود سی مقاله به آدرس کمسیون علمی سمینار رسیده بود۰از جمله پانزده آنها از طرف مسوولین شامل جدول خوانش ګردیدند که به دلیل کمبود وقت چند مقاله که در اخیر جدول قرار داشت،از خواندن باز ماندند)
بعد از ارائیه مطالب فوق،آقای حبیبی اظهار داشت که: اکنون از مورخ و محقق کشور محترم پوهندوی محمد عابد حیدری سابق استاد کرسی تاریخ در پوهنتون کابل صمیمانه تقاضا بعمل میآید تا  تشریف آورده،ریاست و ګرداننده ګی سمینار را بعهده بګیرد۰
  پوهندوی حیدری پشت تربیون سمینار قرار ګرفته با قرائت:  بسم الله الرحمن الرحیم۰ نحمده و نصلی علی رسول الله۰ سخنانش را چنین آغاز کرد۰ سپاس خدایرا که انسان را اشرف مخلوقات آفرید و قوه نطق و بیان اعطا فرمود۰صلوات بر خاتم انیا و رسل حضرت محمد مصطفی(ص) و تقدیم سلامهای ګرم بهاری خدمت تک، تک شما سروران عزیز۰
   با تشکر از جناب حبیبی که بر نامه کاری این سمینار بزرګ و کم نظیر در تاریخ افغانستان را خدمت حضار ګرامی معرفی نمود و همچنان با اظهار تشکر از انجنیر  عبدالرحمن غوری که با ارائه ګزارش کار تدویر سمینار حضار محترم را در جریان قرار داد۰ و با سپاس از لطف و اعتماد دست اندر کاران محترم تدویر سمینار که مسوولیت ریاست و ګرداننده ګی این سمینار دو روزه را به عهده ای من ګذاشتند۰
    حضار محترم بمنظور تکمیل ترتیبات مجلس ضرور است تا تعدادی از میان اشتراک کننده ګان محترم سمینار بعنوان اعضای هیات رئیسه معرفی شوند۰بنا برین به اجازه شما شهرت اعضای هیات محترم رئیسه به شرح ذیل قرائت میګردد۰

۱—محترم الحاج وکیل محمد رفیق نادم۰
۲—محترم الحاج قوماندان احمد خان مرغابی۰
۳–  محترم فضل الکریم ایماق وکیل ولایت کندز۰
۴–  محترم الحاج نور آقا ملکزی معزز قومی از ولایت ننګرهار۰
۵—محترمه خانم ناجیه ایماق وکیل ولایت بغلان۰
۶—محترم قاضی عبدالحی سناتور ولایت سرپل۰
۷—محترم دوست محمد خان عمری از شهر کابل۰
۸—محترم داکتر محمد ابراهیم ملکزاده وکیل ولایت غور۰
۹—محترم عبدالقادر امامی وکیل ولایت غور۰
۱۰—محترمه دوکتورس نوش آفرین شهاب دولتی۰
۱۱—محترمه رقیه نایل وکیل در پارلمان-
۱۲—محترم پروفیسور دوکتور عنایت الله امان۰
۱۳—محترمه محقق عاطفه نورستانی عضو علمی اکادمی علوم افغانستان۰
۱۴—محترمه خانم عالیه وکیل مردم لوګر در لویه جرګه قانون اساسی۰
۱۵—محترم الحاج جنرال سردار محمد ابوالفضل۰
۱۶—دکابل پوهنتون استاد ښاغلی پوهنوال دوکتور محمد انور غوری۰
۱۷—محترم عین الدین خان د فراه ولایت وکیل۰
۱۸—دبلخ ولایت سناتور ښاغلی عبدالغنی خان۰
۱۹—دکابل پوهنتون د کرهنی د پوهنځی محصل ښاغلی عبدالقهار دانشیار۰

 از همه دوستان محترمیکه اسمای شا ن قرائت ګردید، صمیمانه تقاضا میګردد تا به جایګاه تعین شده برای  هیات رئیسه تشریف بیاورند ۰ همچنان لازم است برای ثبت و پیګیری رویدادهای سمینار شامل نکات نظرها،پیشنهادات و دیدګاه های محققان،دانشمندان و مهمانان سمینار، هیات دبیران سمینار هم مشخص شوند که در زیر اسمای شان خدمت حضار قرائت میګردد:

۱—محترم سر محقق غلام حسین فرمند عضو علمی اکادمی علوم۰
۲—محترم معاون سر محقق محمد اسلم افضلی عضو اکادمی علوم۰
۳—محترمه معاون سر محقق سیما رسولی عضو اکادمی علوم۰
۴—محترم معاون سر محقق شیر علی تزری عضو اکادمی علوم۰

 
  استاد حیدری از همه اشتراک کننده ګان سمینار صمیمانه تقاضا بعمل آورد بخاطر تامین هر چه بهتر و بیشتر نظم سمینار بامسوولین همکاری فرموده،ممنون سازند۰
دټولو محترمو څیړونکو،محققینو او قدرمنو میلمنو څخه په ډیر درنښت هیله کیږی چه د سمیناردکار په جریان کښی د خپلو ګرځندو ټلیفونونو غږ بند کړی۰
از همه حضار محترم حاضر در تالار صمیمانه تقاضا بعمل آید تا در جریان کار سمینار آواز تلیفونهای همراه خود را خاموش نمایند۰
حضار محترم،اساتید ودانشمندان عالیقدر،خواهران،برادران وجوانان عزیز اکنون سمینار با تلاوت ایاتی از قرآن شریف رسمآ افتتاح میګردد۰ از جناب محترم قاری صاحب ضیا الله خان صمیمانه تقاضا میګردد تشریف آورده و با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید سمینار را فیض به بخشد
 
(  تلاوت)
از قاری جوان ضیا الله جان که با تلاوت آیاتی از کلام روح بخش الهی(ج) محفل را فیض بخشید،تشکر مینمائیم۰
اکنون سرود ملی جمهوری اسلامی افغانستان پخش میګردد۰ از همکاران محترم تخنیکی تقاضا میګردد تا سرود ملی را پخش نمایند۰
 
(سرود)
بعداز پخش سرود ملی از رئیس اکادمی علوم افغانستان معاون سر محقق ښاغلی عبدالباری راشد دعوت بعمل آمد  تا تشریف آورده،پیام جلالتمآب حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان عنوانی سمینار بین المللی«امپراتوری غوریها ،جایګاه آن در تاریخ،تمدن وفرهنګ افغانستان ومنطقه» را قرائت نماید۰ آقای راشد بعد از قرائت متن پیام رئیس جمهور،بیانیه افتتاحیه خودشرا از نام اکادمی علوم افغانستان که در بخش کارهای علمی سمینار همکاری نموده بود،بخوانش ګرفت۰(متن پیام رئیس جمهور،بیانیه رئیس اکادمی علوم افغانستان،پیامهای تبریکی و شاد باش تمام مراجع محترم در مجموعه مقالات سمینار بچاپ خواهند رسید۰)
ګرداننده سمینار عابد حیدری چنین اظهار داشت:با تشکر از جناب راشد صاحب که پیام ر ئیس جمهور افغانستان را قرائت فرمود و همچنان تشکر از بیانیه عالمانه و پر محتوای خود شان۰
حضار محترم،مهمانان ګرانقدر ،خواهران وبرادران۰تعریف افزون خواهانه،خود از تحریف بد خواهانه نسبت به کسی  یا ګروهی بد تر است۰کم تابی حقیقت عیب ماهیت آن نیست۰عیب ماهیتآ در ضعف دانش ونا باوری ماست۰هر امری که به باور ما سازګار شود،نمیتواند حقیقت باشد،حقیقت میتواند فراتر از باور ما وبا ذهن تاریخی ما نیز نا سازګار باشد۰ بلی این دیګر چنین است،اګر بخواهیم و یاهم نخواهیم۰ دوستان محترم اکنون نوبت قرائت پیامهای  تبریکی و شاد باش  رسیده از نماینده ګیهای سیاسی- دیپلوماتیک،سازمانهای بین المللی،ارګانهای ملکی – نظامی دولتی،مراکز علمی   – تحقیقی،دانشګاه ها،احزاب و سازمانهای سیاسی،فرهنګی،اجتماعی و۰۰۰ است که عنوانی سمینار مواصلت نموده است۰((قابل یاددهانیست که به دلیل کمبود وقت یکتعداد پیامها از قرائت باز ماندند۰اګر ادعا شود که یکتعداد پیامها  بیشتر به مقاله شبهه بودند تا پیام،دور از حقیقت نخواهد بود۰)) پیامهائیکه در سمینار قرائت ګردید عبارت بود ند از:
۱) پیام ولسی جرګه شورای ملی افغانستان که توسط نماینده آن محترم سلجوقی صاحب منشی اول ولسی جرګه و نماینده منتخب مردم هرات در پارلمان کشور قرائت ګردید۰
۲) پیام شاد باش سفات کبرای جمهوری اسلامی ایران مقیم کابل که توسط کاردار فرهنګی ان سفارت قرائت شد۰
۳) پیام سفارت جمهوری هند مقیم کابل توسط اتشه فرهنګی آن سفارت آقای مشرا۰
۴) پیام بنیاد فرهنګی«فیروز کوه» از کشور انګلستان که توسط نماینده آن بنیاد مقیم افغانستان محترمه خانم تالیا بزبان انګلیسی تقدیم ګردید۰(متن پیام مذکور همزمان به زبان فارسی ترجمه میګردید۰قابل تذکار است که تقریبآ ۲۵چوکی در تالار با وسایل سیار الکترونیکی قابل سمع برای مهمانان خارجی آماده شده بود که همه سخنرانیها بزبانهای فارسی و پښتو توسط ترجمانان از یک مرکز واحد بزبان انګلیسی ترجمه میګردید۰)
۵) قرائت ترجمه فارسی پیام دفتر یونسکو مقیم افغانستان که با متن انګلیسی عنوانی سمینار مواصلت نموده بود،توسط نماینده آن دفتر۰
۶) پیام انجمن اندیشه سبز که توسط محترمه دوشیزه۰۰۰ نماینده آن انجمن قرائت شد
۷) صحبت پیام ګونه استاد محترم پوهاند دوکتور عزیز احمد پنجشیری سابق استاد دانشګاه کابل ، فعلآ مشاور وزارت فرهنګ افغانستان۰
۸) پیام انجمن فرهنګی جوانان غورکه توسط محترم قربان کریمی بخوانش ګرفته شد۰
۹) قرائت پیام شورای متحد ملی افغانستان توسط محترم جار الله خان نماینده آن شورا۰
ګرداننده سمینار از همه قرائت کننده ګان محترم پیامها قلبآ تشکر نموده وبا ذکر نام ازهمه مراجع محترمیکه پیامهای شان بدلیل نبود وقت از خوانش باز مانده اند، به نماینده ګی از مسوولین تدویر سمینار معذرت خواست و اظهار داشت همه پیامهای رسیده در بخش نخست مجموعه مقالات علمی- تحقیقی سمینار بچاپ خواهند رسید۰ استاد حیدری اولین نشست سمینار را عالی و موفقانه ارزیابی نموده،بعنوان حسن اختتام این بخش،قطعه شعری از دخت نامدار غور مستوره (غوری) را که با خود داشت ،این چنین:
 
     دل عشاق ګرد عارضت مستانه میرقصد
                                         بلی چون شمع روشن شد دوصد پروانه میرقصد
    بهر جا پرتو نوری ز انوار خدا باشد
                                  یکی در مسجد و دیګری در میخانه میرقصد
    مګر نقاش در بتخانه زد نقش جمال تو
                                 که از شوق تو میبینم بت و بتخانه میرقصد
    مرا دیروز واعظ ،وعظ ترک عیش میفرمود
                               شکست امروز پیمان،بر سرپیمانه میرقصد
    دلم چون دام زلف و دانهء خال تو میبیند
                               ز ترس دام میلرزد،زشوق دانه میرقصد
    مګر باد صبا از چمن زلفش نګهتی دارد؟
                              که بلبل در ګلستان، جغد در ویرانه میرقصد
    که باشد در پس پرده  لوای دلبری دارا
                             ز آوازش ببین مستوره را ،دیوانه میرقصد
 
در مورد هویتش چنین مینګارد:
نسب از خواجهء زورم  بود حورالنسا نامم
تخلص ګشت مستوره  به ملک غور ماوایم
 بخوانش ګرفت ۰ با پیشکش نمودن پانزده دقیقه تفریح ،بخش اول یا بخش افتتاحیه سمینار را ختم اعلان نموده،از اشتراک کننده ګان تقاضا نمود باختم تفریح دوباره به سالون مجلس تشریف بیاورند۰
 
(تفریح)
با ختم تفریح تعین شده،استاد عابد حیدری عقب تربیون سمینار قرار ګرفته،اشتراک کننده ګان را به نشستن در جاهای شان دعوت نموده،باخواندن دعا و درود  دومین نشست سمینار  یا اولین بخش علمی – تحقیقی را رسمآ آغاز نموده،برنامه این بخش سمینار را که توسط کمیته تدویر آن ترتیب ګردیده بود،بمعرفی ګرفته بعد از آن شهرت هیات رئیسه اولین نشست علمی سمینار را قرائت واز ایشان خواست بجای تعین شده برای هیات رئیسه تشریف بیاورند۰قبل از حضور آنها،ګرداننده اظهار داشت:خیلی ها د رتاریخ پیش از امروزوبا ما بی رابطه مانده اند۰یا اینکه ما با بخشهای مهمی از تاریخ پیشنیان بیګانه مانده ایم۰تنها راهیکه دست ما را بدامن دیروز و دیروزیان میرساند،نګرش و نګارش دور از اغراق در مورد سلسله ها و تمدنها،به یاری مستندات و خرد و دانش ګذشته شناسی است۰
رئیس اولین جلسه علمی- تحقیقی سمینار محترم داکتر صاحب نظر مرادی و معاونیت محترم احمد سعیدی شخصیت سیاسی- فرهنګی کشور با سایر اعضا بکار شان آغاز نمودند۰داکتر مرادی بعد از مقدمه مختصر از اولین سخنران این نشست که استاد محترم داکتر غلام حیدر یګانه بود تقاضا بعمل آورد تا تشریف آورده ومقاله اش تحت عنوان«آفاق امپراتوری غوریها در سپهر سخن» را قرائت بفرماید(این مقاله چندی قبل از تدویر سمینار، در سایت جام غور بچاپ رسیده بود و در آرشیف سایت موجود است۰)
دومین مقاله از محترم څیړنپوه سید امین مجاهد عضو اکادمی علوم افغانستان بزبان پښتو و در مورد شرایط و پیش زمینه های تشکیل دولت غوریها بود که توسط جناب شان بخوانش ګرفته شد۰
سومین مقاله از محترم پوهندوی محمد عابد حیدری سابق استاد تاریخ در پوهنتون کابل  با عنوان«ساختار تشکیلات کشوری- لشکری غوریها» بود که باید در اولین نشست علمی سمینار بخوانش ګرفته میشد اما چون وقت صرف غذا و ادای نماز ظهر شده بود،به نشست بعدی به تعویق افتاد۰حدود ساعت یک بجه  بود که سمینار بکارش پایان داده،اشتراک کننده ګان به صرف غذا و ادای نماز ظهر دعوت شده ،شروع مجلس بعدی ساعت دو بجه اعلان ګردید۰
(صرف غذا و ادای نماز)( بقول میزبانان حدود هشتصد نفر در سالن غذا خوری حضور داشته است۰)
 
عابد حیدری ګرداننده سمینار با اندک تاخیر(ساعت ۲بجه و ۲۰ دقیقه) عقب میز خطابه قرار ګرفته،بعد از دعا ودرود رسمیت سومین نشست سمینار را اعلان نموده،شهرت هیات رئیسه دومین مجلس علمی را قرائت و از ایشان تقاضا بعمل آورد تا در جای مخصوص تشریف بیاورند۰ استاد نهایت محترم ښاغلی پوهندوی شاه محمود«محمود» سابق استاد تاریخ در دانشګاه کابل و نویسنده کتاب«تاریخ دولت مستقل غوریان» بحیث رئیس و محترم سر محقق دوکتور الف محمد(شرر) منشی علمی اکادمی علوم افغانستان بحیث معاون،کار اولین جلسه بعد از ظهر نخستین روز سمینار را بعهده ګرفتند۰استاد محمود با لطف فراوان از پوهندوی محمد عابد حیدری که در دوره مکتب شاګرد وبعدآدر پوهنتون کابل همکار علمی اش بوده بعنوان محقق و پژوهشګر و کسیکه در باره غور وتاریخ غوریها کارهای تحقیقی سودمندی انجام داده،یاد آوری نموده از او خواست تا مقالت اشرا  که بدلیل کمی وقت در نشست قبل از ظهر ازقرائت مانده بود،بخوانش بګیرد(این مقاله یکروز بعد از قرائت در سمینار در سایت جام غور بچاپ رسید۰)
دومین مقاله از نویسنده،شاعر و ژورنالست ورزیده آقای رحمت الله« بیژنپور  » که در مورد نخستین و یګانه شاهنشاه زن در جهان اسلام،سلطان بزرګ رضیه غوری بود،توسط خودش به خوانش ګرفته شد۰به همین ترتیب چندین مقاله دیګر هم مطابق پلان بخوانش ګرفته شدند که تسلسل دقیق آنها بحافظه نیست۰(از محترم وحیدالله جان اخلاص تقاضا میګردد در صورت خواندن این سطور لطف نموده جدول برنامه قرائت مقالات را به آدرس جام غور بفرستد تا غرض اطلاع بیشتر خواننده ګان عزیز نشر شود۰)
در اخیر حدود یکساعت برای ارائه سوالات و مباحثات اختصاص داده شده بود که بحثهای صورت ګرفت وبه سوالات پاسخ ارائه ګردید۰استاد محمود کار  دومین نشست علمی سمینار را ختم اعلان نموده،رشته سخن را به عابد حیدری داد۰
ګرداننده کار روز اول سمینار را از آغاز تا انجام مثبت و فوق العاده خوانده،از حوصله مندی همه اشتراک کننده ګان محترم و سهم فعال اساتید و محققان عالیقدر این عرصه علوم در نشستهای علمی سمینار،صمیمانه تشکر نموده،ساعت تدویر دومین روز  سمینار را خدمت همه اعلان و تقاضا نمود تا فردا صبح دروقت معین به تالار تشریف بیاورند۰
همچنان از نام میزبانان سمینار اعلان نمود  امشب کنسرت هر مندان محلی است که از غور آمده اند۰باید اضافه شود که چند نفر جوان آواز خوان محلی بکابل دعوت شده بودند و مسوولیت آنها را استاد محمد ظریف اظهر بعهده داشت که واقعآ زیبا میخواندند و مینواختند۰
دوشنبه ۲۴ حمل ۱۳۸۸ مطابق ۱۳ اپریل ۲۰۰۹ ۰
 
 دومین روز سمینار بین المللی علمی- تحقیقی« امپراتوری غوریها،جایګاه آن در تاریخ،تمدن وفرهنګ افغانستان و منطقه » که قرار بود ساعت ۹ بجه قبل از ظهر دایر شود،متاسفانه اندکی نا وقتر از زمان تعین شده تدویر یافت۰ استاد عابد حیدری عقب تربیون قرار ګرفته با تقدیم سلام و احترام ، خوش آمدید ګفتن به اشتراک کننده ګان سمینار و دعا و درود  آغاز رسمی کار سمینار را اعلان و از محترم مولویصاحب۰۰۰ دعوت بعمل آورد تا آیاتی از کلام الله مجید را قرائت نماید۰
 
(تلاوت)
ګرداننده اعلا ن نمود که طبق بر نامه از قبل تعین و تکثیر شده به کار خویش ادامه میدهیم۰در سومین نشست علمی سمینار محترم څیړنپوه سید امین مجاهد عضو علمی اکادمی علوم افغانستان بحیث رئیس و محترم عبدالغیاث خان بحیث معاون تعین ګردیدند۰  (قابل یاد آوری است که همه نشستهای علمی سمینار دارای ۵- ۷ نفر عضو هیات رئیسه نیزبوده است۰) جلسه بکارش ادامه داد۰ درجمله مقالات این نشست یکی هم مقاله استاد محترم پوهندوی شاه محود «محمود» تحت عنوان(بررسی کوتاه بر وضع علوم در امپراتوری غوریان)بود که بخوانش ګرفته شد۰((باید علاوه کرد که استاد محمود دو عنوان مقاله به آدرس کمسیون علمی سمینار ارسال نموده بود که یکی آن شامل پروګرام خوانش ګردیده بود۰همین اکنون هر دو مقاله استاد در صفحه نخست جام غور موجود است۰))این نشست علمی که وقت بیشتر داشت و توقع آن میرفت تا مقالات زیاد تری در ین بخش به خوانش ګرفته شود،متاسفانه زیر فشار ملاحظات غیر قابل پیشبینی  چون: او ریش سفید است حق دارد،از راه دور آمده، مصرف راه کرده،ازین واز آن ولایت نماینده ګی میکند،  آزرده میشود،  کوشش شود آزرده نشود،۰۰۰ودهها مطلب دیګر که با نفس سمینار های علمی چندان سازګار نیست،نزدیک بود استقامت تعین شده علمی سمینار را کمرنګ سازد اما با تلاشهای رئیس جلسه این تشویش مرفوع ګردید۰عده ئی تلاش کردند از وجاهت سمینار بکاهند۰علاقه داشتند سمینار را به یک محفل بزرګ سخنرانی ها تشبهه نمایند۰در جریان قرائت مقالات و در وقت خواندن شعر مولوی صاحب نعمانی از ولایت    بادغیس،در یک ګوشه سالن عده ئی تلاش بینظمی را داشتند اما ریاست مجلس ومیزبانان سمینار از آن جدآ جلو ګیری بعمل آوردند۰در ختم قرائت مقالات مباحثات آزاد،پرسشها و پا سخها آغاز ګردید۰در اخیر آقای مجاهد نشست علمی را ختم اعلان نمود۰ ګرداننده سمینار مهمانان را به صرف غذا وادای نماز ظهر دعوت نموده،آغاز جلسه بعداز ظهر را ساعت یک ونیم تعین کرد۰
          
(صرف غذا و ادای نماز)
چهارمین و آخرین نشست علمی سمینار بکارش آغاز نمود اما با یک تفاوت که ریاست این آخرین مجلس را ګرداننده سمینار استاد عابد حیدری نه ،بلکه محترم نثار احمد (حبیبی ) به عهده داشت۰رسمیت جلسه واعضای هیات رئیسه آن توسط او اعلان ګردید۰رئیس آخرین  مجلس سمینار محترم پوهاند دوکتور عزیز احمد(پنجشیری) سابق استاد دانشګاه و نویسنده کتاب ګرانسنګ« جغرافیه تاریخی غور »تعین شده بود۰ آقای پنجشیری این نشست علمی سمینار را خیلی استادانه ریاست و رهبری نمود۰مطابق برنامه،کار سمینار ادامه پیدا نمود۰بعد از قرائت مقالات،مباحثه صورت ګرفت و به یکتعداد از سوالات پاسخ ارائه ګردید۰به تعقیب آن قطعنامه سمینار توسط منشی ګروه دبیران ښاغلی سر محقق غلام حسین  فرمند عضو اکادمی علوم افغانستان بخوانش ګرفته شده که بعد از یکسلسله بحثهای،پیشنهادات تعدیلات وتغیرات به اتفاق ارا تصویب ګردید۰(متن قطعنامه در جام غور بنشر رسیده است)
در اخیر،کار سمینار بین المللی علمی- تحقیقی مشترک فرهنګیان غور و اکادمی علوم افغانستان« امپراتوری غوریها،جایګاه آن در تاریخ،تمدن و فرهنګ افغانستان ومنطقه» توسط محترم رحمت الله بیژنپور مورد ارزیابی قرار ګرفت۰ ارزیابی کننده همه بخشهای  سمینار را عالی ارزیابی نموده، از همه اشتراک کننده ګان و سهم فعال شان در جریان کار دو روزه سمینار اظهار سپاس نموده،به همه تدویر کننده ګان سمینار موفقیت بیشتر استدعا کرد۰ سمیناربا عظمت و بدون مبالغه کم نظیر در تاریخ افغانستان که برای دو روز در کابل پایتخت افغنستان ادامه داشت،با دعائیه محترم مولوی صاحب۰۰۰ اختتام پزیرفت۰ رئیس مجلس ساعت ۴ بجه و ۱۵ دقیقه عصرسمینار را موفقانه خوانده و ختم اشرا اعلان نمود۰ مهمانان به اخذ فوتو های یادګاری در لوژ سمینار و سایر بخشهای سالون پرداخته ،به داد وګرفت آدرسهای و نمرات تلیفونهای با هم دیګر الی حدود ساعت ۵ عصر در تالار حضور داشتند۰
 
احمد مسعود  ۲۰ می ۲۰۰۹ (۳۰ثور۱۳۸۸)