آرشیف

تلاش برای جلو گیری از خطرات احتمالی جام از چه وقت آغاز شد؟ 
تقلا برای جلوگیری از خطرات سقوط منار جام سابقه طولانی دارد که تا امروز چون فولکلور از زبان به زبانی، از نسل به نسلی، از رژیم به رژیمی، انتقال یافت .
کشف و جهانی شدن منار باستانی جام به عبدالله ملک یار نایب الحکومه هرات نسبت داده می شود شاید بهترین گزینه باشد که همه تاریخ نویسان به آن متفق اند .
اندروماریک دانشمند ایتالیائی دومین فردیست که غوغای فرهنگی برپاکرد که سیلی از دانشمندان، جهانگردان در جستجوی این بناء تاریخی برآمدند. تحقیقاتی را روی ساخت و ساز منار از قاعده تا انتها، تزئینات بیرونی و درونی انجام دادند که تتر درشتی نشرات آن وقت را تشکیل می داد. تاکه منار باستانی جام ثبت آبدات تاریخی ولایت هرات گردید، سروی تخنیکی که توسط نام برده صورت گرفت زاویه میلان و دیگر جزئیات آن برجسته شد که توسط استاد عزیز احمد پنجشیری استاد پوهنتون کابل در کتاب بنام جغرافیای تاریخی غور نشر شد .
آمریت حفظ آبدات تاریخی هرات با گماشتن انجینران مربوطه گاهی باالفعل و گاهی نقل و قول از مراقبت و حفاظت منار برسی میکردند خود را حامی و پدر دلسوز فرزندش( منار جام) می دانستند .
در زمان حاکمیت رژیم وابسته به مسکو یک سلسله راه بندی ها و مزاحمت های بوجود آمد که عده ای از تفنگ داران بی خبر از ارزش و اهمیت آثار تاریخی جهت پرکتس نمودن نشان زنی نقوش منار باستانی را نشانه می گرفتند با فروریختن تزئینات بر قابلیت رزمی خود افتخار می کردند، تا دست بیگانه ( دزدان فرهنگی ) کارگر افتاد به حفریات پرداختند آنچه از معنویات در دل این بنای تاریخی بود کشیدند و غارت نمودند، زمینه تخریب و سقوط منار جام بیش از هروقت دیگر بر سری زبان ها افتاد. گفته شد که منار باستانی جام از یک طرف به اندازه یک انگشت درز نموده روز بروز فراخ تر می شود .
بعد از شایعه این خبر ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات دست و پاچه شد در جستجوی واقعیت شدند تا درک کنند، راه و چاره ای تدبیر نمایند، گاهی از من و گاهی از شما نقل و قول می گرفتند تاکه صد دل را یک دل کرده با فرستادن انجینر مسلکی از چون و چرا ها آگاهی حاصل کنند درست این زمان است که طالبان بر گرده ملت مظلوم فشار می آورد.
من که در جریان این همه رویداد ها در صحنه بودم و در عین حال در ریاست اطلاعات و فر هنگ غور ایفای وظیفه می کردم بخاطر انتقال مسوولیت حفظ منار از ریاست فرهنگ هرات به ریاست فرهنگ غور شدم که منار در ساحه جغرافیای غور و در عین حال ریاست اطلاعات و فرهنگ نیز داریم که تازه بکار آغاز نموده سفری به ولایت هرات داشتم به دفتر آمریت حفظ آبدات تاریخی سری زدم بعد از احوال پرسی و معرفی یکی از انجینران بدون وقفه در یک نگاهی حسرت آور برایم گفت: آمدی که یکجا فاتحه منار جام را بخوانیم ؟ 
یا شنیدن این جمله رنگ از رویم پرید در ذهنم خطور کرد نشاید که منار جام یکباره مارا ترک گفته باشد . گفتم از چند روز به این طرف به من حرف می زنی! خندید و گفت تعجب نکن! منار در جای خود با همان زیبائی قد افراشته است صرف بی اعتنائی و عدم غم خواری و مواظبت باعث می شود که بنشینیم و فاتحه بخوانیم . سفر کابل را پیش گرفتم تا موضوع به مقامات ذیربط در میان گذاشته، راه و چاره ای بسنجیم . در کابل با امیر خان متقی وزیر اطلاعات و فرهنگ رژیم طالب ها داخل مذاکره شده عظمت و شکوه منار جام و قدامت تاریخی بخصوص از مصلی بودن آن حرف های بیان داشتم تا در جریان قرار گیرد . موصوف بعد از فکرزیاد برایم گفت " حفظ منار باستانی جام موضوع مهم تاریخی است متاسفانه که امکانات در دست نداریم و از سوی دیگر تمام جهان مارا به دیده خوب نمی بینند صرف با سه کشور روابط دیپلوماتیک داریم مجال برای آبادی نداریم فقط می توانم که شما را به یکی از دوستانم معرفی تا از امکانات دست داشته همکاری نماید" قلم و کاغذ را گرفت بدین شرح نامه نوشت.