آرشیف

غور ولایتی کوچک و محروم در غرب کشور است که از دید بسیاری، حقوق زنان در آن بیش‌تر از دیگر ولایت‌ها زیر پا می‌شود و خشونت در برابر زنان زیاد است. سنگ‌سار شدن رخشانه که سرخط خبر رسانه‌های جهانی شد، بریدن بینی، آتش زدن و ده‌ها مورد خشونت علیه زنان طی سال‌های اخیر در این ولایت ثبت شده است.

در چنین شرایطی، زوجی جوان در غور تابو‌شکنی کرده و در جامعه‌ بسته و سنتی آن که حرف بزرگان، عالمان دین و ریش‌سفیدان حرف اول ‌و آخر است، عکس‌های مشترک خود را در شبکه‌های اجتماعی نشر می‌کنند، در یگانه خیابان قیرریزی شده شهر راننده‌گی می‌کنند و گاهی شانه‌به‌شانه‌ی هم قدم می‌زنند.

منصور خسرو و نامزدش جمیله کریمی، از معدود زوج‌های جوان هستند که ازدواج‌شان به سبک مدرن صورت گرفت و پس از آشنایی در محل کار باهم ازدواج کردند. از دید این زوج جوان، کار آن‌ها خلاف ارزش‌های اسلامی و افغانی نیست و آنان تلاش نمی‌کنند جامعه را به گمراهی بکشانند.

آن‌ها باور دارند برای کاهش خشونت در ولایتی که به پایتخت خشونت در برابر زنان شهرت یافته، باید کار بیش‌تری به منظور کاهش خشونت‌ها انجام شود و آشنایی زنان با حقوق‌شان یکی از راه‌کارها است.

این زوج جوان فعال مدنی و رسانه‌ای هستند و تلاش دارند درد و رنج ساکنان غور به ویژه قشرهای محروم و زنان ستم‌دیده را از گلوی رسانه‌ها فریاد بزنند و برای کاهش خشونت‌ها مردم را بسیج کنند.

شوق کار در رادیو

منصور، وقتی دانش‌آموز مکتب بود، با شنیدن صدای عبدالحی خطیبی، سخنگوی کنونی والی غور که آن زمان مجری رادیو بود، شوق عجیبی برای کار در رادیو داشت. او خیلی زود به آرزوی خود رسید و هنگامی که فقط ۱۴ ساله بود، پایش به رادیو باز شد. این مجری جوان ابتدا به عنوان کارمند افتخاری و بدون دریافت معاش در رادیوی محلی «صدای عدالت» کارش را آغاز کرد.

آن زمان امکانات زیادی وجود نداشت و رادیو یک ساعت نشرات محلی داشت و یک ساعت هم نشرات رادیوی «سلام وطن‌دار» را نشر می‌کرد. در نبود بودجه کافی، کارمندان افتخاری رادیو برای خرید سوخت و روشن کردن جنراتور به هدف جلوگیری از قطع شدن نشرات رادیو، پول جمع می‌کردند.

منصور در آغاز کارش کم‌کم فوت‌وفن اجرای برنامه در رادیو را آموخت، اما در برنامه‌های زنده که مخاطبان تماس می‌گرفتند، دست‌ و دلش می‌لرزید و استرس تمام وجودش را فرا می‌گرفت.

پس از مدتی رادیوی محلی «سرحد» نشرات خود را آغاز کرد و منصور با تجربه کار در رادیو «صدای عدالت» به جمع کارمندان این رسانه تازه‌تأسیس اضافه شد. او مجری خبرها شد و مخاطبان با صدایش آشنا شدند و در مراجعه به رادیو سراغ جوانی را می‌گرفتند که خبرها را می‌خواند.

کار در رسانه برای منصور هم‌زمان بود با تحصیل در دانشگاه و او دانشجوی دانشکده تعلیم و تربیه دانشگاه غور شد. این جوان پس از چند سال فعالیت رسانه‌ای، حالا کارمند رسمی «رادیو آزادی» در غور است. او علاقه زیادی به کار رسانه‌ای دارد و به گفته خودش می‌خواهد مشکلات مردم را از طریق کار خبرنگاری انعکاس دهد.

ازدواج مدرن

در افغانستان ازدواج سنتی امری معمول است؛ ازدواج‌هایی که در برخی موارد بدون رضایت و خلاف میل طرفین انجام می‌پذیرد. هرچند طی سال‌های پسین برخی جوانان به ازدواج مدرن روی آورده‌اند، اما بازهم تابوشکنی و تن ندادن به ازدواج سنتی کاری دشوار است.

منصور خسرو و نامزدش جمیله کریمی، از جمله جوانانی‌اند که در ولایت غور ازدواج مدرن را تجربه کرده‌اند. این دو در یک نهاد مدنی باهم آشنا و پس از مدتی نامزد شده‌اند.

جمیله کریمی، نهادی را برای پشتی‌بانی از زنان در غور تأسیس کرده و در کنار مدیریت این نهاد فعالیت رسانه‌ای نیز دارد. از دید او زنان در ولایت غور با دشواری‌های زیادی دست ‌و پنجه نرم می‌کنند و تا رسیدن به شرایط ایده‌آل فاصله زیادی دارند.

او تلاش دارد با انجام فعالیت مدنی و رسانه‌ای، صدای در گلو خفته‌ی زنان محروم و درد کشیده غوری را با مقام‌های محلی و حکومت مرکزی در میان بگذارد و برای تأمین عدالت و زیر پا نشدن حقوق زنان تلاش کند.

غور، ولایتی است که گواه سنگ‌سار شدن رخشانه بود؛ زن جوانی که زیر سنگ‌های مردان خشمگین عاجزانه ناله کرد و جان‌ سپرد. مانند آن موارد زیادی از قبیل آتش زدن، بریده شدن بینی و ده‌ها مورد خشونت وحشت‌ناک بر زنان بوده است. فعالان حقوق زن با وجود همه این موارد، به آینده بهتر زنان باورمند هستند و دورنمای‌شان روزگاری است که زن دیگر مورد لت‌وکوب و خشونت قرار نگیرد.

هرچند به باور بسیاری سرآغاز بیش‌تر موارد خشونت ازدواج‌های اجباری است و با تغییر فرهنگ ازدواج به احتمال زیاد موارد خشونت در برابر زنان تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.

از تابوشکنی تا الگوی زنان

منصور خسرو و نامزدش جمیله کریمی، پس از نامزد شدن برخی تابوها در غور که پیش از این خط قرمز پنداشته می‌شد را شکستند. این زوج جوان عکس‌های خود را در شبکه اجتماعی فیس‌بوک به اشتراک گذاشتند و این اقدام برای خیلی‌ تعجب‌آور بود و بسیاری هم در مقابل آن ساز مخالف کوک کردند.

نزدیک‌ترین دوستان این زوج از نشر عکس‌های‌شان در شبکه‌های اجتماعی انتقاد و آن‌ را اقدامی نامناسب می‌دانستند. دوستان نزدیک خانم کریمی بارها از او می‌خواستند عکس‌های خود را از صفحه فیس‌بوک پاک کند. برخی کاربران هم زیر پست‌های او و نامزدش منصور، یا در پیام‌خانه فیس‎بوک (مسنجر) در مخالفت و موافقت با نشر عکس‌ها، پیام می‌گذاشتند.

پس از مدتی دیگر زوج‌های جوان هم با الگوبرداری این زوج، عکس‌های نصف صورت، دست‌ها یا عکس‌هایی که چهره‌شان به درستی نمایان نمی‌شد را به اشتراک می‌گذاشتند. از دید منصور و نامزدش نشر عکس‌ زوج‌های جوان و زنان در فیس‌بوک چند سال دیگر عادی خواهد شد و مردم به این درک خواهند رسید که این کار مشکلی ندارد و تعجب‌آور نیست.

جمیله کریمی، در شهر فیروزکوه مانند چند خانم دیگر، راننده‌گی می‌کند؛ هرچند او از برخورد نامناسب برخی راننده‌گان و موتورسایکل‌سواران ناراضی است. این رفتار در ابتدا برای خانم کریمی مأیوس‌کننده بود، اما او تصمیم خود را گرفته بود و نمی‌خواست تسلیم شود. خانم کریمی باور دارد که بدون پشتی‌بانی نامزدش هرگز نمی‌توانست به‌ این موفقیت‌ها دست یابد.

این زوج جوان عقیده دارند که رفتار آنان خلاف ارزش‌های اسلامی و افغانی نیست و خلاف گفته مخالفان‌شان نمی‌خواهند مردم را گمراه کنند. از نظر آن‌ها هر فرد حق دارد سبک زنده‌گی خود را انتخاب کند و در عین حال باید پای‌بند ارزش‌های اسلامی و افغانی هم باشد.

در پهلوی مخالفان، برخی بزرگان قومی از آن‌ها پشتی‌بانی کرده و باور دارند که رفتار آن‌ها خلاف ارزش‌های اسلامی نیست، بلکه این دو آداب و رسوم ناپسند جامعه را از بین برده و می‌توانند الگویی برای دیگران باشند.

بر اساس آمار ریاست امور زنان غور، در جریان سال گذشته از میان ۱۱۳ مورد خشونت علیه زنان در این ولایت هفت مورد خشونت حاد بوده است، اما میزان خشونت‌های نسبت به سال گذشته کاهش یافته و این خبری دل‌خوش‌‌کننده برای فعالان حقوق زن است و کسانی که تلاش دارند غور دیگر نام پایتخت خشونت علیه زنان را با خود یدک نکشد.

۸ صبح