آرشیف

2015-6-23

jameghor

مستوره غوری

يكي از زنان سخن سراي قرن 13 هجري است كه ديوان كاملي به نام « تحفة العاشقين ومفرح المسلمين» از خود به جاي گذارده است . اين ديوان نزديك به 3500 بيت را دربر مي گيرد.
در باره ي زندگي مستوره غوري همين قدر مي دانيم كه نام اصلي وي « حوالنساء » بوده و پدرش مير سيد اعظم غوري نام داشته است . حورالنساء در سال 1211 در قريه پر چمن در ولايت غور افغانستان تولد يافته وتا پايان عمر در آن جا به سر برده است . مستوره غوري هيچ گاه ازدواج نكرد وعاقبت درسال ( 1245 ) در 34 سالگي وفات يافت ودر زادگاه خود بر دامنه كوهي به نام « زور » به خاك سپرده شد .
نـــام او حـــورالــنـــســــا، و دخــتـــــر مـــیـــر ســیــــــد اعــــــظـــــــم اســــــــت.  مـــشـــــار الــیـــهــــــــا در ســـنـــــه 1211 هـــجــــــــــری شـــمــســـــــــی در قــــــریـــــه پــــرچـــمــــن غـــــــــــــــور پـــــا بــعــــــرصــــــه وجــــود نـــهــــــــاد و تـــــا پـــــایــــان عــــمـــــر در آنـــجـــــا بـــســـــــــر بــــرده بــــه ( بـــــــی بـــــی ســــفــــیـــــد پــــــــوش ) شـــــهــــــرت داشــــــت. خـــودش راجــــع بــــخــــود چــــنـــیــــــن مـــیـــــگـــــــــویـــــــد:

حورالنسـا تا آخـــــــــر شــــوهــــــر نــــکـــــــرد و در ســـنــــــــه 1245 هــــجـــــری شـــمـــــســـــــی وفـــــات نــــمـــــود و در کــــــــوه ( زور ) دفـــــــــن شـــــــــد. ایـــــــن شـــــاعـــــــــره دیــــــــوان مـــــکـــمــــل بــنـــــام ( تــــحــفــــــة الــعــشـــقــیـــن الـــمـــســلــمـــیـــن ) کـــــه دارای ســــه و نــیــــم هــــــزار بــیـــــت اســــــــت دارد.

****
 

غزل (1) 
بتي دارم كه با نازو ادا گيسو رها كرده
ميان چون ني شكر بسته دهان چون غنچه وا كرده
فروهشته نقاب از رو مكحل كرده دو جادو
كشيده وسمه بر ابرو سر انگشتان حنا كرده
پري رويي جفا جويي به سان خويش بدخويي
به تير غمزه هندويي چه خونريزي به پا كرده
به حال عاشق مسكين جفا چندان نمي گردد
به سان مردمك گويا درون ديده جاكرده
به حال عاشق مسكين جفا چندان چرا داري
كه مسكن عمر خودرا برسركوي وفا كرده
فلك بويي ندارد از مروت، اي پري پيكر
ويا دوران نصيب من غم ورنج و جفا كرده
بگو « مستور » اين دنيا نباشد جاي آسايش
وگرنه ابن مريم از چه رو جا در سما كرده

غزل (2) 
برو قاصد زمن برگوي آن سرو خرامان را
كه كي خواهد منور ساخت شام غريبان را
لبت كز ناز بربند قبا صد جا گره دارد
به بزم خويش كي ارد ، من صدپاره دامان را
اگر آشوب رستاخيز مي سازم مكن عيبم
كه من صبح قيامت ديده ام چاك گريبان را
رود اشكم برون هرچند مژگان مي نهم برهم
بلي خاشاك آب آورده نتوان بست عمان را
زاندام تو گيرد جامه زينت ها چو در پوشي
اگر هرچند بخشد جامه زينت خوبرويان را
برو « مستوره » يك جايي كه نشناسند مخلوقت
كه گشتي فاش وپر كردي زننگ خود خراسان را

غزل (3) 

دل عشاق گرد عارضت مستانه مي رقصد
بلي چوشمع روشن شد دوصد پروانه مي رقصد
به هر جا پرتوي نوري زانوار خدا باشد
يكي درمسجد وديگر پي ميخانه مي رقصد
مگر نقاش در بتخانه زد نقش جمال تو
كه از شوق تو مي بينم بت و بتخانه مي رقصد
مرا ديروز واعظ وعظ عشق تو مي فرمود
شكست امروز پيمان ، بر سر پيمانه مي رقصد
دلم چون دام زلف ودانه ي خال تو مي بيند
زترس دام مي لرزد زشوق دانه مي رقصد
مگر باد صبا از چين زلفش نكهتي دارد
كه بلبل در گلستان ، جغد درويرانه مي رقصد
كه باشد درپس پرده ؟ نواي دلبري دارد
زآوازش ببين « مستوره » را، ديوانه مي رقصد

بی بی حورالنسأ مشخصه به (مستوره)

مشهور به به بی بی سفید پوش بنت میر محمد اعظم از سادات ولایت غور میباشد موصوفه در میان دره های سبز و شاداب و کوه های سر به فلک کشیده غور زندگی داشته خواهر زاده غوث محمد خان از حضرات پرچمن میباشد.
دیوان اشعار او به (3500) بیت رسیده نام دیوان او به (تهفته العا شغین و مفرح المسلمین)میباشد بعمر 34 ساله گی روز دو شنبه دوم رجب المرجب 1345 قمری مطابق است به سال 1305 هجری شمسی داعی اجل را لبیک گفته است.

نـمـونــه شـعــــر بـی بـی سـفـــیـد پـــوش(مـستـــوره)

چــشــم دارم مـن ز فـضـلـت ای خــدا          تــا دهــــی تـــوفــیـــق ز الــطــافـــت مــــرا
نـــام تــــو ورد زبـــان خــود کـنــــــم          از بــــرای تـــو کـنــــم جـــــان را فــــــــــدا
آنـچـه امـر نهــی کـــردی در جهـــان          مــن کــه بـاشــــم تـا کــــه آن ســــــــــازم ادا
گـــر بــود تـوفـیـق تـو همــرا ه مـــرا          نـهــــی ســازم تــرک و امــــراو آرم بــجـــا
گــرنـبـاشـــد رحـمــت تــو بــر ســرم          حـال مـــن بــاشـــد چـــو کـــور بـــی عصـا
کــــورم بـــی راه آیــــا چــــــون روم          رحمـــت خــــود ســـاز بـــر مــن رهـنـمـــا
گـردهــی تـوفـیـق ایــن( مـستـــــــــوره) را
گـویــد ش نـعـــت مـحــــمـد مـصـطــفــــی
***
دلا خوش باش که جان می آید امروز         تـــرا بـــر تــن روان مــی آیـد امـروز
بـیـا مـجـنـون بـه گـلـشن بین که لیلی         بـه گـل گــشــت جـهـان مـی آید امروز
مشــو ای کــوه کـن فـرهاد دل تنـگ          کـه شـیـریـن نـا گـهـان مـی آید امـروز
زلـیـخـا دامـن از هــودج بــر انــــداز         شـهـه کـنـعـانـیـان مــــی آیـد امـــروز
زدیــــده آب زن از زلـــف جــاروب          کـه آن ســرو روان مــی آیــد امــروز
خـبـر ســازیـد جـمـع گــلــــرخان را          کـه شــاه گـلــرخـان مـی آیــد امــروز
ولــــی آبــادیــان بـاشـیـد خـوشــنـود          که شاه غـوث(1)زمان می آیـد امروز
بـهــمـــــراه گـلــستــان جـمـا لــــــش         هـزاران بـلـبـلان مـــی آیـــد امـــروز
به بین(مستوره)شاه خرقه پوشان
چوشیخ خـــٌرقان می آید امـــروز
نوت: پـرچمن قبلاّ یکی از ولسوالی های ولایت غور بود که بعد ها مربوط ولایت فراه گردیده اسـت.