آرشیف

2014-12-12

علم عبدالقدیر

رمضان ماه سازندگی

عناوین را که بخاطر رمضان انتخاب میکنیم ابتکار ما نیست بلکه از ویژگیهای وخصوصیات خود روزه ماه مبارک رمضان است که بار بار تکرار میشود همانطوریکه رمضان با همه احکام واجزاء چون امساک تلاوت وقیام الیل وصدقه و غیره هر سال تکرار میشود نوشته ها ویاد دهانی های ما هم تکرار میگردد تا اگر خداوند ج بخواهداین تکرار وتمرین باعث رشد خوبیها ونزول فیوضات وبرکات بیکران الهی بر بندگان صالح ونیکو وی گردد.
روزه ماه رمضان رکن اساسی دین اسلام:اگر دین اسلام به مثابه یک ساختمان ونماز را طبق ارشاد نبی کریم ص ستون استوار آن فکر کنیم روزه هم یکی از ارکان و پایه‏ های اساسی آن است و ترک آن به منزله فروریختن یکی از پایه ‏های این ساختمان بحساب رفته و موجب سقوط وفرو ریزی آن میشود. . از آنجائیکه روزه من حیث یک عبادت طبیعی وفطری بر همه اجیال وادیان قبل از اسلام نیز فرض بوده طبیعتا دارائی حکمت ها وفلسفه نهایت فراوان است که دانش محدود بشر نميتواند راهگشاي همه اسرار نهفته آن باشد و انديشه را به پاسخ همه مجهولات رهنمون شود، امید واریم روزي دانش انسان به حدي از کمال برسد که دريچه تازۀ بر روي بشر بگشايد تا حکمتها و دستورات اسلام رابدرستی بازشناسد.
بنابراين ندانستن فلسفه احکام الهي نبايد ما را از انجام آن باز دارد و موجب نا فرماني و عصيان گردد، خداوند ج آنچه را فرمان ميدهد خير و سعادت و کمال و تعالي ما بدان بستگي دارد و هر چيزي را نهي ميفرمايد براي ما زيان بخش بوده مصالح مادي و معنوي ما لطمه ميزند وخوب است به افتخار ومناسبت ماه رمضان هر چه در توان داریم انجام دهیم تا از فضائل وفوائد رمضان که شمۀ ازآن را درین نوشته تکرار مینمایم بهره گیریم.

آثرات مثبت روزه برای انسان:
روزه فوايد جسمي و روحي فراوان دارد، شفا بخش جسم و توان بخش جان است و در ساختن فرد صالح و اجتماع بسيار موثر است، در تهذيب و تزکيه نفس و رهاندن انسان از نا بسامانیها و واماندگي تأثير بسزايي دارد. فوايد طبي و صحی روزه ا از سودمند يهاي کوچک اين فريضه انسان ساز است به حدي است که شايد نياز به توضيح و تکرار نباشد و مردم کم و بيش از آن آگاهند. ما به اختصار به گوشه اي از اين فوايد انسان ساز اشاره ميکنيم: 
1- تقوی وپرهیز گاری: تقوی کلیمه عام است که خداوند ج فرموده است حکمت فرضیت روزه ماه رمضان افزایش تقوی وپپر هیز گاریست در تمام ابعا دزندگی تا سر حد ساختن انسان کامل .روزه ماه مبارک رمضان عامل موثري است در ايجاد و تقويت روحيه تقوي و پرهيز کاري؛ قرآن مجيد اين فايده بزرگ را با جمله « لعلکم تتقون ياد آور ميشود واين عبادت را عامل مهم تقوي ميشمارد. تقوي و پرهيز کاري در تربيت و سازندگي و شخصيت اسلامي يک مسلمان نقش بسيار مهمي دارد و براي رسيدن به همين اثر پر ارزش است که بهترين عبادت در ماه صيام و در حال روزه اجتناب از گناه است.
2- تقویت اراده وتصمیم:
ماه با قیام الیل وسحری تصمیم میگریم وبا امساک که تا غروب آفتاب ادامه میدهیم قاطعیت خود را در امر اطاعت از فرامین الهی ونه گفتن بر وسوسه های شیطان نشان میدهیم وبمثابه یک الگوی از تصمیم واراده ظهور میکنیم واین خود سازی نمونه از جهاد اکبر است که به پايمردي و اراده اي استوار نياز دارد. انسان با روزه داري که، امساک در خوردن و آشاميدن و خود داري از برخي چيزهاي ديگر است وانسان با امساک در واقع با خواهشهاي خويش ميجنگد و در برابر غرايز خود مقاومت ميکند، تمرين اين عمل اراده و تصميم را در انسان نيرومند ميسازد و جان را از قيد حکومت و سلطه هوسها و خواهشها ميرهاند . انسان در دنیا دائماً در حال مبارزه با مشکلات و سختی ‏های فردی و اجتماعی است. یکی از مهمترین عوامل پیروزی انسان در برابر همة این مشکلات و سختی‏ ها صبر و استقامت است. قرآن کریم در این خصوص می ‏فرماید:واستعینوا بالصبر والصلوة که دانشمندان مراد از کلیمه صبر روزه را میدانند
بهترين مردم کسي است که با هواي نفس مبارزه کند و نيرومند ترين آنان کسي است که بر آن پيروز شود. پس روزه داران بهترين مردمند چرا که با خواسته هاي نفساني مبارزه ميکنند و اگر با مراقبت و کوشش از روزه خويش اين بهره را بگيرند که بر نفس خود مسلط شوند از نيرومند ترين مردم نيز خواهند بود. چون در ماه رمضان ملکه صبر واستقامت در وجود انسان تقویت میشود. انسان مسلمان در زندگي فردي و اجتماعي خويش در راه هدفهايي مبارزه ميکند و با مشکلاتي نيز روبرو است بدون خصلت صبر، پيروزي بر مشکلات و رسيدن به هدفها آسان نيست . صبر و مقاومت بر نيروي پايداري انسان مي افزايدو اراده را توانا ميسازد هيچ جامعه اي اگر تحمل ناگواريها را نداشته باشد بر مشکلات خويش و بر دشمنان خويش نميتواند پيروز گردد. با صبر و مقاومت است که ميتوان به به پيکار ستمگران رفت و دست استعمار گران را کوتاه نمود و روزه – بويژه در روزهاي گرم و طولاني تابستان که فشار تشنگي طاقت فرسا ميشود بطور چشمگيري به انسان صبر و مقاومت مي بخشدو تحمل رنج و سختي را بر آدمي آسان ميسازد.

3- صحتمندی :مصئونیت معده ودفع امراض از ویژگیهای ماه رمضان است شما میدانید که تمام أعضای وجود انسان از مسیر غذا تغذیه میشود و با سه وعده غذا که معمول مردم است سیستم وجهاز هاضمه به هضم و تحليل و جذب و دفع مشغول است. روزه باعث ميشود از يکسو اين اعضا استراحت کنند و از فرسودگي مصون بمانند و نيروي تازه اي بگيرند و از سوي ديگر ذخاير چربي که زيانهاي مهلکي از قبیل دیابت تا بندش جریان خون دارند تحليل رفته و کاسته شوند وبسیاری از مریضی هارا علاج باشد..این فواید وقتی نصیب انسان میشود که درشب با پر خوری و افراط بر سیستم هضمه فشار نیاوریم. پيامبر گرامي اسلام ص در همين رابطه فرموده اند: «صوموا تصحوا» روزه بگيريد تا سالم بمانيد. با روزه و امساک ميتوان بيماريها را بهبود بخشيد و معالجه کرد البته در صورتي که با اعتدال و ميانه روي مقرون باشد و در هنگام سحر و افطار در خوردن و آشاميدن افراط نشود. خلاصه بررسي فوايد صحی و طبي روزه در اين نوشته نميگنجد.

4- نورانی شدن شمع وجود:
روزه چراغ معرفت وکشور وجود را نورانی میسازد: اندرون از تعام خالي دار تا در آن نور معرفت بيني روزه و بويژه روزه ماه رمضان موجب ميشود که حکومت شهوات و اميال شيطاني جاي خود را به حکومت تقوي و پيروي از دستورات الهي بدهد و تيرگي و هوسها و شهوات در جان آدمي به نورانيت و روشني باطن تبديل شود. در سايه همين صفا و پاکي حاصل از روزه است که روزه دار با خود آگاهي نه تنها دهان و شکم را از خوردن و آشاميدن که دست و پا و چشم و گوش و زبان و همه اعضاي خويش را از آنچه خدا حرام فرموده نگاه ميدارد و ميتواند به آن درجه از تقوي نايل آيد که حتي از انديشه و فکرو گناه نيز دوري گزيند و اين اوج نورانييت روزه است. صفا و پاکي حاصل از روزه و خود داري و پرهيز کاري روزه دار همچون سپري است که روزه دار را از اتش عذاب الهي که مولود گناهان است مصون ميدارد. پيامبر عزيز اسلام (ص) فرمودند: «الصوم جنه من النار» روزه سپري است که روزه دار را از آتش جهنم حفظ ميکند.

5-تقویت روحیه ایثاروهمدردی فرهنگ اسلام فرهنگ لذت جويي و مصرف نيست بلکه فرهنگ قناعت و ايثار است. روزه فريضه اي است که مسلمانان را از غرق شدن در ماديگرايي و حرص و آز براي لذتهاي مادي و مسابقه براي مصرف و تن پروري نجات میدهد وبا توصیه کم خوری وفکر صدقه فطربه او مي اموزد که به فکر ديگران باشد و بر خواهشهاي جسماني خويش مسلط گردد و به مصرف به مقدار نياز قناعت ورزد و از اصراف و تبذير بپرهيزد. روزه به مسلمانان مي آموزد که با کم هم ميتوان زيست و مسلمان را به زيستن با مصرف کم آشنا ميسازد و مسلمانا ن ميتوانند با الهام از فريضه ثمر بخش روزه سطح مصرف را پايين آورد و با قناعت به آنچه دارد از وابستگيهاي اقتصادي نجات دهند. ماه رمضان را ماه مواسات ناميده اند.از نتايج بارز روزه برانگيختن حس همدردي نسبت به مستمندان و همنوعان تنگدست است، آنانکه زندگي آسوده اي دارند و رنج فقير و طعم گرسنگي را نچشيده اند، ممکن است از حال مستمندان غافل بمانند و روزه وسيله اي است که آنان را از غفلت ميرهاند و رنج مستمندان را با ياد آنان مياورد تا به دستگيري فقيران همت گمارند و به درد دل آنان برسند.با تمرين بر اين صفت ارزنده انساني جامعه را از حقد و کينه برهانند و برادروار در کنار هم از نعمتهاي الهي بهره بگيرند و شايسته است که روزه داران به همه اين نکات انساني روزه توجه کنند و بکوشند واقعاً فريضه روزه را آنچنان که بايد بجا آورند و ماه مبارک رمضان را آنچنان که سزاوار اين ماه است بسر آورند، تا همگان از برنامه هاي سازنده اسلامي بهره ور شوند.

6-خا صیت مشترک نماز وروزه: اینکه نماز نماد والگوی از نظم وانضباط وقانون پذیری است از نظر کسی پوشیده نیست.از تکبیر تحریمه شروع تا قیام وقرائت رکوع وسجده وتشهد وسلام همه به تر تیب از نظم وقانون پذیری حکایت دارد .از تمسک به نماز وروزه أهمیت وقت ونظم پدیدار میگردد.وقت شناسي و نظم و انضباط در امور از مظاهر تمدن انساني و از عوامل مهم توفيق و پيشرفت است که بیشتر در نماز وروزه متجلی است ، شايد برخي گمان کنند که اين از ويژگيهاي زندگي غربيان و تمدن آنهاست در حاليکه نظم و انضباط و تنظيم اوقات از تعليمات اصيل اسلام است. إهتمام به فرايض اسلامي دلیل توجه به اسلام و نظم و انضباط است، هريک از نمازهاي پنج گانه را بايد در وقت مخصوص آن بجا آورد و حتي يک دقيقه نميتوان از حدود آن تجاوز کرد. مراسم حج بايد در وقت و مکان مخصوص به خود انجام شود و روزه نيز در ماه مبارک رمضان با ديدن هلال ماه شروع و با ديدن هلال ماه شوال خاتمه ميابد و نيز هر روز از سپيده دم آغاز و به مغرب پايان ميپذيرد و با توجه به اينکه ماه رمضان ماه قمري است طبعاً در فصول چهار گانه سال جريان دارد و گاه در روزهاي بلند تابستان مانند سال جاری وسال های بعد آن و گاه در روزهاي کوتاه زمستان قرار ميگيرد و در همه شرايط لازم است که لحظه و دقيقه را نيز در شروع سپيده دم و آغاز مغرب در نظر داشت و بهيچ وجه روزه دار نميتواند از نظام آن سرپيچي کند و اين خود درسي است که مسلمانان نيز دقيق و منظم شوند و امور خويش را در زندگي تنظيم کنند.آنچه بر شمرديم گوشه هايي از برخي نتايج و آثار فريضه الهي روزه است و ماه روزه اضافه بر اينها سودمنديها و برکات ديگري نيز دارد که در پرورش اسلامي فرد و جامعه بسيار موثر است: 

7- انقلاب معنوی : برای اثبات خصلت انقلابی رمضان همین کافیست که قرآن کتاب انقلاب ودگرگونی انسانها درین ماه مبارک نازل شده ونقشه های پپاپ وکاهن را شکست تغییر در فکر ووجود انسان باعث تغییر وانقلاب در جهان میگردد .همینکه قرآن شریف در ماه رمضان نازل شده دلیل روشنی است بر ساختن ودگرگونی درونی انسانها ئیکه با تلاوت آیات وتدبر در معانی آن وارد مرحله جدید از زندگی میشوند.چونکه در جان رفت جان دگر شود جان چو دگر شد جهان دگر شود.وبا درک وهضم دساتیر حیات بخش قرآن وجود انسان پاک وروح آن صیقل میابد وروح همبستگی وتعامل نیک با انسانهای همنوع بیشتر بیدار میشود 
8- کاهش کبر وافزایش تواضع وبیداری: در رمضان انسان خودرا بیشتر در میابد ومتواضع وبر دبار میشود.گرسنگی و روزه باعث ایجاد صفت تواضع و فروتنی در انسان می گردد و سبب می شود که روح سرمستی و ناسپاسی که سرمنشأ سرکشی و طغیان است در انسان از بین برود. هنگامی که در نفس انسان ، حالت تواضع و فروتنی ایجاد شود روزه، باعث شکسته شدن شهوات و امیال نفسانی و نیروهایی می گردد که همین ها مسبب گناهان کبیره هستند؛ زیرا شهوت کلام و شهوت جنسی ، منشا بیشتر گناهان کبیره می باشند و کم کردن این دو شهوت، باعث ایمنی از گناهان کبیره و نجات از مهلکه ها می گردد.یکی دیگر از فواید گرسنگی و روزه، این است که خواب انسان کم می شود و خواب ، همان عاملی است که عمر انسان را تباه می کند و سرمایه تجارت اخروی انسان را به باد می هد . گرسنگی موجب بیداری می شود و بیداری، منشا تمامی خیرات می باشد و هم چنین انسان روزه دار را برای شب زنده داری و تهجد یاری می دهد که همین امر، سبب رسیدن به «مقام محمود» می گردد.
اینها بخشی از فواید روزه بود که انسان با عقل بشری اش، قادر به درک روشنی از انها نیست. به خصوص نخستین فایده روزه، که همان تفکر و اندیشیدن است، زیرا اندیشیدن در اعمال، مثل نتیجه ان و غیر فکر، به منزله مقدمات است.در روایت آمده: یک ساعت تفکر و اندیشیدن، بهتر از هفتاد سال عبادت است
9- احساس محاسبه روز خرت.روزه احساس محاسبه روز آخرت را در ضمیر انسان بیدار میکند. وتوجه به آخرت یکی از شاخصه‏ های انسان مؤمن است، چه اینکه او با این توجه و تذکر سعی دارد تا به همه زندگی خود جهت دهی مناسبی داشته باشد، آنچه می‏ اندیشد و آنچه می ‏گوید و آنچه می‏ کند را در جهت اصلاح آخرت خویش قرار دهد. یکی از خصلت‏ های انسان مؤمن توجه به دشواری‏ های عرصه حساب و تذکر نسبت به گردنه‏ های سخت آخرت است، توصیف آخرت به اینکه بسیاری از انسان‏ها در روز حشر گرسنه و تشنه هستند، مؤمن را بر این می‏دارد که هم به فکر آن باشد و هم برای جلوگیری از آن فکری بکند. روزه و گرسنگیِ ناشی از آن، فرصتی است تا مؤمن، خود را به آخرت نزدیک گرداند و در همین دنیا سعی در اصلاح آخرت خویش داشته باشد. امام رضا «علیه‏ السلام» در بیان حکمت تشریع روزه می‏فرمایند:
10 ماه عدالت وبرابری وهمدردی: همه باید یکسان امساک کنند ملک وفقیر از زمان معین تا غروب آفتاب یکسان از خوراک وچشاک ومعاشرت جنسی خود داری میو رزنددر ماه مبارک رمضان صد و فطر واجب شده تا توانمندان به فقراء ومساکین همدردی نمایند ونیاز مندان هم بتوانند در روز اول عید بالباس نو تر در پهلوی سائر انسانها استاد شوند از پیامد های مهم روزه، برانگیختن حس همدردی نسبت به مستمندان و همنوعان تنگدست است، آنانکه زندگی آسوده ای دارند و رنج فقر و طعم گرسنگی و تشنگی را نچشیده اند . ممکن است از حال مستمندان غافل بمانند و روزه وسیله ای است که آنان را از غفلت می رهاند و رنج مستمندان را به یاد آنان می آورد تا به دستگیری فقیران همت گمارند و به درد دل آنان برسند.چه روزه ماه مصرف وتبذیر نیست بلکه روزه، سدی در مقابل اسراف و تبذیر بوده و باعث عدم تبعیض و شکا ف طبقاتی از نظر اقتصادی است زیرا بوسیله بذل و بخشش و انفاق مالی، هیچ گاه فردی در اجتماع مسلمین گرفتار فقر و تنگدستی نخواهد شد. – See more at: http://www.firozkoh.com/archive/mazhabi/abdul_qadir_alam/0007_19072013_alam.htm#.VIoSXzGG9TQ