آرشیف

نام طالبان در کنار اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه و تندروانه مذهبی با تریاک و قاچاق مواد مخدر نیز گره خورده است. ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر این گروه، در بهار امسال دستور منع کشت، تولید، خرید و فروش مواد مخدر را صادر کرد؛ اما یافته‌های روزنامه ۸صبح نشان می‌دهد که مسوولان محلی طالبان در ولایت‌ها مانع کشت کوکنار نشده‌اند هیچ، که از حاصلات کوکنار امسال عشر نیز گردآوری کرده‌اند.

براساس یافته‌های روزنامه ۸صبح، مسوولان محلی طالبان تنها از حاصلات کوکنار هشت روستا در بدخشان، بیش از ۵۰ سیر تریاک زیر عنوان «عشر» گردآوری کرده‌اند. افراد طالبان که بازارهای خرید و فروش مواد مخدر را زیر کنترل دارند، در ازای خرید و فروش شیره تریاک نیز مالیه می‌گیرند.

این در حالی است که طالبان مدعی حاکمیت شریعت اسلامی در افغانستان هستند. طبق آموزه‌های دینی تجارت مواد مخدر حرام و گردآوری عشر از مواد مخدر جایز نیست. از سوی دیگر، طالبان راهکار واضح و شفاف برای گردآوری عشر از محصولات زراعتی، طرح نکرده‌اند و در بدل عشر به کشاورزان و نیازمندان هیچ خدماتی ارایه نمی‌کنند. یافته‌های روزنامه ۸صبح همچنان نشان می‌دهد که خرید و فروش تریاک در ولایت‌های غربی کشور کاملاً آزاد است.

باشنده‌گان شماری از روستاهای ولسوالی ارگوی بدخشان در صحبت با روزنامه ۸صبح تأیید می‌کنند که مسوولان محلی طالبان مقداری از حاصلات تریاک آنان را زیر نام «عشر» گردآوری کرده‌اند. منابع در ولسوالی ارگوی بدخشان که به دلیل هراس از طالبان نمی‌خواهند نامی از آن‌ها در گزارش ذکر شود، می‌گویند که طالبان افزون بر جمع‌آوری عشر از دیگر حاصلات زراعتی، از حاصلات تریاک نیز عشر گرفته‌اند. آنان می‌گویند که در همه ولسوالی‌های بدخشان خرید و فروش مواد مخدر از جمله در ولسوالی ارگو آزاد است و آنان در سال جاری کوکنار کشت کرده و شیره آن را به فروش رسانده‌اند.

ولسوالی ارگو دارای ۲۱۴ روستا است. به گفته باشنده‌گان محل، در بیشتر این روستاها امسال تریاک کشت شده است، اما روزنامه ۸صبح تنها با دسترسی به هشت روستای این ولسوالی دریافته است که طالبان از این روستاها بیش از ۵۰ سیر تریاک عشر گرفته‌اند. باشنده‌گان ولسوالی ارگو همچنان ادعا دارند که طالبان امسال از همه مناطق این ولسوالی عشر تریاک را جمع‌آوری کرده‌اند؛ اما روزنامه ۸صبح تنها به ارقام عشر گردآوری‌شده از روستاهای برلاس، ارغند، شاه‌مری، دو غلط، دهقان‌خانه، نوآباد گنده‌چشمه، خاکسار و شتک دسترسی پیدا کرده است.

بر بنیاد معلومات منابع، طالبان امسال از روستای برلاس (۹ سیر)، ارغند (۱۲ سیر)، شاه‌مری (۴.۵ سیر)، دهقان‌خانه (۳سیر)، نوآباد گنده‌چشمه (۱۷ پاو)، خاکسار (۳.۵ سیر)، شتک (۲.۵ سیر) از حاصلات تریاک این روستاها عشر گرفته‌اند. منابع می‌گویند که این گروه از حوزه دوغلط‌ (۳۰ سیر) عشر گرفته‌اند، اما تأکید می‌ورزند که تنها از روستای دوغلط (۱۰) سیر عشر جمع‌آوری کرده‌اند. آنان همچنان تصریح می‌کنند که تریاک جمع‌آوری‌شده از روستاها تا رسیدن به مرکز ولسوالی نیز مورد دستبرد قرار می‌گیرد. یک منبع به عنوان نمونه گفت که طالبان از روستای ارغند ۱۲ سیر تریاک عشر گرفته‌اند، اما این مقدار به ولسوالی ۹ سیر گزارش داده شده است. به گفته منبع، این ارقام تا به مسوولان محلی طالبان در فیض‌آباد می‌رسد، دست‌کم نصف آن در مسیر راه حیف‌ومیل می‌شود.

یکی از باشنده‌گان ولسوالی ارگو در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «نفرهای طالب‌ها در قریه‌ها مقدار تریاک هر خانه را می‌فهمند و مردم هم از ترس بدون جنجال عشر تریاک‌شان را جمع‌ می‌کنند و به نفر مسوول طالب‌ها تسلیم می‌کنند.» به گفته او، فرماندهان طالبان هرکدام در حوزه نفوذشان مسوول تعیین می‌کنند و این مسوول از مناطقی برگزیده می‌شود که در آن‌جا اشراف کامل داشته باشد.

یک باشنده دیگر این ولسوالی در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که طالبان نه‌تنها از حاصلات تریاک عشر می‌گیرند، بلکه هنگام فروش نیز «حق» می‌گیرند. به گفته او، طالبان در بازار ولسوالی ارگو و مناطقی که تریاک در آن خرید و فروش می‌شود، در ازای هر کیلوگرام تریاک دو صد افغانی مالیه جمع‌آوری می‌کنند و از این منظر درآمد هنگفتی به دست می‌آورند.

این باشنده‌ ارگو می‌افزاید که در حال حاضر بهای تریاک در این ولسوالی نیز افزایش یافته است. به گفته او، خرید و فروش تریاک در این ولسوالی با «پاو» صورت می‌گیرد و هر «پاو» تریاک، مبلغ ۱۰ ‌هزار افغانی به ‌فروش می‌رسد؛ در حالی که این مقدار تریاک در سال گذشته حدود ۶ الی ۸ هزار افغانی فروخته می‌شد. با این حال، اگر به طور اوسط از ۲۱۴ قریه ولسوالی ارگوی بدخشان پنج ‌سیر تریاک عشر در نظر گرفته شود، در سال جاری طالبان تنها از این رهگذر حدود یک هزار و ۷۰ سیر تریاک از ولسوالی ارگو گرد‌آوری کرده‌اند.

این در حالی است که شماری از باشنده‌گان این ولسوالی تایید می‌کنند که چند کارخانه تولید و پروسس هیرویین نیز در این ولسوالی فعالیت دارد. روزنامه ۸صبح اما قادر به دریافت معلومات موثق از فعالیت این کارخانه‌ها نشده است.

پیش از این باشنده‌گان فراه در گزارشی به روزنامه ۸صبح تایید کردند که بازار فروش و خرید تریاک با فرمان ملاهبت‌الله آخوندزاده نه‌تنها که کساد نیافته، بلکه رونق بیشتری پیدا کرده است. براساس گزارش روزنامه ۸صبح از فراه، بیشتر فرماندهان محلی طالبان در این ولایت تریاک کشت کرده و سود زیادی از بابت فروش آن به دست آورده‌اند. بر بنیاد یافته‌های این گزارش، یک کیلوگرام شیره تریاک سال‌پار در فراه بین سه تا چهار هزار افغانی خرید و فروش می‌شد، امسال اما هر کیلوگرام شیره تریاک تا ۲۷ هزار افغانی در بازارهای ویژه معامله می‌شود.

از سوی دیگر، گزارش‌ها از ولایت‌های شمال افغانستان حاکی از آن است که مردم در خزان امسال به کشت تریاک روی آورده‌اند. روزنامه ۸صبح، در صحبت با شماری از باشنده‌گان بلخ و جوزجان دریافته است که مردم از افزایش قیمت تریاک و حاصلات آن خوشبین به نظر می‌رسند و تصمیم‌ گرفته‌اند که در فصل خزان امسال تریاک کشت کنند. همچنان بر بنیاد گزارش این روزنامه، طالبان در ولایت غزنی، پس از برداشت حاصلات این گیاه مخدر، آن را تخریب و رسانه‌ای کرده‌اند.

این در حالی است که براساس آموزه‌های دینی، کشت، تولید و تجارت مواد مخدر ممنوع است. آیت‌الله محقق‌نسب، یکی از عالمان دین در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «مالیات قرار دادن و یا عشریه گرفتن از تریاک هم حرام و هم ترویج حرام است.» به گفته او: «هر نوع کاشت، داشت و برداشت تریاک و نیز خرید، فروش، توزیع و حمل و نقل تریاک حرام است.» آقای محقق‌نسب می‌افزاید که خرید و فروش تریاک برای استفاده از منافع محله‌ آن مانند دارو، علوفه حیوانات، پانسمان، ضدعفونی و غیره اشکالی ندارد؛ زیرا تریاک، شاهدانه و مانند این‌ها گیاهان پاک و پاکیزه هستند؛ لذا دلیلی بر حرمت معامله آن‌ها نیست.

این عالم دین خاطرنشان می‌سازد که مواد مخدر که از تریاک و مشتقات آن حاصل می‌شود، جوامع اسلامی و به‌ویژه مردم افغانستان را با مرگ تدریجی روبه‌رو کرده است و از این رو، مبارزه عملی، فکری و فرهنگی علیه این سم اجتماعی لازم است.

از سوی دیگر، عالمان دین به این باورند که عشر از افراد دارا در جامعه گردآوری و برای نیازمندان منطقه توزیع می‌شود. طالبان اما تاکنون به نیازمندان مناطقی که از آن عشر گردآوری شده، هیچ کمکی ارایه نکرده‌اند.

کشت‌ و فروش آزادانه مواد مخدر در افغانستان در حالی افزایش یافته است که پیش از این ملاهبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، با صدور فرمانی در ماه ‌ثور سال روان خورشیدی دستور داد: «کشت، تولید و فروش مواد مخدر در سرتاسر افغانستان به‌گونه مطلق منع گردیده است.» همچنان براساس موافقت‌نامه دوحه میان طالبان و ایالات متحده امریکا، طالبان تعهد سپرده‌اند که بر علاوه مبارزه با گروه‌های هراس‌افکن مانند القاعده، با کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر نیز مبارزه می‌کنند، اما پس از یک سال حاکمیت این گروه بر افغانستان، نه‌تنها که گام‌های عملی برای محو مواد مخدر برداشته نشده؛ بلکه از این رهگذر درآمد هنگفتی نیز عاید طالبان شده است.

رهبر طالبان در حالی دستور مبارزه با مواد مخدر را صادر کرده که پیش از او ملا محمدعمر، رهبر پیشین و موسس این گروه، در ماه اسد سال ۱۳۷۹ خورشیدی، دستور منع کشت، تولید و قاچاق تریاک را صادر کرده بود. حتا طالبان در سال ۱۳۷۹ نیز برای مبارزه با مواد مخدر ۴۳ میلیون دالر پول نقد از جامعه جهانی کمک دریافت کرده‌ بودند.

این در حالی است که آجندرا بهادر سینگ، فرمانده کل نیروی دریایی غربی هند، روز سه‌شنبه، ۵ میزان، گفته است که میزان قاچاق مواد مخدر از افغانستان در منطقه و به‌ویژه در اقیانوس هند، بیشتر شده است. او گفته است: «تجارت مواد مخدر پس از خروج امریکا از نظر کمی و کیفی افزایش یافته است. بیشتر مواد مخدر افغانستان از طریق پاکستان و ایران وارد بازار جهانی می‌شود.»

پیش از این، دفتر مبارزه با مواد مخدر جرایم سازمان ملل نیز گفته بود که ارزش اقتصادی غیرقانونی مواد مخدر در سال ۱۴۰۰ در افغانستان بین ۱٫۸ تا ۲٫۷ میلیارد دالر تخمین شده است؛ ارزش کلی مواد مخدر «به شمول مصرف داخلی و صادرات بین ۹ تا ۱۴ درصد تولید ناخالص داخلی افغانستان را تشکیل می‌دهد.» این سازمان در بررسی سالانه خود توضیح داده که ۶ هزار و ۸۰۰ تُن حاصل تخمین شده تریاک در سال ۱۴۰۰، هشت درصد بیشتر از سال ۱۳۹۹ بوده است.

بر بنیاد این گزارش، مهم‌ترین تغییری که در زمینه کشت تریاک در یک سال حاکمیت طالبان به میان آمده، افزایش قیمت تریاک بوده است.

پیش از این مقام‌های دولت تاجیکستان نیز گفته‌ بودند که میزان قاچاق مواد مخدر نسبت به سال ۱۴۰۰ میلادی، تقریباً ۶۹ درصد افزایش یافته است.