آرشیف

عبدالقدیر علم

از ملاحظه متن ارگان نشراتی ریا ست معارف غور در یافتم که قطرات ناب وزلال معارف به پیمانه وسیع وگسترده عظش تشنگان علم ومعرفت را در دل کهسار غور غرور آفرین مرفوع واین قطرات بر شگوفائی نهال پر بار علم ومعرفت افزوده است.چه گشایش حدود هفتصد باب مکتب در  در دامنۀ هر کوه وکرانه رود های خروشان و وفراز تپه ها .پشته های که زمانی بیابان بیش نبودند کمیت کمی نیست واین کمیت با اضا فه کیفیت میتواند قلب هر تاریکی را بکشاید .امید وارم این قطرات به حدی فوران کند تا به بحر بزرگ از علم ومعرفت تبدیل واثار جهل ونادانی را از هر گوشه وکنار سر زمین ما  بشوید.

بلی خرد ورزی، دلسوزی ومدیریت سالم میتواند همه خواب هارا تعبیر وآرزو هارا بر آورده سازد چنانچه ازمدت به این سو آثار پویائی وشگوفائی در رهبری ومدیرت معارف ولایت غور انسان را بیشتر از هر زمان دیگر به آینده امید وار میسازد.  این تحرک را میتوان در بسط وگسترش عرصه های فرهنگی این نهاد تعلیمی وتربیتی در سیمائی ارگان نشراتی ریاست معارف غور که در گذشته سابقه نداشت بخوبی تماشا کرد.ایجاد ارگان نشراتی ریاست معارف غور خود آئینه تمام عیاریست که نمائی  معارف غور را بدرستی به نمایش گذاشته احساس وعواطف همه مردم را چه خورد وچه بزرگ به هم پیوند میدهد. . در ما های أخیربا مطالعه محتویات ارزشمند این ارگان معلوماتی در جریان واقعیت های ارزشمند قرار گرفتیم که تا هنوز از آن خالی الذهن بودیم.حال بسیاری این واقعیت را میدانند که شجرۀ معارف غور دارائی چه تعداد شاخه های خورد وبزرگ بوده وبرگ های آن از کدام منبع طراوت وتازگی میگیرد و سر انجام چگونه میوه تحویل جامعه میدهد واینکه موریانه های موذی وخطر ناک در جهت پژمرده ساختن درخت تنومند معارف چیست.امید واریم در آینده جزئیات بیشتری از واقعیت های معارف غور با تفصیل بیشتر از طریق ارگان نشراتی آن اداره نشر گردد . مانند تعداد مجموعی شاگردان در سطح ولسوالی ها با تفکیک ذکور واناٍ وهم چانس ها وموقعیت های خوب ویا اینکه  دلائل محرومیت ها ومحدودیت ها. واینکه کدام مکاتب تعمیر دارند وووضعیت مکاتب بدون تعمیر چگونه است وتصاویر شاگردان زیر افتاب ویا خیمه وسایه درخت ووو

با آنکه عدم حضور عدۀ از خواهران در امتحان کانکور سال جاری برای حفظ سلامت جامعه درد ناک ما خیلی تأثر انگیز است باز هم حضور 1200 تن  جوان دانش پژوه  وامید وار به ایندۀ کشوردرصحن امتحان کانکور امسال جرقه امید بردل ها تابید ای کاش امنیت تأمین میبود تا  همه دختران  مانند پسران جهت استفاده از حقوق حقۀ شان آزادانه در امتحان کانکور سهم میگر فتند ود آینده مشکل کمبود اساتید اناث ودکتوران زنانه را مرفوع میساختند..ودرین نوشته جا دارد از ریاست محترم معارف غور وهیئت رهبری شان تقاضا نمائیم تا با مطرح ساختن این مشکل زمینه سهمگیری دختران محروم از کانکور را در یکی از امتحانات متفرقه در یک وقت مناسب ومحل ممکن  مساعد سازند ویا اینکه وکلای مردم با أخذ یک فرمان فوق العاده از رئیس جمهور زمینه شمولیت دختران فارغ التحصیل را به فاکولته های مسلکی مساعد سازند .هر گاه امروز دختران وارد نهاد های  تحصیلات عالی نشوند فردا مانند امروز از داشتن استادان مسلکی اناث ودکتوران زنانه که نیاز جدی سر زمین ماست محروم خواهیم ماند.

هرچند هدف از تحریر این متن قدر دانی از تلاشهای  ابتکاری ومدیریت نسبتا سالم ریاست معارف غور درین اواخر است ولی ما هم   بخاطر رشد این جریان نورانی یافته های خودرا از جهان بیرون از افغانستان با شاگران استادان ومدیران عرصه معارف غور شریک میسازیم تا اگر با موازین ومقررات حا کم در کشور مغایرت نداشته باشد مورد استفاده قرار گیرد. البته شرائط محیط وامکانات قابل مقایسه نیست ولی چیز های مثبتی هست که میشود الگو ونمونه قرار گیرد.ورنه میدانم تا صد ها سال دیگر فرزندان ما در افغانستان از امکانات فرزندان اروپائی بهره مند نمیشوند ولی تا جائیکه ممکن است از برخی تجربیات استفاده صورت گیرد.منظورم این نیست که در افغانستان هم کتاب های رنگه ولیلونی باشد وهر سال مطالب جدید داخل نصاب تعلیمی گردد وتخته های صنوف درسی توسط کمپیوتر لایزری شودچون ما تا هنوز مشکل تنویر خانه نشیمن را حل نکرده ایم.بازهم به برخی مطالب که نسبتا مفید است طور کوتاه اشاره میکنم.

مرحله اول شمولیت در مکتب:

اطفال در اروپا قبل ازینکه آمادۀ فراگیری چیزی باشند به سن چهار سالگی شا مل یک بخش خاص از مکتب میشوند که بیشتر مسائل بازی سر گرمی ورسامی ومشغولیت های ازین قبیل را دارند ومیشود آن را دورۀ آمادگی به مکتب نام گذاشت وسال دوم یا پنجسالگی نوشتن نام. محاسبه ساده أعداد در نقش اشکال و رنگ آمیزی کاغذ ها ویا بستن سامان بازی برای شان رهنمائی میگردد بعضی اطفال یکسال وبرخی هم تا دوسال درین مرحله باقی میمانند ودر گروپ سوم وچهارم مسئله درس شروع میشود ودر مرحله ابتدائیه قطعا فشار وجود ندارد.خواندن نوشتن وبعد مسئله جغرافیای کشور طور مصور ودلکش ونوعیت نظام سیاسی کشور با نام رئیس وملکه وغیره این چیز ها اولویت دارد واهسته آهسته درس ها با نصاب خیلی عالی و پیشرفته  که ریاضی تاریخ وجامعه شناسی از مضامین بر جسته همین دورۀ ابتدائیه است تدریس میشود.اطفال از خوردی با قانون وقانون پذیری ورسم زندگی قناعت بحق خود واحترام بحق دیگران خو میگیرند یعنی یک سر سوزن از حق خود تیر نمیشوند وبه اندازه یک سر سوزن هم حق دیگران را تلف نکنند، خصوصا مواد اساسی قانون اساسی کشور در مرحله ابتدائی تذکر داده میشود .مثلا داشتن حق زندگی سر پناه ،غذا وصحت، بد بودن تبعیض، بد بودن دروغ وخیانت ومساوی بودن حقوق انسانها اینها چیز های است که اطفال از خوردی می آموزند .وصادقنه عمل میکنند.اگر زنگ تلیفون بیاید علاقه نداشته باشیم بگیرم طفل را بگویم بگو پدرم نیست طرفت خیره می بنید وتلیفون را میگذارد واگر پرسان کنی چرا نگفتی خانه نیست در جواب میگه تو بودی مه چطور دروغ میگفتم یعنی این چیز های معمول در خانواده هاست.طفل اینجا به ندرت دروغ میگوید یعنی گناه کرده را خودش اعتراف میکند ومعذرت میخواهد دلیل ودلائل نمیگوید……………………………

مراقبت بین خانه ومکتب:

با آنکه این کشور ها کاملا امن وآرام است ولی به اطفال توجه زیاد مبذول میشود .مکاتب ابتدائیه به خانه ها نزدیک است طوریکه هر صبح  ساعت هشت وپانزده پدر ویا مادر طفل خودرا به دروازه مکتب میبرد به معلم میسپارد.ساعت ده قبل از ظهر تفریح کوچک است اطفال آب میوه کلچه وهم یک میوه دارند صرف میکنند. ورأس ساعت 12که ساعت تفریح کلان است والدین به دروازه مکتب استاد میشوند تا اطفال از مکتب بیرون شوند وهمه اطفال با دوش و شادمانی خودرا به آغوش والدین می اندازند .این صحنه خیلی دیدنی است به همین تر تیب ساعت یک بعد از ظهر دوباره اطفال میاورند وساعت سه ونیم بعد از ظهر مانند ساعت 12 تسلیم میشوند.این رفت وآمد والدین بخاطر مراقبت شدید از اطفال است تا در سرک ها با وسائل نقلیه تصادف نکنند ویا احتمالات امنیتی دیگر که نهایت مورد توجه قرار دارند والدین که با اطفال شان نمیروند.از نظر معلیمن والدین کم فر هنگ با رفتار اجتماعی ضعبف بحساب میروند.

بر نامه ها تفریحی کمپن وسیر علمی:

در طول سال یک ویا دومرتبه اطفال به بیرون برده میشوند که برای صنف های بلند میتوان گفت سیر علمی وبرای اطفال خورد بر نامه تفریحی است.اطفال یا شاگردان صنوف ابتدائیه یا در شهر خود شان به یک تیاتر ونمایشگاه برده میشوند ویا به پارک های تفریحی باغ های وحش وجا های تاریخی داخل کشور وامثالهم..اما درین بر نامه ها که ایجاب مصارف را مکیند از والدین کمک میخواهند تا یک مبلغ به ادارۀ مکتب کمک کنند.چون برای انتقال اطفال به وکرایه وسائل نقلیه نیاز است.اگر کسی  بگوید کمک نمیکنم اولادش را می برند ولی طفل در بین هم صنفی ها احساس حقارت میکند چون والدینش پول نداده اند.. به همین تر تیب بر نامه سه شب کمپن بعد از رخصتی های تابستان برای گروپ های گروپ های هفت وهشت ویا صنف های پنج وشش افغانستان. چون درین سه شب مصرف نان میوه وآب میوه همه تهیه میشود باید والدین هم کمک کنند.

تر تیب دوسیه کرکتر و ترتیب کتابچه راپور نمرات:علاوتا برای اطفال دوسیه های علیحده انداخته میشود یکی از نمرات شان است ویکی از بر خورد های اجتماعی آن طوریکه لحظات خوشی وافسردگی وانگیزه ها در هر مقطع نوشته میشود.وبا ملاحظه همین وضعیت در آخرین سال فراغت دورۀ ابتدائیه به والدین گفته میشود که فرزند شما کدام مسیر را می پیماید یعنی از همین جا معلوم میشود طفل تحصیلات عالی را دنبال کرده میتوالند ویا انستیتوت های مسلکی متوسط راباید تعقیب کند این مربوط به نمرات ورفتار فرزندان در دورۀ ابتدائه ومشوره استادان است..در آخر یک امتحان نهائی میگیرند ولی تعین کننده نمرات سالانه ومشوره استادان شان است.یعنی اگر یکشاگرد در امتحان نهائی نمره کم گرفت ولی نمرات سه سال اخیرش خوب بوده باشد معلم برایش مشوره درجه بلند را میدهد.بر خلاف اگر نمرات سه ساله اش کم باشد.ولی در امتحان أخیر نمره عالی گرفته باشد  معلم مؤظف مشوره عالی نمیدهد بلکه به گذشته نظر میکند. اطفال علاوه از درس یکی از سپورت ها ویا هنر هارا من حیث مصروفیت شخصی انتخاب مکینند وآنرا من حیث یک مسئولیت تعقیب میکنند.مثلا فوتبال  جمناستیک ویا شطرنج ویا موسیقی وغیره.آشنائی با آب بازی وگرفتن تصدیقنامه های زیاد.

عصر والدین:

بر نامه دیگر عصر والدین است که در هر سه ماه ویا شش ماه یکبار عملی میشود.معلمین والدین را بعد از ظهر برای ده دقیقه صحبت به اداره مکتب دعوت میکنند تا در مورد فرزند شان صحبت کنند که پیشرفت های آن در مکتب چگونه بوده است. با آنکه راپور نمرات به شاگرد تسلیم داده میشود تا بخانه ببرد بعد والدینش بعد از ملاحظه راپور را با خود می برد درین نشست نمرات امتحان سه ماهه طفل به والدینش نشان داده میشود وحالت های روحی  وبر خورد های اجتماعی آن نیز توضیح میگردد وگفته میشود در کدام مضمون خوب است ودر کدام مضمون به کمک بیشتر نیاز دارد. وبعد برای والدین وقت میدهند تا سوال های خودرا کوتا مطرح سازند وبعد رخصت میشوند. یعنی والدین در جریان کار کرد ها تلاش ها وحتی رفتار فرزندان شان قرار میگیرند تا کمبود ها وکوتاهی هائیکه به ایشان مربوط میشود رفع نمایند.

بعد از دوره ابتدائی دوره متوسطه فرا میرسد.یعنی بعد از گروپ هشت اروپا ویا صنف شش افغانستان. به صنف اول دوره متوسطه میروند این دوره برای اطفال تعین کننده است طوریکه معلیمن به شاگردان فرصت میدهند تا مسلک مورد علاقه خویش را انتخاب نمایند به شرط اینکه این مسلک متناسب با استعدا و نمره  سالهای قبل شاگرد باشد. درین مرحله هم هر نوع تحول در زندگی اطفال ممکن است.تفاوت عمده دیگر این است که در دوره متوسطه شاگردان علاوه از سیر ها وسفر های داخلی به کشور های بیرونی هم سفر میکنند واما والدین باید به این سفر ها پول پرداخت کنند.برای دو ویا سه شب به یکی از کشور های اروپای میروندوخصوصا کشوریکه  زبانش  را میخوانند چون شاگردان مسیر عالی تقریبا دو وسا سه زبان خارجی را باید بخوانند همان است که باید با مردم ان کشور صحبت کنند وعادات وکلتور وغذا ها وجا های تاریخی آنکشور را درین سفر خوب درک کنند. وبعد از بر گشت از سفر از برداشت های شان پرسیده میشود وبه نمرات شان علاوه میگردد.

دورۀ متوسطه را از سه سال تا شش سال ادامه پیدامیکند میکنند.این مربوط به موقعیت شاگرد است اگر نمرات آن پا ئین باشد از همین حالا برایش گفته میشود شما چانس رفتن به پوهنتون را ندارید بهتر است از همینجا یک مسلک زود رس با دیپلوم متوسط را انتخاب کنید ودر یکی از انستیتوت های مسلکی شامل شوید واگر نمراتش بلند باشد دورۀ متوسطه را پنج ویا شش سال میخواند وبعد وارد پوهنتون میگردد. البته شمولیت در دانشگاه یا پوهنتون در قید امتحان کانکور نیست همین نمرات دورۀ متسط جایگایش را قبلا مشخص ساخته که کدام فاکولته را میتواند انتخاب کند.هر چند درین اواخر بخاطر رفتن به طب ویک بخش حقوق وانجینری امتحان ونمره را شرط گذاشته اند ومتباقی فاکولته هارا شاگرد میتواند بدون امتحان تعقیب کند.وهمچنین اگر واجدین شرائط فا کولته طب زیاد تر از حد نصاب باشد بین شاگردان قرعه کشی میکنند هرکس چانسش بود میرود.رشوت وواسطه نقش ندارد ونمیشود یک زرد رنگ چشم سبز را بخاطر نژادش جلو ببرند وموی سیارا دنبال، نه خیر هرکس در گروه زحمت وتلاش خود است.