آرشیف

زنان سرشناس افغانستان

بلاگ آوای زنان افغانستان درراستای معرفی زنان سرشناس افغانستان، اینبار گفت وگویی را با بانوثاقب یک تن ازفعالین زن انجام داده که آنرا درادامه ،فشرده زنده گینامه می خوانید. 
فشرده زند ه گینامه: 
حمیرا ثاقب هستم فارغ التحصیل روانشناسی ازدانشگاه کابل. ژورنالیزم را بصورت عملی در سال 1378 آغاز نمودم، در نشریات مختلفی قلم زدم و در راستای موضوعات زنان مقالاتی نگاشته ام. مسوولیت های متعددی را در کشور سپری کردم. فعلا مسوولیت شبکۀ نگاه زن را دارم که تحت این مجموعه سایت خبری و مجله نگاه زن نیز فعالیت می نماید. عضویت کمیته مشارکت سیاسی زنان افغانستان را داشته و بخاطر حقوق میلیون ها زن در کشور مبارزات آزادیخوانه نموده ام. فریاد من فریاد هزاران زنی است که در خشونت های مختلف در کشورم مصدوم و یا جانشان را از دست میدهند.

 

حمیرا ثاقب مسول شبکه ی نگاه زن

پرسش: وضعیت حقوقی زنان افغانستان را ، دردهه اخیر چگونه ارزیابی می نماید؟
جواب: ده سال گذشته برای زنان افغانستان همراه بود با تجربه های جدید و رویدادهای متفاوتی که گاهی افتادن ها را در پی داشت و گاهی هم پیروزی ها و پیشرفت ها، اما موضوعی که لازم است به آن بصورت جدی نگریسته شود میزان توقعات زنان افغانستان از شعارهای داده شده و همچنان کمک های جامعه جهانی در بخش زنان بوده است. ما در کنار اینکه میبینیم به زنان فرصت های گوناگون داده شده است ولی بی تفاوتی ها و خشونت ها ي بی رویه را نیز مشاهده میکنیم. در کنار هر مرهمی زخمی نیز دیده شده است در مقابل حیات و زندگی هر زنی جان زنی دیگر نیز بیرحمانه گرفته شده است. نمیتوانیم بصورت قطعی ادعا کنیم که زنان به آرزوهایشان مبنی بر برابری دست یافته اند، هر چند منکر پیشرفت های بوجودآمده نیستیم اما این پیشرفت ها در مقایسه به نگاه و حمایت جامعه جهانی بسیار اندک بوده است. پروژه های زیادی برای زنان در طول ده سال گذشته در قالب موسسات غیر انتفاعی که عمدتا مردان مسوولیت شان را داشتند صورت گرفته است اما كارها و فعاليت هاي این موسسات و انجوها صرفا ابعاد نمایشی به خود گرفته و با ایجاد برخی کورس ها و ورکشاپ ها پول های گزافی به جیب تاجران حقوق زن ریختانده شد که زنان نه تنها از آن مستفید نشدند بلکه نگرشی منفی نسبت به این موسسات پیدا نمودند. اما بودند و هستند موسساتی که بصورت متعهدانه در طول ده سال و حتا قبل از به زنان خدمات صادقانه نموده اند. 
زنان در طول ده سال گذشته در حکومت، پارلمان، بخش های نظامی و امنیتی، بخش های فنی و تخنیکی و بسیاری از نقاط حضور پویا و خوبی داشته اند که ما اکنون پس از ده سال میبینیم که نسل کنونی افغانستان امیدواربه آیندۀ روشنتری هستند.

پرسش: برخی کشورهای حمایت کننده ی افغانستان و همچنین شماری از رسانه های غربی مدعی هستند که در رابطه به حمایت قانونی از زنان کاری صورت نگرفته وعملا" زنان این کشور،درمشکلات فراوان دست وپنجه نرم می کنند .نظرشما درمورد این ادعا چگونه است؟
جواب: این را باید قبول کنیم که برخی حلقات و طیف ها در افغانستان سنتی و با افکاری بر خلاف آزادی های معمول برای زنان هستند، 
هستند مردانی که در این سرزمین زن را بعنوان یک ملکیت و جزئی از دارایی های زندگی خود به حساب می آورند؛ در بسیاری از موارد با گذاشتن عنوان "ناموس" هر گونه استقلال و ابتکار عمل را از وی سلب مینمایند حتا رییس جمهور کشور آقای کرزی متاسفانه در نشستی که اخیرا با مردم ولایت هلمند داشته اند از عدم روی صحنه آوردن همسرشان سخت میبالیدند و افتخار میکردند.
در قسمت سوال شما باید بگویم که هیچ ضرورتی به ادعا های رسانه های غربی ضرورتی نداریم بلکه عملا زن ستیزی را در اشکال قوی و آنهم در خانۀ ملت افغانستان مشاهده میکنیم. مخالفت تعدادی از وکلای محافظه کار در پارلمان افغانستان با قانون منع خشونت علیه زنان این پیام را میرساند که جامعۀ ما هنوز در گروگانگیری های عده ای سنت گرایان محافظه کار است که هر قدمی در راستای رشد و غنامندی فرهنگی ، سیاسی و اجتماعی زنان را بعنوان یک جرم و عمل نابخشودنی می پندارند و آن را از آدرس های دینی جزئی ازالحاد و کفر تلقی میکنند در حالیکه تفسیر اسلام از حضور زنان صورت دیگری دارد که بر خلاف این مدعیان می باشد. 

پرسش: در حال حاضر خشونت خانواده گی درافغانستان به صورت گسترده و حاد موجود است، شما عوامل خشونت های خانواده گی را؛ در چه می بینید؟
جواب: یکی از عوامل عمدۀ این رخدادها عدم فرهنگ سازی در خانواده ها است. بی سوادی و عدم دسترسی به دریافت معلومات حقوق زوجین از دیگر عوامل این گونه خشونت ها است. بیشترین خشونت ها در افغانستان خشونت های خانواده گی است، در بسیاری از خانواده ها لت و کوب کردن بعنوان یک پیش شرط و اساس مستحکم بودن خانواده ها به حساب می آید که این پدیده میتواند باعث شود که زنان از نگاه روانی خود را ضعیف احساس نموده و در مقابل هر خشونتی از خود مقاومتی نشان ندهد مخصوصا اینکه این نگرش نه تنها در افکار همسر بلکه نسل به نسل انتقال و وابستگان این زوج این قانون غیر انسانی را بپذیرند و حتی برخی دیگر از همجنسان این زن چون مادر، خواهر، خاله و عمۀ شوهر نیز در سرکوب این زن همنوایی می کنند که این مسئله سبب میگردد تا زنان از آسیب های بیشتری در دورن خانواده ها برخوردار گردند.
پرسش: ازآنجاییکه جامعه ما یک جامعه مرد سالاری است.اکثراً تلاش ها به این صورت می گیرد که تمام احادیث به نفع مردها تفسیرشود، تمام قوانین به نفع مردها بچرخد وهمیشه حق بانوان زیرپا گردد. شما چه راه کرد های را برای بهبودی وضعیت زنان پیشنهاد می نماید.؟
جواب: طبعا یگانه حربه و دستاویز بسیاری از زن ستیزان سنت گرا متوسل شدن به احادیث و آیاتی است که در آن منافع مردان بیشتر وضاحت داشته باشد. از اینرو در بسیاری از جوامع اسلامی زنان با ایجاد یک موجی به نام فمینیسم اسلامی به مقابله با اینگونه استفاده جویی ها رفتند. فمینیست های اسلامی تلاش کردند تا با تحقیق و پژوهش های گسترده در مقابل آیات و احادیث مردانه، آیات و احادیث زنانه را نیز پیدا نموده ، تفسیر کرده و آن را بعنوان سپری دفاعی در مقابل زن ستیزان استفاده نمایند. طبعا سوره ای نور، نساء و برخی آیات دیگر در قرآن مشخصا حقوق و وجایب زنان را به تعریف گرفته و در بسیاری از جهات برابری و مساوات را نیز مشخص نموده است.
اما باید زنان افغانستان چون در یک کشور شدیدا مذهبی به سر میبرند باید آگاهی های اسلامی خود را بالا برده و در مقابل این حربه های موضوعات دفاعی خود را جستجو کنند. زنان باید در اجتماعات و جلسات خود آسیب شناسی نموده و با حضور متحدانۀ خود تمامی این حملات را علیه زنان شناسایی و بصورت قوی آن را خنثی نمایند. 
پرسش: درجریان یک دهه ؛مشکلات دوشیزه گان درخانه مادروپدرها به وخامت گراییده است. دربرخی حالات این ناهنجاری ها سبب کشته شدن – خود کشی وحتا فرارازمنزل گردیده است . برای اینکه ازینگونه ، قربانی دادن ها تا حدودی جلوگیری بعمل آید.حکومت ووالدین چه حقوق وامتیازی را باید؛ به این گروه جوان اما ؛ تحت ستم جامعه واگذارشوند.
جواب: نسل کنونی آنهم در دورۀ شکوفایی تکنالوژی نمیتوانند محدودیت های زمان های گذشته را قبول نماید. ما با فضاهای متعدد اجتماعی در انترنت، حضور گستردۀ رسانه ها و مخصوصا تلویزیون ها نمیتوانیم دوشیزه گان را کنترول کنیم. در اینجا لازم است تا با آموزش دهی و اطلاع رسانی از چگونگی ورود به دنیای مجازی و حقیقی آنان را از خطرات احتمالی آگاه سازیم؛ به آنان اجازۀ حضور در فضاهای سالم داده و حس استقلالیت را در آنها بارور کنیم. آنها باید متوجه این نکته شوند که ما به آنها اطمینان داریم. در شرایط امروزی و با موجودیت ابزارهای پیشرفته ای چون موبایل و انترنت و دیگر وسایل ارتباطی بسیار مشکل است که کسی را با سخت گیری های دیکتاتورمآبانه وادار به انزوا از محیط ماحولش نماییم اما میتوانیم با دوشیزه گان و دختران جوان به مانند دوستان خوب و مطمئن همنوایی نموده و آنها را در مسیر پر خطر و دشوار زندگی همرایی کنیم.

پرسش: ماده 54 قانون اساسی کشور، دولت را مکلف به حمایت از خانواده ها می کند، دلایلی را که دولت درین راستا ،همیشه بسیاربی توجه بوده وسهل انگاری نیزنموده ؛ در چه می بینید؟
جواب : دولت همیشه قانون را برای مرعوب ساختن گروه ها و طیفهای مختلف به کار میبرد اما در دیگر مواردتوجه چندانی به آن نمینماید. دلایل زیادی براین بی پروایی وجود دارد. مجریانی حکومتی عمدتا با تخصص و درایت وارد این دوایر نمیگردد و افراد بر اساس روابط شخصی و در نبود یک دانش مسلکی به کار گماریده میشوند. اگر قانونی هم قرار باشد تطبیق گردد یک عمل غیر قانونی خود تبدیل به یک قانون میشود و مشکلات زیاد دیگری را به بار می آورد.
اما مشخصا گفته میتوانم که بیشترین این قانون ها صرفا نمادین بوده و برای اقناع افکار عامه تهیه شده است ولی جنبۀ تطبیقی آن یکی از آرزوها به شمار میرود.

پرسش: دردوایرحکومتی وغیرحکومتی تبعیض شدید علیه زنان وجود دارد به نظرشما چطورمیشود،علیه این پدیده نرم ؛ برای برابری حقوق زنان مبارزه کرد؟
جواب: نه تنها تبعیضات علیه زنان در ادارات موجود است بلکه خشونت ها نیز در بسیاری از ادارات موج میزند، درخواست های غیر قانونی از زنان، دور نگاه داشتن آنها از حقوق و امتیازات، استفادۀ بیش از اندازۀ کاری و دیگر موارد از عواملی است که زنان در ادارات با آن مواجه اند. بسیاری از زنان در مقابل سلایق شخص آمرین خود قرار میگیرند و در بسیاری از موارد در صورت نپذیرفتن توقعات شخصی یا از کار برکنار و یا اینکه از امتیازات مادی و معنوی داخل وظیفه محروم میشوند. اما زنان در مقابل این گونه خشونت ها بخاطر حفظ آبرو و حیثیت کمتر موضوعات را علنی یا افشا میسازند به همین خاطر این خشونت ها به همان شکل گمنام و ناپدید میشوند.
در رفع این مشکلات میتوان که زنان در هر اداره از خود تشکیلاتی داشته و بخاطر حقوق کاری شان بایستند و حق شان را مطالبه نمایند و در صورت پدیدار شدن خشونت های نرم بصورت متحدانه عمل نموده اقدام قانونی نمایند و همچنان میتوانند در مناصب بالای حکومتی خود را کاندید نمایند.
پرسش: ازآنجاییکه هم اکنون درکشورهمزبان ما "تاجکستان" زیست دارید.ازروابط تان با زنان ونهاد های حقوقی زنان بگویید همچنین اگر امکان داشته باشد نمونه چند ازچهره های شهیرزنان را نام ببرید؟

تاجكستان نيز يكي از كشورهاي همزبان ما هست كه اشتراكات تاريخي و فرهنكي زيادي با مردم ما دارند وزنان اين كشور نيز مشكلات خاص اجتماعي خويش را دارند وبا نهادهاي حمايت از زنان نيز در ارتباطات فرهنكي خويش درقالب برنامه هاي فرهنكي داريم از زنان سرشناس و مبارز ميتوان به خانم كلرخسار و خانم حور الانسا علی زاده اشاره كرد كه هر كدام با فعاليت هاي خويش تلاش كردند تا با خشونت هاي موجود در اين جامعه مقابله نمايند

پرسش: چشم اندازآینده را در راستای رعایت حقوق زنان افغانستان ؛پس ازسال 2014 چگونه می بینید؟ 
جواب: بدون شک سال 2014 یک پروژۀ تبلیغاتی سیاسی است که کوشش میگردد تا آن را خطرناک، وحشت آفرین و غیرقابل تحمل جلوه دهند. به همین خاطر بسیاری از هموطنان مان بخاطر گریز از این سال جنجالی از افغانستان به مقصد یک کشور دیگر خارج شوند.
باید بگویم که تا سال 2014 هفت ماه در پیش رو داریم، در افغانستان همچنان مردم به ساخت و ساز ادامه میدهند، تجار و سرمایه داران به تجارت شان پرداخته و دیگر کشورها نیز فعالیت های سیاسی و مددجویانۀ شان را تداوم میدهند.
اما در رابطه به زنان میخواهم یک نکتۀ مهم و اساسی را بیان کنم و آن این است که زنان نباید مبارزات شان در رفتن و ماندن کشوری و یا گروهی قلمداد کنند. هیچ کشوری و یا هیچ حمایت کننده ای نمیتواند در سالیان دراز در افغانستان بماند بنابراین این زنان هستند که باید بکوشند و آینده را در هر نظامی که باشد از آن خود کنند. باید باور داشته باشیم که حق را نمیدهند بلکه حق گرفته میشود. فکر میکنم سال 2014 برای زنان یک سال مهم و پر مخاطره است سالی است که زنان باید بصورت جدی به پا خیزند به مبارزات مدنی و حقوقی خود ادامه دهند. هر چند برای زنان خشونت دیده در طول این ده سال همواره 2014 بوده و هیچگاهی نا امید نشده و زندگی خود را همچنان پس از آن نیز ادامه خواهند داد.

درفرجام اگرپیامی به زنان افغانستان داشته باشید. لتفن " لطفا" بفرمایید. 
در نهاد هر انساني نيازبه آزادي و آزاده كي و ارج نهادن به آن نهادينه شده است و براي رسيدن به آن تلاش و مبارزه ضرورت هست و تغييردادن يك فكر و انديشه به زمانهاي زيادي نياز دارد و زنان افغانستان نيز بايد بكوشند برزمند و متعهد و مقاوم باشند تا باشد به حقوق انساني خويش دست يابند.
بانو حمیرا ثاقب ؛ از وقتیکه در اختيارم گذاشتيد تشکروسپاس فراوان نموده سلامتی و موفقیت بیشماردرامورکاری وزنده گی شخصی برایتان آرزومینمایم.

پایان