آرشیف

ارسطو یکی از اندیشمندان یونان قدیم روزگار ی انسان را " حیوان ناطق" مینا مید؛ یعنی قوه نطق و بیان را مشخصه انسان بودن میدانست، مفهوم این ادعا در این می باشد که انسان نیاز دارد بیندیشد، فکر کند و بیان نماید، زیرا اگر این حق را از انسان بگریم دیگر کرامت متعا لی انسان و کمال انسانی مفهوم پیدا نمی کند.
به تعبیر تخنیکی این مطلب میتوان گفت که، انسان فقط از راه آزاد اندیشی ، تحلیل حقگرائی وتفکر در نظام هستی و نظام خلقت خود به رتبه و مقام کرامت و کمال انسا نی میرسد.
و تجربه های تاریخی نشا ن داده است که هر تلاشی برای محدود کردن آزادی فکر و بیان ناکام خواهد ماند و در نهایت آزادی بیان پیروزخواهد بود.
"ضرب المثل معروف هست که میگوید "زخم شمشیر جور میشود ولی زخم زبان نه " مفهوم و تا ثیریکه این ضرب المثل در بطن خود دارد اینست که شمشیرآزادی بیان اگر درست استفاده نشود چی تواند هم تن افراد بی گناه را بیازارد وهم صدمات جبران ناپذیر اجتماعی، سیاسی و اخلاقی را به بار آورد.
برای درک بهترورسیدن به مطلب اصلی لزوم وجود آزادی بیان و مفهوم آنرا از دیده گاه دین مقدس اسلام و منابع قانونی بین المللی و ملی مورد تحلیل و بررسی قرارمید هیم:
دین مبین اسلام یک نظام جهانشمول و بین المللی است که 1400 سال قبل آزاد، بیان وآزادی قلم را از حقوق مسلم افراد خوانده ودر قرآن مجید ، خداوند بر بنده گان خود منت نهاده وسخن گفتن را بر او آموخته (خلق الانسان O علمه البیان ) وبه قلم قسم خورده است (ن والقلم و ما یسطرون O اولویت دادن اسلام به بیان و آزادی قلم را میتوان از هان آغاز بعثت و در نخستین آیات قرآنی که در غار حرا به هادی بشریت نازل شد فهمید که در آن خداوند(ج) فرستاده خود را به خواندن دعوت میکند.
(اقرا با سم ربک الذی خلق Oخلق الانسان من علق O اقراوربک الاکرم O الذی علم با القلم O علم الانسان ما لم یعلم )
در ماده 19 اعلامیه جهانی بشر آمده که هرکس حق آزادی عقیده و بیان دارد. این حق متضمین آزادی عقاید ونظرات بدون مداخله دیگران و جستجو واخذ انتشارات معلومات و مفکوره ها از طریق هر وسیله وبدون ملاحظات مرزی می باشد.
و هم چنا ن ماده دوم میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی (هرکس حق آزادی بیان دارد.) 
قانون اساسی افغا نستان در ماده 34 خود آزادی بیان را تثبیت وتضمین و محدودیت های قانونی ولازمی آنرا نیز تثبیت نموده است.
(آزادی بیان از تعرض مصئون است. هر افغان حق دارد فکر و بیان خود را بوسیله گفتار ، نوشته تصویر ویا وسائیل دیگر مطابق احکام قانون به طبع ونشر بسپارد. بدون ارائه قبلی آن به مقامات دولتی.)
مصئونیت آزادی بیان به این معنی است که هیچ شخص به شمول دولت حق ندارد که به حق آزادی بیان و حقوق دیگر مردم تعرض کرده ویا محدودیت بوجود آورد.
نکته برجسته ماده 34 قانون اساسی بر سمیت شناختن محدودیت های قانونی آزادی بیان است که به طور منطقی و براسا س ضررورت های موجود به قید آن حکم نموده است. به این معنی که قانون اساسی افغانستان قبول دارد که بیان ، پخش ونشر بعضی از مفاهیم ممنوع میباشد.
نکته برجسته و مهم دیگر این ماده تاثیر بر عدم ضرورت ارائه قبلی مطالب انتشاراتی به موظفین دولتی ویا کدام شخص دیگر است ، که این امر زمینه موانیعت و محدودیت رسانه ها را مانع گردیده تا موارد امور سیاسی واجتماعی دولت آماده و مفاهیم ملی توسعه یابد.
از تحلیل موارد متذکره آزادی بیان در قوانین ومیثاق ها ی بین المللی وقانون اساسی افغانستان واز ارشادات دین مقدس اسلام برمی آید که یک ساحه ومرز معین وتعین کننده وجوددارد در بین آزادی وعدم توهین وتجاوز به مقدسات اساسی وحقوقی مردمی تعین شده است.
نویسنده : زمان الدین "حبیبی" دانشجوی دانشکده حقوق وعلوم سیاسی پوهنتون ننگرهار.