آرشیف

2014-11-27

داکتر سخی اشرف زی سید کاغذ

سازمان اتحادیه همکاری های منطقوی جنوب آسیا “سارک”

South Asian Association for Regional Cooperation (SAARC)

پیوسته به گذشته در مسایل اقتصادی
آقای داکتر اشرف غنی به کدمندو کشور نیپال جهت اشتراک در کنفرانس سازمان اتحادیه همکاری های منطوقوی جنوب آسیا که مختصر بنام سارک مسمی شده اشتراک کرد .با اشتراک رئیس جمهور دراین کنفرانس فرصت مناسب شد که راجع به این سازمان معلومات ذیل ارائه گردد.
مفکوره یک سازمان اتحادیه همکاری منطقوی که هدف اصلی آن همکاری های اقتصادی وسیاسی کشور های جنوب آسیا است که در سال 1980 به میان آمد واولین جلسه آن بتاریخ 8 دسمبر 1985 به شهر داکه دایر گردید واین سازمان توسط کشور های بنگله دیش, بوتان , هندوستان , مالد یو, نیپال , پاکستان و سری لنکاه پایه گزاری گردید واز آن تاریخ به بعد این سازمان توسعه یافت وکشور افغانستان به حیث عضو دایمی وچند کشور دیگر به حیث کشور ناظر دراین سازمان راه یافتند . افغانستان در سال 2005 پشنهاد عضویت این سازمان را نمود ابتدا در مورد عضویت افغانستان کشور های عضو سازمان سارک جرو بحث ها ومذاکرات را براه انداختند وکشورهای عضو به این نظربودند که سازمان سارک محض برای کشورها ی است که شامل منطقه آسیای جنوبی است وافغانستان از نگاه جغرافیایی متعلق به منطقه کشورهای جنوب آسیا نیست بلکه از نگاه موقعیت تعلق به آسیای مرکزی میگیرد بعد از بحث ومشاجره در مورد عضویت افغانستان دراین سازمان رای گیری بعمل آمد وبالاخره افغانستان را با تعلل به حیث عضو هشتم در اپریل 2007 شامل کردند. مرکز این سازمان در شهر کدمندو کشور نیپال قراردارد واز نگاه اقتصادی سازمان سارک بعد از امریکاه وچین بزرگترین قوه اقتصادی جهان است و کشورهای عضو سارک از نگاه مساحت% 3جهان و21% نفوس دنیا در کشور های عضو سارک و قسمت اعظم نفوس را کشور هند % 70 تشکیل میدهد جالب اینجاست که هفت کشور عضو با هند هم سرحد ولی یا یکدیگر سرحد مشترک ندارند ودرسال های بین 2005الی 2010 انکشاف اقتصادی این کشورها بطور مجموع از نگاه تولید ملی 8,8 فیصد رشد اقتصادی داشت ولی بعد از سال 2011فیصدی انکشاف اقتصادی نزول و به6,5% رسید وآن هم به سببی که هند به رکود اقتصادی ماجه شد وهند 80فیصد اقتصاد کشور های عضو سارک را تشکیل میدهد .سارک با دیگر موسسات بین المللی ونهاد های کمک کننده همکاری گسترده دارد وکشور های امریکاه (2005) جاپان (2005) ()کوریای جنوبی )(2005) واتحادیه اروپا از (سال 2006) کشور جمهوری اسلامی ایران (2008) به عنوان ناظر دراین سازمان حضور دارند.
اهداف سارک بیشتر اقتصادی واجتماعی است که برای ارتقای تامین مصالح اجتماعی مردم در منطقه جنوب آسیا وافزایش کیفیت زندگی آنها فعالیت دارد در بخش اقتصاد سرعت بخشیدن به رشد اقتصادی با استفاد از امکانات بدست داشته کشور های عضو وتسریح در برنامه های اجتماعی توسعه زراعت وتامین فرصت زندگی برای تمامی مردم است که بعد از دست آوردها در بخش اقتصادی واجتماعی هدف بعدی سازمان سارک یک هم آهنگی سیاسی کشور های عضو است مانند مودل اتحادیه اروپا که اول همبردی اقتصادی بین کشورها ی عضو ( بازار مشترک اروپا ) را ه اندازی شد که به موفقیت انجامید وهدف بعدی یک اتحاد سیاسی را بوجود آورد .که بنام اتحادیه اروپامسمی شده است .
سازمانسارک تقویت وهمکاری را با کشور های در حال توسعه ارتقا بخشیده وبا سازمان ها ونهادهای بین المللی ومنطقوی که دارای اهداف ومقاصد مشابه هستند همکاری دارد.به اساس این اهداف موافقت نامه سفتا که توافقهای درباره تشکیل یک منطقه آزاد تجارتی بعمل آمد که قرار بود کارهای مقدماتی آن تاسال 2001 تمام شود وموافقت نامه تجارت آزاد جنوب آسیا (سفتا) *1 جنبه عملی و اجرائی بخود بگیرد.که متا سفانه تاحال چنین بازار مشترک در حوزه سارک شکل نگرفت و این موفقه نامه در روی کاغذ باقی ماند ونظر به اختلافات سیاسی که بین هندوپاکستان وجود داردودراجرای این برنامه موانع ایجاد شد کشورهای عضو در چوکات وزارت خارجه یک کمیته کاری را درراستای وظابف خود تشکیل میدهند هر کمیته دارای دو الی هفت کشور عضو است ومزید برآن سارک با ایجاد یازده کمیته فنی تلاش ورزیده که زمینه های همکاری را در بخش های مختلف همکاری های منطقه ائی با هدف توسعه اقتصادی واجتماعی شناسایی کند وبرنامه ریزی برای توسعه وانکشاف این بخش ها را عملی سازد .این بخش ها عبارتند از : کشاورزی وجنگلداری , آموزش پرورش ,صحت .رفاه کوکان , محیط زیست
هوا شناسی توسعه دهات وقصبات , جهان گردی , حمل ونقل , علم وفناآوری , مخابرات واطلاعات وتوسعه زنان کشور است .
سازمان سارک بارها اعلام کرده که افغانستان را در زمینه تولید انرژی وبهبود وضیعت حمل ونقل کمک میکند که این وعده ها تاحال عملی نشده و مزید بر آن پاکستان هند را نمی گزارد که اموال خودرا از طریق کشورش به افغانستان وارد کند و همچنان وسایل ترانسپورتی افغانستان نمی تواند که از طریق پاکستان به بندر هند برسد که این عمل پاکستان مخالف روحیه موافقه سارک وهمکاری های کشور های عضو را ضعیف گردانیده است.
به اساس راپور بی بی سی که بتاریخ 25 نمبر 2014 متشر شد افغانستان تا حال نتوانسته که از فرصت های که سازمان ایکو وسارک فراهم نموده استفاده درست نماید افغانستان که به حیث یک پل ارتباطی میان آسیای میانه وآسیای جنوبی است ولی این کشور موفق به کارهای که در سطح ملی انجام میدادند تا کنون انجام نداده است و افغانستان فاقد راه آهن وفرود گاه های مجهز ومدرن است که از آن به حیث دهلیز های ارتباطی استفاده شود هنوز در افغانستان توسعه نیافته وجاده های که ظرفیت انتقال محموله های بزرگ اموال التجاره رااز آسیای میانه داشته باشدایجاد نگردیده وامنیت درافغانستان تامین نیست که پایپ لین گاز وبرق از این کشور عبورکند افغانستان تلاش کرده تا از فرصت های که سازمان اکو برای اعضای کشور های عضو فراهم نموده مستفید گردد ولی نسبت نبود یک سیاست خارجی مدون وفعال دراین سالها نتوانسته است از این فرصت ها استفاده لازم را بنماید .در سیزده سال گذشته تنها سه پروژه جدید از سوی افغانستان به ایکو پشنهاد شد که این پروژه ها روی کاغذ باقی ماند وپی گیری لازم از سوی نهاد های این کشور برای تامین بودجه مالی ارائه نشد .
پروژه های اقتصادی که برای افغانستان در نظر گرفته شده بود بخشی از نا کارآئی این سازمان ها درافغانستان بوده ومزید برآن افغانستان به عنوان یک عضو تاثیر گذاردراین سازمان ها شناخته نشده است گرچه وزارت خارجه افغانستان سعی دارد که پروژه های روی کاغذ را یک موفقیت بشمار آورد بطورمثال حضور کشورافغانستان را دراین سازمان ها یک دست آورد میداند و سخنگوی وزرات خارجه توضیح نمود که در 13 گذشته افغانستان از نگاه سیاسی وجود نداشت واکنون در راس پروژه های منطقوی قرار گرفته که این نماینگر پیشرفت است وپروژه های بزرگ اقتصادی گرچه زمان گیرولی در حال تطبیق شدن است مثال خط لوله انتقال گاز ( پروژه تاپی ) که از ترکمنستان به کشور های پاکستان وهند منتقل میکند وپروژه کاسا یک هزار که قرار است برق از کشور های آسیای میانه به پاکستان صادر شود وپروژه راه آهن – طرح راه لاجورد- که افغانستان را از طریق آسیای میانه به کشوز های اروپا ئی وصل میکند .