آرشیف

بنــی آدم اعضای یکدیگــراند
که درآفرینش زیک گوهـراند

چوعضوبه دردآورد روزگار
دیگرعضــوهارا نماند قــرار

توکزمحنتی دیگران بی غمی
نشاید که نامت نهنــد آدمــی
 

این ابیات سعدی فقط شعرنست ، بلکه دلنشین ترین آواز آفرینش است ؛ این صدا صدای یگانگی انسان است صدائی که ازموج دلها وازعمق هستی به اصل انسانیت وکرامت انسانی وجوهرآدمیت گواهی میدهد ، این شعرنه تنها دلالت به وحدت جوهرانسانی دارد بلکه بزرگترین درس ونمونه بی مانندی است برای انسانهایی خوش بخت وخوش بین کره ای خاکی. سعدی شاعرشیرین سخن دردری درست به آنچیزیکه بشریت به آن نیازدارد اشاره نموده واساس انسانیت را همدردی ، همکاری ومهربانی میداند.

دقیقاً شعرسعدی بطوردرست معنی صحیح این حدیث را افاده میکند که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده است : «مثل المؤمنین فی توادهم وتراحمهم وتعاطفهم مثل الجسدالواحد اذا اشکی منه عضو تداعی له سائرالجسدبالسهروالحمی» ترجمه: "مثال مومنان به رحم ، شفقت ، محبت ومهربانی به یکدیگر مانند یک جسد است ، اگریک عضو ازبدن شکایت داشته باشد ، تمام اعضای بدن ازجهت آن درد به تکلیف وناآرامی می باشد." مفهوم این حدیث وشعرفوق این است که انسانها حیثیت وجود وبدن واحد را دارند ، چونکه جوهرشان یکیست وآن جوهرانسانیت است. همانگونه که اعضای یک بدن باهم حیثیت لازم وملزوم را دارند همین قسم انسانهای روی زمین باموجودیت یکدیگرمحتاج بوده ودرجهات مختلف زندگی باهم احتیاج داشته وبدون همکاری وهم آهنگی باهم زندگی شان ناممکن است.
هدف مهم نویسنده درین مورد توضیح حقوق بشر ازدیدگاه شعرسعدی است ؛ پس بهترخواهد بود تا به تفصیل وتحلیل حقوق بشر ومفهوم حقوق بشر درشعرفوق به پردازیم.
همانطوریکه به همه معلوم است یکی ازمباحث بسیارداغ وگرم روز درجهان معاصر موضوع حقوق بشراست ، حقوق بشررا که امروزغربیان وحامیان غرب تنها به خودنسبت میدهند وخود را به عنوان محافظین وبنیانگذاران اصلی حقوق بشر میخوانند ، ادعای است بی ریشه وخام زیرا دراساس حقوق بشرتوسط دین مقدس اسلام ونماینده گان الهی بنیان گذاری شده است که الله جل جلاله ازفضل وکرمش به تعداد یک لک وبیست وچهارلک رسول را ازبین خود انسانها به عنوان نایب وسفیر خودبرگزیده و دربین انسانها فرستاده است تا ازیک سو انسانهارا به راه سالم وصحیح دعوت نموده وازسوی دیگر اینها درحقیقت کسانی هستند که برای اثبات وجود انسانیت درروی زمین وبرای حفظ وحمایت کرامت بشری وحقوق انسانی ایفای مسؤلیت ووظیفه مینمایند.
دلیل بزرگ این ادعای ما حدیث است که درفوق ذکرنمودیم ، چنانچه سعدی علیه رحمه هم درکلام زیبایش به شکل بسیارجالب وخوب مفهوم حدیث را بیان نموده است ، طوریکه ازمحتوای کلام نغز وروح افزای سعدی چند نکته بارز راجع به حقوق مهم بشر متبارزمیگردد :

اول – حق همدردی وهمکاری 
دوم – حق مساوات وبرابری 
سوم – حق منع شکنجه وظلم 
چهارم – منع تبعیض و برتری جوی
پنجم – احترام به حقوق دیگران
ششم – حق انصاف
هفتم – اثبات اصل وجود وحدت انسانی

نویسنده : زمان الدین «حبیبی »
محصل سال سوم – رشته: اداری ودیپلوماسی دانشکدۀ حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه ننگرهار.