آرشیف

عقیقه و احکام آن:
صاحب  مختار  الصحاح می فرماید:عقیقه  و  عقه  بکسر (‌ع‌)  بمعنی  موئی  است ‌که  بهنگام  ولادت  نوزاد  انسان  و  حیوان  بربدن او  است وگوسفندیکه  برای  نوزاد 
در اولین هفته  ولادتش  ذبح  میـ‌شود،  بدان  نامیده  شده است‌.
عقیقه  به نزد اکثریت از علمای اسلام سنت  مؤکد ه‌ است ولو که والدین فقیر وتنگ دست  هم  باشند. زیرا پیامبر صلی الله علیه و سلم   و  یارانش  برای  فرزندان شان  عقیقه  کرده‌اند. 
صاحبان  سنن  روایت کرده‌اند  که  پیامبر صلی الله علیه و سلم    برای هریک از نواسه های خویش، حسن  و  حسین  فرزندان  علی  بن  ابی طالب  قوچ عقیقه ‌کرده اند. 
لیث  و  داود  ظاهری  عقیقه  را  واجب  می‌دانند. احکام  عقیقه  چون  احکام  قربانی است  به فرق اینکه  در عقیقه  مشارکت  جایـز  نیست‌. 
عقیقه در زندگی خانوادگی از مهمترین مسائل که باید والدین (پدر وماد ر) به آن اهتمام و توجه کامل داشته باشند. مسئله تربیت و آموزش علم  و دانش وترویج وتطبیق  سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم به خانواده واز آنجمله  به فرزندان است.
پدر و مادر باید به فرزندان صالح و نیکوکار خویش شخصیت داده و احترام گذارند، از مصادیق اعانت و یاری فرزندی بر نیکوکاری این است که پدر و مادر از دوران کودکی، بلکه قبل از تولد فرزند، با مهیا نمودن محیط سالم، زمینه را برای رشد و تکامل آنان  آماده  ومساعد نمایند. چرا که کوچکترین رفتار و گفتارشان در نوزاد تاثیرگذار میباشد.
در دین مقدس اسلام وتعلمیات اسلامی تربیه  از همان بدو تولّد آغاز می گردد. از اذان و اقامه گفتن در گوش طفل گرفته ، تا انتخاب نام نیک وبا مفهوم بر ای وی، بخرچ دادن سعی و تلاش برای رشد ومراقبت همه جانبه از طفل ،  فراهم ساختن تربیه سالم  ومفید  و آموزش‌های لازم و مفید و رشد و شکوفایی خصلت‌های پاک انسانی در  او از جمله امورووظایفی است که دین مقدس اسلام وشرعیت غرای محمدی برآن حکم فرموده است 
همچنان عقیقه از جمله امور ایست که دین مقدس اسلام برآن هدایت ودستور فرموده اند. عقیقه عبارت از ذبیحه‌ای است که از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی دیگری که صلاحیّت قربانی کردن را داشته باشد، برای  طفل نوزاد  و  بجای  او  ذبح  می‌شود ، به یاد داشته باشید جهت حفظ فرزند از بلاها،پرداخت قیمت عقیقه کفایت نمی‌کند.
 
فضیلت  عقیقه‌:
صاحبان  سنن  از  سمره  از  پیامبر صلی الله علیه و سلم روایت ‌‌کرده‌اند که ‌گفت‌: 
«کل مولود رهینة   بعقیقته تذبح عنه یوم سابعه ویحلق ویسمی » پرورش نیکو وشایسته وصلاح وحفظ نوزاد در ‌پرورش  نیکو  و  شایسته  وصلاح  وحفظ  نوزاد  در گرو  عقیقه‌ای  است‌که  بجای  او  ذبح  می‌شود  درهفتمین  روز  ولادتش‌که  مویش  را  می‌تراشند  و  او  را  نامگذاری  می‌کنند).
 (نام ګذاری خوب یکی از مسایل مهم ارج ګذاری برای طفل و بحث مهم و مستقل است که درمورد به تحقیق جدا ګانه خواهیم پرداخت.).
همچنان در حدیثی از سلمان  بن  عامر  ضبی  روایت  شده‌ که  پیامبر صلی الله علیه و سلم   گفت‌:«  الغلام عقیقته، فأهریقواعنه دما، وأمیطوا عنه الاذی » (‌عقیقه  نوزاد  پسربا  وی است پس  برایش  خون  بریزید یعنی بجای او گوسفندی   ذبح‌ کنید  وآلودگی و نجاست را ازاودورکنید.)  (بروایت  پنج  نفر  از  اصحاب  صحاح‌.)

عقیقه پسر ودختر:
مطابق حکم حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم نیکوترآنست‌ که برای طفل نوزاد پسر دو راس گوسفند نزدیک بهم  از نظرشباهت وسن وبرای نوزاد دختر یک راس گوسفند  ذبح شود .
ام‌ کروز کعبی‌گفت‌:  از  پیامبر صلی الله علیه و سلم    شنیدم  که  می‌گفت‌:« عن الغلام شاتان متکافئتان  وعن الجاریة شاة »
(بجای  نوزاد  پسر  دو  گوسفند  قریب  بهم  دررنگ  وسن  وبجای  نوزاد  دختر یک ‌گوسفند  سرببرید  وعقیقه  کنید).
و  یک ‌گوسفند  هم  بجای  پسر کفایت  می‌کند  چون  پیامبر صلی الله علیه و سلم برای هریک  ازحسن  و  حسین  چنین‌کرد ‌ طوریکه  قبلا ‌ بیان گردید.
در مورد اینکه چرا برای پسر  باید دو گوسفند قربانی شود و برای نوزاد دختر فقط یک گوسفند، حکمتش امام ابن قیم جوزیه در کتابش « تحفة المودود» این چنین توصیف کرده است که: « وشرع فی المذبوح عن الذکر أن یکون شاتین إظهاراً لشرفه وإباحة لمحله الذی فضله الله به علی الأنثی، کما فضله فی المیراث والدیة والشهادة »، یعنی: (و خداوند برای نوزاد پسر ذبح دو گوسفند را مشروع کرده است بعلت نشان دادن شرف و برتری جنس مذکر بر مؤنث، همانگونه که او را در مسائل میراث و دیة و شهادت بر مؤنث برتر ساخته است) .والله اعم

عـقیقه مستحب است یا واجب:
علماء در مورد اینکه حکم عقیقه در شرع اسلامی مستحب است ویا واجب، سه قول معروفی را در این مورد ارائه وبیان  فرموده اند:
 برخی از علماء می فرمایند که: حکم عقیقه  در شرع اسلامی واجب می باشد ،  برخی دیگری از علماء برمستحب بودن عقیقه در شرع اسلامی حکم می کنند ،وبرخی دیگری از علماء از جمله امام صاحب  شافعی وامام صاحب حنابل بدین نظر اند که عقیقه از جمله  سنت مؤکده  می باشد ، واین قول ارجح هم میباشد .زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند : «مَنْ وُلِدَ لَهُ وَلَدٌ فَأَحَبَّ أَنْ یَنْسُکَ عَنْهُ فَلْیَنْسُکْ، عَنْ الْغُلامِ شَاتَانِ مُکَافِئَتَانِ، وَعَنْ الْجَارِیَةِ شَاةٌ» أبو داود (2842).
یعنی : «هرکس صاحب طفل  شد، و دوست داشت برای او ذبح کند؛ پس برای پسر دو گوسفند یکسان و برای دختر یک گوسفند ذبح کند».
علامه عبد المحسن عباد در « شرح سنن ابوداود»  گفته : «از ظاهر این حدیث اینگونه برداشت می شود که عقیقه واجب نباشد».
علماء هیئت دائمی افتاء نیز گفتند : «عقیقه سنت مؤکده است، برای پسر دو گوسفند و برای دختر یک گوسفند ذبح می شود، و در روز هفتم (تولد) ذبح شود، و اگر از روز هفتم به تاخیر افتاد جایز است در هر وقتی آنرا ذبح نمود، و بعلت تاخیر آن گناهکار نمی شود، هرچند بهتر است تا جائیکه ممکن است آنرا زود انجام داد» « فتاوی اللجنة الدائمة   ( 11 / 439 ).  
بادرنظرداشت حکم ادای عقیقه که در بین فقها مورد اختلاف می باشد ،  اما با این وجود هیچکدام اختلافی بر سر این مسأله ندارند که انجام عقیقه بر فقیر واجب نیست چه رسد بر انسان قرضدار ، چرا که حتی انجام حج – که از عقیقه مهم تر است – بر پرداخت قرض  پیش نمی افتد.

ادامه مطلب در اینجا