آرشیف

قبلا معلومات داده شده بود که منارۀ موجود ده قاضی ساغر یکی ازچهارمنارۀ است که درچهارگوشه ای مسجد که دران محل وجود داشته می باشد  . به قول موی سفیدهای ساغربعضی ازآثار این مسجد یابنای سابقه ؛همین اکنون درمسجد سابقه بنام ملاقیام الدین ونام فعلیه اش مسجد جامع ده قاضی ساغربکاربرده شده که عبارت ازهمان کلکین(هورسی)ویک ستون چوبی وبعضی خشت ها است .دریک گوشه ای این ستون که درجوارمحراب مسجد قراردارد ؛ تاریخ دیده می شود که ازسنه ای (107)هجری است. این سنه ای مرقوم زده شده درستون چوبی موجوده سوالات ذیل رادرذهن ها خلق می کند که ایجاب  تحقیق وپرس پال بیشتری رامی نماید :
1.    آیا اسلام درسال 107 هجری درقلمروغوریان پزیرفته شده  بوده ؟
2.    اگراسلام تاسال های 107هجری درخراسان امده باشد اولین مسجدبوده ؟
3.  آیااین مسجد بنای دیگری بوده که بعدها به مسجد مسمی یافته ؟مادرجستجوی پاسخ به این سوالات هستیم که باکمک فرهنگیان جواب خواهیم گفت . 
انچه که اعمار این بنای بزرگ (مسجد ) را بابرج ها ی عجوبه است تاکنون تائید می کند همان روایات سینه به سینه مردم است وهم پارچه چوب نوشته ای درسال های قبل ازساحه مناریافت شده بوده که دران نوشته ای بکاربرده شده بوده که این مناره توسط خانم بنام بی بی خدیجه بنت اسپندیار ازقریه سرپنک ولسوالی تیوره غورازپول هشت ویک اش اعمارنموده است . کنون مرحومه درجوار این منار ه مدفون است .مطلب دیگری که مردمان را با حیرت می اندازد اینست که درعهد غوریان چرا زنان تاسرحد سلطان می رسیدند مانند بی بی راضیه وبی بی خدیجه که چنین بنای ساخت . ازین برداشت است که غوریها مردمان روشن وروشن ضمیر بوده ند که به زنان حق مانند مردان قایل بودند تعصب علیه زنان نداشتنددرکارهای اجتماعی وسیاسی انها سهیم بودند ورول زنان چنان  برازنده بوده که دراین عصر کمتربملاحظه می رسد . قابل اندیشه است که کنون زنان را بمثابه ای یک متاع  مینگرند ازحق ابتدائی خداداد  چون :ازادی؛ تحصیل وتعلیم محروم است .