آرشیف

2014-11-2

محمد سرور انوری غوری

انواع منافع ملی :

درعلوم سیاسی وحقوق منافع ملی به (4) دسته تقسیم شده است :
باتوجه به اینکه دراکثرکشورها اقوام وملیت های متعددومختلف زندگی می نمایند، فلـهذادریک کشورواحدنیزمیتواند دیدگاه های مختلف راجع به منافع ملی وجودداشته باشد.مضاف برآن دربعضی حالات منافع بین این اقوام وملیت هامی تواند درتقابل وتعارض باهم دیگرواقع شوند.به عین ترتیب دربین کشورهای مختلف نیزمی تواند منافع مشترک، موازی،متعارض ویااختلافی وجودداشته باشد.
به همین علت، دانشمندان (هانس مورگینتا ) بخاطردرک درست ماهیت موضوع، منافع ملی راچنین تصنیف بندی نموده اند:
  منافع موازی .
–  منافع متعارض .
–  منافع مشترک .
–  منافع اختلاف زا .

منافع موازی:
منافع موازی عبارت ازهمان منافع است که چندین کشور همزمان درقبال یک موضوع ویاحالت منفعت خودراداشته وهرکدام هدف خودرادنبال می نماید و همکاری کردن یا نه کردن کدام یک ازکشورهای ذینفع به مخالفت دیگران منجر نمی شود مثلا:درسرنگونی رژیم  های طالبان وصدام حسین نه تنها امریکا وایران بلکه بسیاری کشورها منافع موازی داشتند که درآن ازبین رفتن عوامل ترور وتهدید منظورمطلوب بود .

منافع مشترک:
درمنافع مشترک دولتها سعی میکنند منافعی راکه به تنهایی نمی توانند بدست بیاورند ,آنراازطریق همکاری وبرقراری اتحادوایتلاف بادیگردولتها کسب میکند بعنوان مثال :
مبارزه با تروریزم ,مواد مخدر, جلوگیری ازشیوع امراض ایدز, فلونزا ,سالم نگداشتن محیط زیست وغیره منافع مشترک کشورهای جهان راتشکیل میدهد.

منافع متعارض:
برعکس منافع مشترک ؛ منافع متعارض عبارت از همان منافع است که بین دویا چندین دولت درقبال یک موضوع یا حالت تقابل منافع موجود میباشند وهمین تقابل منافع واهداف سبب تنشها میگردد .بعنوان مثال :درقبال موضیع کشور سوریه ؛ تقابل کشورهای غرب با روسیه وچین .
درمنافع متعارض که عمومآ بامناقشه وتنش همراه است,اهداف هریک ازطرفین جدااست .
”الهام هابز“ میگوید: انسان ذاتآ  شریر وشرارت انسان رامنبع ازقدرت طلبی وزیاده خواهی اومیداند . واز انجاییکه کشورهای مختلف منافع متضاد دارند,دربین آنها جنگ امری عادی وممکن است.   بنابراین کشورها به منظوردستیابی به منافع خود وحفظ وافزایش قدرت , دست به خشونت وزور خواهندزد , پس خشونت درنظام بین الملل یک امر طبیعی شمرده میشود .

منافع اختلاف زا:
عبارت ازهمان منافع است که درقبال یک موضوع یا حالت بین دویا چندین دولت اختلاف نظر وجود میداشته باشند اما آنقدر جدی نمی باشد وسبب تنشها نمی گردد .
منافع اختلاف زا رامیتوان درجه پاینتراز ازمنافع متعارض دانست که درآن دولتها مثل دوران جنگ سرد ونظام دوقطبی در سدد   نفوذبیشتری مناطق بودند. مثلاً:
اختلاف کشورهای حاشیه دریای خزر برتقسیم این دریا،نه پیوستن امریکا به پیمان کیوتوبرای محیط زیست،نه پیوستن امریکا به پیمان مربوط به تخلفات نظامیان وحق مجازات آنان توسط نهادهای بین المللی وغیره.
درحال حاضرموارد متعدد منافع اختلاف زا میان امریکا واتحادیه اروپا وجوددارد.
بنآ ایجاب مینماید تا هر کشور به اساس منافع خویش عمل نماید.