آرشیف

گزارشگران:
 سارا رضايي ومحمد جواد علوي

یک کارشناس زراعت: دولت بايد از روستانشيني حمايت كند.

اشاره:

درپي ماموريت سه روزه ونا تمام تيم نظارت ساحوي كميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان / دفتر ولايتي غور و انجام 60 مورد مصاحبه با زنان ومردان و28مصاحبه با اطفال دختر وپسر، در سه قريه ولسوالي دولتيارونظارت ازحقوق اقتصادي، اجتماعي،صحي وفرهنگي و…ساكنين اين ولسوالي، گزارش ذيل نيز حاصل اين ماموريت بود. البته اين گزارش تكميل  نمي گرديد؛ مگربا عنايت وهمكاري معاونت تدريسي رياست معارف ولایت غور ، مدير ترويج رياست زراعت وآبياري  ومدير اداري   موسسه ” CHA”  در مركز چغچران. جا دارد؛ تا  از همكاري تك تك  اين عزيزان تشكر وقدر داني نماييم.  لازم بياد آوري مي دانيم كه د رمورد وضعيت امنيتي ولسوالي ياد شده ؛ فرصت لازم مساعد نگرديد؛ تا معلومات بروز از مقام قومانداني امنيه ولسوالي دولتياركسب گردد و همچنين آمرامنيت قومانداني امنيه ولايت غور، هنگام تهيه اين گزارش در مركز ولايت  تشريف نداشت؛ لاجرم  دراين بخش از چشم ديدخودما در اين ماموريت ومعلومات سال 1389 استفاده گرديد.

وضعيت عمومي

” ولسوالی دولتيار” در زمان حاكميت طالبان وامارات اسلامي به عنوان يك واحد اداري و ولسوالي جديد به تشكيلات ولايت غور علاوه گرديد. محترم محمد نصير “نصرتيار” ولسوالي فعلي اين ولسوالي در ملاقات با کارمندان کمیسیون مستفل حقوق بشر افغانستان / دفتر ولایتی غور از تاريخ دقيق موافقه وتأسيس اين ولسولي توسط  امارت اسلامي طالبان واولين ولسوال دولتيار معلومات خاص نداشت. اما موصوف ولسوال هاي دولتيار را پس از دور جديد حاكميت ( حكومت موقت وجمهوري اسلامي افغانستان/ ازسال 1380تا جوزأ1390) بترتيب ذيل ياد نمود:
√ محمد يوسف “وكيلي”؛
√ محمد نصير “نصرتيار”؛
√ خان محمد “قانوني”؛
√ محمد نسيم “كهزاد”؛
√ محمد قاسم “علم”؛
مقام ولسوالي دولتيار تعداد جمعيت ونفوس  اين ولسوالي را قريب چهل هزار نفر ياد نمود:”اين ارقام دقيق نيست و احصاييه صورت گرفته توسط  “شوراي همبستگي ملي” و موسسه “CHA” و”كلينيك جامع ولسوالي دولتيار” بوده است واين آمار تقريبي است”. ولسوال ولسوالي دولتيار عايدات مردم اين ولسوالي را بيشتر از دو منبع ” زراعت” و” مالداري”  ياد كرد وافزود:” مردم ولسوالي دولتيار اكثريت قريب به اتفاق شان در زير خط فقر زندگي مي كنند ودر سال هاي خشك سالي عايدات اكثريت اين مردم كه زراعت ومالداري مي باشد به صفر تقليل مي يابند”.
اين مقام تعداد قريه هاي اين ولسوالي را 125قريه وتعداد مسجد هاي اين ولسوالي را 226درحال حاضر ياد نمود.نصرتيار ولسوال فعلي ولسوالي دولتيار درملاقاتي كه  با تيم نظارت ساحوي كمسيون مستقل حقوق بشر افغانستان دفتر ولايتي غور در دفتر كارش داشت، در مورد اقوام تشكيل دهنده اين ولسوالي چنين معلومات داد:” چهار قوم كلان بنام هاي تایمنی ، دهمرده ، زي حسين ومرغابي تشكيل دهنده اصلي جمعيت اين ولسوالي مي باشند”؛ ودر مورد موجوديت  اقليت هاي قومي ومذهبي دراين ولسوالي  افزود:” اقليت اتنيكي(قومي) در اين ولسوالي “وردك ها وهزاره ها هستند. وردك ها در”ماييل”و”كشك بهار” زمين دارند وزندگي مي كنند وهزاره ها علاوه بر نو آباد، در دره “كيشرو” ، ” نا وطويله ” ، “خيابان ” و”يمگك” و” مركز اين ولسوالي” و به صورت پراكنده در بسياري از قريه هاي ديگر ولسوالي دولتيار سكونت دارند وجمعيت اقليت  هزاره نسبت به وردك ها به مراتب بيشتر است”. وي  اقليت مذهبي اين و لسوالي را فقط به “هزاره هاي شيعه” محدود دانست ودر مورد اقليت هاي كوچي نيز علاوه كرد:” كوچي ها فقط در فصل بهار وتابستان به اين ولسوالي ميايند ودرغرب وشمال غرب اين ولسوالي و درامتداد “نركوه ” و”سومك” ودر جنوب ودرامتداد “بند بيان” اقامت بهاري وتابستاني دارند؛ كه در فصل خزان اين مناطق را به مقصد مناطق گرمسيري ترك مي كنند”. اين مقام ريش سفيدان ومتنفذين ولسوالي دولتيار را اين افراد ياد نمود: لعل بهادر “فروتن” از قوم مرغاب، طاهر خان ازقوم دهمرده، محمد نعيم خان(برادر محمد نسيم كهزاد) از سومك، ارباب اكبرخان، عبدالوهاب و محمد رسول خان ازقوم زي حسين، قوماندان نور احمد از شينيه دولتيار، غلام غوث وجهانشاه ازقوم سردار، دانش از قوم هزاره واز منطقه لرسرخ پشته لور ورييس عطأ محمداز قوم تایمنی ازقريه جات جنوب ولسوالي”.
نصرتيار ولسوال ولسوالي دولتيار، درمورد توسعه وانكشاف دراين ولسوالي گفت:” تا جوزا سال 1390در مجموع از سوي ادارات انكشافي دولتي و نهاد هاي ملي وبين المللي، شش باب مكتب ابتدايي دخترانه ازسوي حكومت امپراتوري جاپان، دو باب مكتب از طرف وزارت معارف ، هشت پروژه سرك كاري ، كار دربدل مواد غذايي(wfp) بوده است” . وي همچنين از اتمام 21 پروژه انكشافي كوچك ازسوي موسسه world vision و11 پروژه ديگررا كه  CRS دراين ولسوالي تطبيق نموده است ياد كرد.درعين حال اين مقام مسوْل از پروژه هاي دردست كار در ولسوالي دولتيار نیز خبر داد:”پنج باب مكتب، سه پل كلان وموتر رو روي دريا دولتيار،چهار كانال عمومي آب زراعي، دو ذخيره آب، سه پروژه برق كوچك آبي ودو پروژه ديوار استنادي در قريه همایی خان”.
دراين جلسه كه توام با حضور سارنوال ولسوالي دولتيار بود؛ ازميزان دسترسي ومراجعه مردم به مراجع عدلي وقضايي از مقام ولسوالي سؤال شد. در پاسخ  محمد نصير نصرتيار ولسوال ولسوالي دولتيار گفت:”منازعات بيشتر ازطريق جرگه هاي قومي ومحلي حل وفصل مي گردد و با توجه به موجوديت سلاح وقوماندان هاي مسلح غير مسؤل ازسويي وعدم اقتدار و ضعف دولت ازسوي ديگر، پوليس ولسوالي توان جلب واحضار مظنونين را ازقريه ها به مركز را ندارد. بنابراين دولت توان تعقيب مجرمين را ندارد وفقط  مظنونين تحت مركز وآن هم كساني كه حامي قوي ندارند؛ پوليس مي توانند؛ آنان را جلب وبه سارنوالي معرفي نمايد”.
سارنوال ولسوالي دولتيار ضمن تاييد اظهارات مقام ولسوالي دراين مورد علاوه نمود: وظيفه پوليس است؛ تا مظونين را دستگير وبا اخذ اظهارات اوليه و درج  در دوسيه  نسبتي آنان، حد اكثر پس از 72 ساعت به سارانوالي تسليم نمايد. اما متاسفانه  اين درتوان پوليس ولسوالي ما نيست وبد بختانه تامين عدالت درشرايط فعلي در اين ولسوالي چندان مقدور نيست”.
قابل ياد آوري مي دانيم ؛ كه ولسوال دولتيار از سه مورد سوال ديگر  ما (مساحت ولسوالي دولتيار، ارتفاع آن  از سطح دريا وفاصله دولتيار تا  مركز ولايت ) فقط به سومين سوال ما جواب داد؛ فاصله اين ولسوالي را تا مركز چغچران 65 كيلومتر اعلان نمود و د رخصوص مساحت اين ولسوالي و ارتفاع آن  از سطح بحر  ابراز بي خبري و بي اطلاعي نمود.

وضعيت امنيتي

وضعيت امنيتي ولايت غور درمجموع از اول سال 1390نسبت به سال هاي گذشته رو  به وخامت گذاشته است؛ درطي دونيم ماه آخر دو ترور سياسی در تحت مرکز(شهرچغچران)صورت گرفت.قربانی اول مدیرمبارزه باتروریزم قوماندانی امنیه ولايت غور(داكتر غلام يحي علم) وبردادرش بودند ودومين مورد به قتل رسيدن چهار نفر از پرسنل مديريت ترافيك ولايت غور(عبدالواحد كوهي مدير ترافيك ) با سه تن از همراهانش بودند. پس از پايين آمدن آب رودخانه غور,امنيت ولسوالي دولتيار نيز دستخوش تحول گرديده است و ماموریت این تیم نیز بنا به اظهارات مسؤلين اين ولسوالي گزارش هاي از حضور نيروهاي مخالف دولت در قریه “دیوالگ” این ولسوالی را دریافت نموده بود؛ موضوع ازطریق قوماندانی امنیه ولسوالی به قوماندانی ولایت غور اطلاع داده شده بود؛ مسوول دفتر ولایتی غور, نسبت احساس مسولیت لازمه , بلافاصله هدایت داد؛ تا هر دو تیم(نظارت ساحوی و تعلیمات) در معیت رینجر پولیس هرچه عاجل برگردند.
مقام ولسوال دولتیار وقوماندان امنیه این ولسوالی هردوتن از حضور مخالفین دولت در” نر كوه”و”بند سومك” (شمال وشمال غرب ولسوالي دولتيار) یاد کردند وگفتند:” ما مرتب از حضور نیرو های مخالف دولت در دونطقه نرکوه و بند سومک گزارش دريافت مي کنیم”. اما مقامات یادشده, سمت جنوب اين ولسوالي را نسبتآ منطقه امن اعلان نمودند. سفر وماموريت نظارتي را درساحات جنوب این ولسوالي بی خطر توصیف نمودند. با آنهم در روز سوم ماموريت نظارت ساحوي اين تيم، مقام ولسوالي دولتيار و قوماندان امنيه اين ولسوالي از تيم نظارت ساحوي خواست تا بدون هماهنگي و تعقيبي به قريه ها نرود وبخصوص به قسمت های شمال دريا دولتيار!
لازم است؛ تا این نکته را روشن نماییم؛ که اين بخش گزارش بايد در مركز ولسوالي دولتيار و با  قوماندان امنيه فعلي تمكيل مي گرديد. ولی به نسبت شرايط امنيتي اين مهم ماند و نا گزير از گزارش دست داشته سال 1389و از جواب هاي  سرپرست قومانداني امنيه وقت استفاده گرديد:
“عبدالمعين” دوم ساتمن سر پرست قومنداني امنيه ولسوالي دولتيار در خصوص منازعات، جنگ، ماين، جرايم عمومي و بيجاشدگي در ولسوالي دولتيار گفت: “بين مردم اين ولسوالي كدام منازعه جدي تا حالا رخ نداده است و از قبل منازعات قومي وجود داشت .البته كه فعلآ چنين مشكلي وجود ندارد جنگ، منازعه بين قومی، ماين و يا راهزني بين راهها فعلا” وجود ندارد”. موصوف درمورد موجوديت نيروهاي مسلح قانوني وغير قانوني كنترول آنها اضافه نمود:” افراد مسلح غير قانوني در همه ساحات ولسوالی دولتیار موجود است؛ از قوم  ده مرده، مرغابي ها، تایمنی، سرداران و زي حسين كه همه اقوام مسلح هستند و خوشبختانه تا هنوز مشكلات و نا امني محسوسي را  ايجاد نكرده اند”.
سرپرست قومانداني امنيه ولسوالي دولتيار در خصوص ميزان كنترول دولت بر قريه ها افزود:” قريه هاي پشت نور و اسفرماني بدليل نيروي كم امنيتي و پوليس، تقريبا”  از كنترل خارج است. اما دولت بر بقيه قريه ها يا تسلط كامل دارد ويا اينكه  مردمان قريه هاي ديگر نسبت به دولت خوشبينند و از نيروهاي مخالف دولت فاصله مي گيرند”.
دوم ساتمن عبدالمتين، سرپرست قومانداني امنيه ولسوالي دولتيار از كمبود نيروي امنيتي وپوليس در اين ولسوالي خبرمي دهد واضافه مي كند: “حد اقل به 100 تن نيروي امنيتي نياز داريم و علاوه بر آن از نظر تجهيزات و لوژستيك نيز بايد حمايت گرديم”.

وضعيت صحي

در ولسوالي دولتيار علاوه بر “كلينيك جامع ولسوالي دولتيار/ C.H.C كه درمركز اين ولسوالي موقعيت دارد، يك  باب كلينيك ديگر با تشكيل (مركز صحي اساسي /B.H.C ) در” اسفرماني”  پشته لور فعال مي باشد واين دو كلينيك زير نظر رياست صحت عامه ولايت غور و ازسوي موسسه CHA مديريت و  تمويل مي گردد.
دركلينيك  جامع ولسوالي دولتيار دو تيم واكسيناسيون فعال مي باشند؛ يكي از اين تيم ها در خود كلينيك درساعات رسمي  واكسن ها را براي كودكان زير پنج  سال و هم براي زنان حامله واكسن تيتانوس را تطبيق مي كند. تيم دوم، سيار است ودر قريه ها اطفال زير سنين پنج سال ومادران بار دار را تحت پوشش دارند و واكسن هاي لازم را تطبيق مي نمايند.
لعل محمد “محمودي” مدير اداري موسسه CHA گفت:”خدمات كلينيك جامع ولسوالي دولتيار مثل تمام كلينيك هاي جامع ولسوالي هاي ديگر ومطابق نورم وزارت محترم صحت عامه ادويه وخدمات صحي رايگان ارايه مي نمايد.”موصوف در مورد كمبودات كلينيك جامع ولسوالي دولتيار اضافه کرد:” ما در حال حاضر فقط يك داكتر”زن” از تشكيل ما در اين كلينيك كمبود داريم؛ علت آن نيز اينست؛ كه قرارداد داكتر تاجيكي ما دوماه قبل تمام شد وداكتر زن كه از خود ولايت باشد ؛ نيست وبا معاش مطابق نورم وزارت صحت عامه داكتر هاي زن از ولايات ديگر حاضر نمي شود؛ تا با اين معاش به ولايت غوروانهم به ولسوالي دولتيار برود”.
مدير اداري موسسه CHA از مشكلات صحي خاص در ولسوالي دولتيار ياد نمي كند؛ اما دومركز صحي رابراي آن كافي نمي داند :” با توجه به  نسبت كوهستاني بودن وبرف گير بودن اين ولسوالي دومركز صحي كم است ودرفصل زمستان دسترسي مردم به مراكز صحي با مشكلات بسيار مواجه است والبته تاسيس وتشكيل كلينيك از اختيارات ومسؤليت هاي وزارت ورياست صحت عامه است”.
محمودي درباره مرگ مير طفل ومادر درطي يك سال گذشته تاكيد کرد:”د رطي يك سال گذشت فقط ثبت يك واقعه از مرگ طفل در ولسوالي جامع دولتيار داشته ايم ومرگ مادر درطي اين يك سال اتفاق نه فتاده است”. وي همچنين از عدم اعتياد كلان سال واطفال خبر داد:” تاکنون  هيچ موردي اعتیاد براي ما گزارش نشده است وخوشبختانه دراين ولسوالي اعتياد نيست؛ واگر مشاهده مي شد مديريت معارف، شوراي صحي وشوارهاي انكشافي قريه راپور آن را مي دادند و ثبت مي گرديد”.
بزعم لعل محمد محمودي بالاترين مشكل براي پرسنل صحي درولسوالي دولتيار نا امني است:”درطي يك سال گذشته ما شاهد سه حادثه قتل وترور درمسير چغچران(مركز ولايت غور) و ولسوالي دولتيار بوديم واين موضوع اضطراب ونگراني هاي را براي كارمندان وپرسنل صحي ما خلق نموده است”.

وضعيت تعليم وتربيه(معارف)

گرچند محمد نصير نصرتيار مقام  ولسوالي دولتيار، از تعداد پنجاه وسه  باب مكتب در اين ولسوالي خبر داد .اما معاونت تدريسي رياست معارف تعداد كل مكاتب ولسوالي دولتيار را درسال تعليمي 1390″پنچاه ودو باب” باب مكتب اعلان نمود:
√ ليسه پسرانه 10 باب؛
√ ليسه دخترانه 4باب؛
√ متوسطه پسرنه 9باب؛
√ متوسطه دخترانه 1؛
√ ابتداييه پسرانه 16باب؛
√ ابتداييه دخترانه 11باب؛
√ دارالعلوم 1باب (پسرانه).
سيد محسن معاون تدريسي رياست معارف ولايت غور وسناتور اسبق اين ولايت در مشرانو جرگه ، درمورد وضعيت تعمير مكاتب ولسوالي دولتيار اين معلومات را دراختيار ما قرار داد:
√13باب مكتب دراي تعمير؛
√9باب تعمير مكتب دردست احداث؛
√30باب مكتب فاقد سرپناه و درفضاي آزاد.
معاون تدريسي رياست معارف ولايت غور تعداد متعلمين سال 1390 ولسوالي دولتيار را سيزده هزار و يك صدو چهل وهفت متعلم ذكر نمود. موصوف تعداد متعلمين پسر دراين ولسوالي را 6684 ودختران را 2420متعلم اعلان نمود وي در مورد تعداد شاگردان دارالعلوم افزود: “تعداد 80 پسر دراين مركز تحت آموزش علوم ديني قرار دارند”.
معاون تدريسي معارف ولايت غور، در يك تقسيم بندي ديگر ازمديريت معارف ولسوالي دولتيار، تعداد كل معلمين اين ولسوالي را  دوصدو نود هشت معلم بيان داشت وافزود:
√ 283معلم مرد؛
√ 15معلم زن؛
√ 119معلم مسلكي؛
√  179معلم قراردادي.
باضافه 12 مامور و54 اجير و با پرسنل364 نفري امور مديريت معارف ولسوالي دولتيار به پيش مي رود.

مشكلات معارف دولتيار:

√ ملا وزير مدير”ليسه نرمته” يكي از مشكلات عمده اين مكتب (از توابع  ولسوالي دولتيار) را كمبودات كتاب درسي وقرطاسيه ياد نمود وافزود:”  علاوه برآن كمبود تشكيل دراين مكتب بسيار محسوس است؛ اين مكتب 10صنف درسي دارد؛ پنج معلم ،يك مدير ويك تحويلدار(هفت پرسنل)  دارد ودقيق براي دو صنف يك معلم داريم. بنابراين معارف ما با نورم هاي اسنتدرد بسيار فاصله دارد”. سرمعلم اين مكتب همچنين علاوه كرد:” مكاتب درسطح ليسه بايد لابراتوارداشته باشد و ليسه نرمته نه معلم مسلكي ونه وسايل لابراتوار را دراختيار دارد”. مدير ياد شده ضمن تاييد دريافت كمك هاي ازقبيل بيسكويت وقرطاسيه براي شاگردان مكتبش ، درسال هاي گذشته، از عدم دريافت كمك هاي معارف وبخصوص قرطاسيه تا ماه سوم سال تعليمي 1390همچنان نگران بود وابراز اميد واري نمود:”اميد است؛ همان كمك اندك سال هاي گذشته ادامه يابد” وتاكيد كرد:”براي اطفال فقير يك پاكت بيسكويت ،يك بوجي گندم وتعدادي قلم وكتابچه، كمكي كلاني است براي ادامه تعليم ورضايت والدين آنان”.
√ یکی دیگراز مشکلات معارف در ولسوالی دولتیار فاصله طولانی بین قریه ها ومکاتب می باشد؛ به عنوان نمونه فاصله قریه “ناوطویله ” تا مکتب درواره بیش از دوساعت پیاده روی یک طرفه برای این قریه است. چهار ساعت پیاده روی روزانه برای یک طفل از کار شاقه چیزی کمتر نیست. بنابراین مدیریت معارف ولسوالی دولتیار به دلیل کوهستانی بودن این ولسوالی توان توجیه این موضوع را باید برای تاسیس مکاتب جدید داشته باشد.
√ مدير يك مكتب ديگر كه نخواست نام وي فاش  شود؛ افزود:” علاوه بر مشكلات ياد شده؛ مدير معارف ولسوالي دولتيار خود نيز ضعيف است و اوامر آن حتي به  شعبه تحويلدار مديريت معارف دولتيار خوانده نمي شود؛ باربار  تحويلدار معارف هدايت مقام ياد شده را درخصوص ارسال كتب درسي ومواد آموزشي به قريه هاي دور(غير قوم خود ش ) پاره نموده است!البته مدير معارف ولسوالي گل بروي مباركش نگفته است”.
سيد محسن ، معاون تدريسي رياست معارف ولايت غور، پيرامون  كمبودات تشكيل معارف ، كتب درسي ، قرطاسيه  وديگر مشكلات رياست معارف ولايت غور گفت:” اين مشكلات درسراسر كشور است! كمبود تشكيل، كمبود معلم مسلكي، كتب درسي وقرطاسيه و…  درسطح كشور، مرفوع نگرديده است وهرگاه ما اين براين مشكلات فايق آييم؛ ديگر ما معارف استندرد داريم”.
مدير متعلمين رياست معارف ولايت غور، تعداد شركت كنندگان كانكور سال تعليمي 1389 از ولسوالي دولتيار را هشتاد ونه نفر اعلان نمود؛ اما موصوف از تعداد قبول شدگان ولسوالي دولتيار، که به دانشگاه ها ومؤسسات تحصيلات عالي كشور در سال تحصيلي 1390راه یافته باشند؛ معلومات نداشت.

وضعيت اقتصادي

گرچند درآمد عمده ساكنين ولسوالي دولتيار ولايت غور، از دومنبع “زراعت” و”مالداري” مي باشد. اما زراعت ومالداري به نسبت آب وهواي سرد چندان پر درآمد نيست و زمين در اين ولسوالي فقط يك فصل وآنهم به صورت “بهاره” كشت مي گردد. محصول زراعي اين ولسوالي بيشتر غلات “گندم”، “جو”و “جواري” مي باشد ودراين سال ها حبوبات از قبيل “نخود”،”لوبيا”و”عدس” و… وهمچنين “كچالو” نيز كشت مي گردد.
حيوانات اهلي وپرورشي در ولسوالي دولتيار،عبارتند از: گوسفند،بز،گاو ومركب.
صنايع دستي از قبيل فرش دستي(قالين)، پشتي قاليني، گلم، نمد ، برگ وجوراب هاي پشمي بلند و زمستاني با نقش هاي رنگارنگ و… منبع كوچك ديگري از عايدات در ولسوالي دولتيار مي باشد.
علاوه بر منابع ياد شده عايدات در ولسوالي دولتيار، ، با افزايش پروژه هاي انكشافي درسال هاي آخر، پروژه هاي انكشافي كار در بدل غذا، كار در بدل پول وهمچنين پروژه هاي پل سازي، سرك واعمار بند ونهر هاي كلان چشمه اي ديگري براي عايدات مردم دراين ولسوالي خلق شده است.
فخرالدين”عصمتي” مدير ترويج رياست زراعت ولايت غور، درخصوص ميزان در آمد ساكنين ولسوالي دولتيار گفت:”در مجموع وضعيت اقتصادي ولسوالي دولتيار خوب نيست؛ اكثر مردم فقيرند وزير خط فقر زندگي مي كنند وعايدات ماهانه هر فرد بطور متوسط يك هزار وپنجصد افغاني تا 2000مي باشد”.
عصمتي ميزان دسترسي ساكنين ولسوالي دولتيار را به آب صحي سالم  ونوشيدني 10% مي داند وافزود:” 90% مردم ساكن در ولسوالي دولتيار از آب صحي وسالم محرومند”.وي همچنين درمورد آب زراعي مي افزايد:”آب زراعي كافي براي زراعت نيست وبيشتر كشت مردم اين ولسوالي ديمه است ودر صد محصول ديمه هم به بارندگي بستگي دارد وبهمين دليل هم زراعين نمي توانند؛ روي محصول شان حساب لازم را باز كنند”.

مشكلا عمده اقتصادي :

با توجه به دومنبع عمده عايدات ولسوالي دولتيار،مشكل عمده اقتصادي اين ولسوالي نيز برمي گردد، به آن دومنبع. فخرالدين عصمتي مدير ترويج رياست زراعت ولايت غور, مشکلات اقتصادی ولسوالی دولتیار را این چنین بیان نمود :” زراعت دراين ولسوالي شكل سنتي دارد و از صنعت وتكنولوژي درزراعت اين ولسوالي خبري نيست وهمچنين در قسمت مالداري نيز كدام توجهي خاصي صورت نگرفته است. حيوانات اهلي مورد پرورش در ولسوالي دولتيار نسل هاي زراعتي واصلاح شده نمي باشد واز سويي بازار مناسب براي عرضه محصولات زراعي ، مالداري وصنايع دستي وجود ندارد”.

پيشنهادات:

مدير ترويج رياست زراعت ولايت غور، فخرالدين عصمتي حمايت دولت از زراعت ومالداري ضروري مي داند وعلاوه کرد:” بستن بند هاي كلان آب گردان، كشيدن نهر هاي عمومي، توزيع بذر هاي اصلاح شده ، توزيع كود كيميايي وحمايت از مالداري و ايجاد بازار محصولات زراعي ، مالداري وصنايع دستي وظيفه دولت است ودولت بايد دراين راستا گام هاي عملي بردارد”.

مهاجرت كارگران

مهاجرت جوانان براي كاريابي  از ولسوالي دولتيار، مثل تمام ولسوالي هاي ديگر اين ولايت ، به صورت يك امر معمول درآمده است. مهاجرت نيروي كار از ولسوالي اي كه شش ماه زمستان دارد؛ به قول فخرالدين عصمتي چندان تعجب آور نيست!اما اين مهاجرت ها ديگر فصلي نيست وتنها جوانان ونيروي كار اين ولسوالي مهاجرت اختيار نمي كنند؛ بلكه فاميل هاي كه توان مهاجرت را درخود مي بنند؛ نيز فرار را بر قرار ترجيح مي دهند. دلايل اين مهاجرت ها علاوه بر كاريابي وبازار كار براي جوانان، تعليم وتربيه بهتر، تحصيلات عالي، سهولت هاي بيشتر زندگي وآموزش حرفوي و… نيز بوده است.
مدير ترويج رياست زراعت ولايت غور ضمن نگاه مثبت به  پديده مهاجرت درولسوالی دولتیار, گفت :” مهاجرت ها هميشه بد نبوده است؛ دراين اواخر وسال هاي انقلاب (ازدهه پنجاه تا 1390هجری خورشیدی) كه مهاجرت ها بدلايل مختلف صورت گرفته است؛ درنوع نگاه وديدگاههاي مردم نيز تغييرات بوجود آمده است، گرچند نمي توان تمام  تغييرات مثبت را زاييده این مهاجرت ها دانيست والبته به اضافه آن توسعه وانكشاف سرك ها ، بازار هاي كوچك محلي  و رسانه ها نيز در تنوير افكار مردم نقش بارزي داشته اند.اما نمی توان مهاجرت را در تنویر افکار مردم این ولسوالی نادیده گرفت”.
عصمتي مهاجرين مهاجرين به كتگوري هاي ذيل تقسيم بندي نمود:
√ نيروي كار جوان ولسوالي دولتيار , که بيشتر به خارج از كشور وبخصوص براي كاريابي به كشور ايران مهاجرت مي نمايند؛
√ فاميل های که بيشتر به شهر هاي كلان داخل كشور، مثل چغچران ،هرات ، كابل و مزارشريف غرض تعليمات بهتر، تحصيلات عالي وسهولت هاي بيشتري زندگي مهاجرت مي نمايند.
فخرالدين عصمتي دراين مورد همچنين مي افزود:” مردم فقير وبي بضاعت براي كاريابي مهاجرت مي كنند ؛ بيشتر قشر جوان را دربر مي گيرد و به خارج از كشور مهاجرت مي نمايند. اما فاميل هاي كه مهاجرت اختيار مي كنند؛ معمولا” خانواده هاي هستند؛ كه از توان مالي بهتري برخوردارندوبراي دور نمايي بهتر زادگاه خود را ترك مي كنند”.وي ادامه مي داد:”البته اين مهاجرت ها سازمان داده شده نمي باشد ورسانه هاي جمعي نيز كدام نقشي در مورد اين مهاجرت ها ندارد؛ افراد وخانواده ها خود تصميم به ماندن ويا مهاجرت مي گيرند ودردردهه هشتاد امنيت درولسوالي دولتيار بد نبوده است؛ وبه همين دليل مهاجرت ها جمعي نبوده است”.

مشكلات مهاجرت:

علاوه بر مشكلات مهاجرت براي جوانان كه درخارج از كشور براي كارمهاجرت مي نمايند؛ مهاجرت در داخل كشورهم ساده نيست واز سوي تداوم مهاجرت ها از قريه ها به شهر هاي كلان كشور، باعث پنديدگي “كلان شهرها” وخالي شد ن قريه ها از سكنه خواهد شد.

پيشنهاد:

براي فايق آمدن براين مشكلات فخرالدين عصمتي پيشنهاد مي کرد:”دولت بايد از روستانشيني حمايت كند وبا ايجاد بازار كار، با حمايت از زراعت ومالداري ، توسعه شبكه هاي  آب رساني (آشاميدني وزراعي)، تاسيس وتوسعه كلينيك هاي انساني وحيواني، توسعه كيفي معارف وتاسيس دانشگاه درمراكز ولايات و… دولت مي تواند؛ با چنين برنامه هاي از روستانشيني ود رعين حال از توليد محصولات زراعي ومالداري حمايت بيشتر نمايد”.
جوزا 1390