آرشیف

داکتر اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در جریان سفرش به هند در حاشیه بر نامه ها وپلانها از کاهش نمایندگی های سیاسی افغانستان در کشور های دیگر وافزایش تشکیلات در هند نیز سخن گفت.اینکه این اظهارات ایشان در چنین سفری چه پیام وپیامد در خصوص این سفر داشت تا هنوز نمیدانم اما در مورد کاهش احتمالی نمایندگی های سیاسی افغانستان در کشور های مختلف جهان که از چندی بدینسو  زمزمه وتبصره میشود چند نقطه را به عرض میرسانم.
درست است که افغانستان کشور غریب وناتوان واز لحاظ اقتصادی وابسته است واما گشایش نمایندگی های سیاسی در کشور های مختلف جهان یکی از دست آورد های قابل افتخار نظام های پسا طالبی بوده وحالا که به عقب بر میگردند چند مسئله را افاده میکند اول اینکه مسئولین ویا روشنتر بگویم پالیسی میکر های سیاست خارجی افغانستان در محاسبه شان اشتباه کرده بودند ودر هر کشور کوچک بدون در نظر داشت منافع ملی یک نمایندگی سیاسی باز کردند مثلا در سه کشور کوچک اروپائی هالند، بلجیم ولوکزامبورک که بنام بنو لوکس یاد میشوند وچندان فاصله از یکدیگر ندارند سه نمایندگی سیاسی برای افغانستان وجود دارد که بخاطر مقرر ساختن دوستان تا سیس شده بود وحالا اگر نمایندگی های این چنینی به یکدیگر مدغم شود دو نقص دارد اول همان دست آورد که شعار داده میشد به عقب بر گشته دوم سر نوشت این تعداد کار مندان وزارت خارجه چه خواهد شد. شاید اکثریت مطلق شان  پناهنده شود و به کشور بر نگردند که این خود نیز لکه ای ننگ بر دامن خانه دیپلوماسی ما خواهد بود به همه حال اینکه تشکیلات گسترده مصارف گزاف بکار دارد از نظر کسی پوشیده نیست معاشات دالری کرایه خانه و ده ها مصارف دیگر برای دیپلوماتان  واما اینکه دوستان قبلا محاسبه نکردند باید به مدیریت ودرایت کاری شان محاسبه شود ویا من حیث یک ضعف روشن درج کار نامه ویا سوانح شان گردد. که چرا از اول دخل خرج خود را درست محاسبه نکرده بودند.
مسئله دیگر که قابل تذکر است این است که تمام نمایندگی های سیاسی روزانه همان اندازه عاید دارند که مصارف کارمندان آنها را جوابگو باشد اما شاید کاهش این نمایندگی ها یک دلیل سیاسی هم داشته باشد تا برخی کسانی را که من حیث عناصر مختل کننده موازنه قومی تقرر یافته از بدنه وزارت خارجه فروریخته شوند…چندی قبل وزارت خارجه تمام کارمندانش را مؤظف ساخت تا فور مه های را جهت اخذ تذکره الکترو نیکی فورمه های تثبیت هویت را خانه پری کنند وخصوصا قومیت را شامل جدول بسازند واما بعدا معلوم شد که هدف تثبیت قومیت کار مندان بوده تا در مورد شان تصمیم گرفته شود. اگر آقای رئیس جمهور با خانه تکانی در وزارت خارجه میخواهد سیاست خارجی را بازنگری کند برای شان باید گفت جناب رئیس جمهور باور دارم در وزارت خارجه از نفر اول تا پایینه ها اشخاص و افراد آگاه و کار کشته ای در آن وزارت پیدا میشود که میتواند ارزش ها و معیار های سیاست خارجی را همه جانبه درک نماید نه تنها من در این سر زمین اشخاص و افراد  زیادی وجود دارند که میتوانند در باره سیاست خارجی مقالات و یاداشت های زیادی تحریر نماید یاداشت های که در آن موثر بودن کار وزارت خارجه نهفته باشد. میخواهم چند نقطه ای خیلی موثر در کار آمد های وزارت خارجه را با شما و دست اندرکاران آن  و زارت خارجه  شریک سازم به باور من  از همه بهتر و کار آمد تر سیاست است که در آن منافع ملی تضمین شده باشد از سوی دیگر از همه مهم تر و خوب تر باید 
سیاست خارجی در همان محور حرکت کند که الزامات رشد و توسعه اقتصادی ایجاب می کند؛ تا آنجای که سهولت های ویزا برای جانبین همه جانبه فراهم گردیده باشد . سیاست خارجی را زمانی ما کار آمد و موثر گفته میتوانیم که
حداقل 10 الی 20 کشور به عنوان شریک استراتژیک در حوزه های امنیتی، اقتصادی و سیاسی را از کشور های جهان  با خود داشته باشیم؛ چی این کشور ها در منطقه باشند یا در فرامنطقه  جناب رئیس جمهور رئیس اجرائیه شما زمانی وزیر امور خارجه بود باور دارم دیپلومات آگاه و کار کشته ایست جناب شما و جناب رئیس اجرائیه تان در سیاست خارجی طرح های را مدیریت کنید که
از رشد پیشرفت و خود کفایی وطن  ما هیچ کشور دیگری  هراس و نگرانی نداشته باشند؛ محیط بین المللی ما  را با عینک فرصت، های  اثرگذاری و اثرپذیری ببیند؛ نه به شیوه ای دیگر هیچ عیبی ندارد که نظامیان ما مانند کشور های دیگر با نظامیان ممالک  دیگر با مهارت های که دارند  تبادل نظر ، بازدید و حتی مانورهای مشترک داشته باشند؛ زمانیکه من در وزارت خارجه  مامور بودم خوب به یاد دارم مسؤولین بعد از ساعت 4 بعداز ظهر، سیاست را تعطیل کرده و تا فردا که آغاز رسمیات بود کس نمیدانست در دنیای دیگر که با ما شب و روز متفاوتی دارند چه گذشته چه فرصت ها و چه امید های از دست رفته به باور من  زیاد عاقلانه است تا وزارت خارجه ما  به حساسیت های کشورهای دیگر، حساس باشد تا آنها نیز حساسیت های ما را رعایت کنند؛ عیبی ندارد با کشورهایی که قدرت بیشتری از ما دارند، همکاری و گاه و بیگاهی  مدارا کنیم؛ در کشور های دیگر موضوعات مهم سیاست خارجی در رسانه ها، دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی و در صحنه عمومی جامعه، توسط متخصصین سیاست خارجی بحث شود؛ اما این عمل نیک تا کنون در وزارت خارجه ما مروج نگردیده. بعضی اوقات در ر وابط و سیاست گذاری ها خیلی عجله میشود چنانچه جناب رئیس جمهور طی شش ماه گذشته در نزدیکی با  پاکستان خیلی شتاب زده عمل کرد که نتایج آن درست از آب بدر نیامد در همه سیاست گذاری ها  آنچه که تحقق آن در کوتاه مدت و در میان مدت مقدور نیست، جزء اهداف ملی خود قرار ندهید و برای آن سرمایه گذاری مالی و سیاسی نکنید؛ بگذارید با زمان و مکان دیگر زمانی ما سیاست خارجی موفق میداشته باشیم که هرچه هر چه سریع تر از چالش های امنیتی با همسایگان خود عبور کنیم؛ بعضی اوقات عده ای از سخنگویان وزارت خانه های بشمول وزارت امور خارجه تفاوت بین تبلیغ و تحلیل دستگاه دیپلماسی را تشخیص داده نمیتواند. چنانچه آمار، ارقام و احتمالات در تحلیل های سیاست خارجی به وفور مشاهده میشود؛ وزارت خارجه کشور ما دارای دو معاونیت که یکی آن سیاسی و دیگری آنرا بنام اداری یاد میکنند به باور من معاونیت اقتصادی و تجاری دستگاه دیپلماسی ، مهم ترین معاونیت است؛ که متاسفانه جای آن تا کنون در وزارت امور خارجه ما خالی است . بعضی اوقات واژه های “صد در صد”، “حتما”، “یقینا” و “بی تردید” در تحلیل های سیاست خارجی استفاده میشود؛ که باید نشود .دست اندر کاران سیاست خارجی بخصوص سخن گویان باید  متوجه باشند هر جمله، عبارت و رفتار در صحنه بین المللی می تواند پیامد داشته باشد که ضرر آن هر چند پیامد دهه ها بعد خود را نشان دهد؛ هر اقدامی در سیاست خارجی حداقل با یک نگاه استراتیژیک و چندین ساله  برای افزایش قدرت کشور باشد؛ نه سیاست های  فصلی و زیک زاکی از سوی دیگر  نمایی که مسؤولین دیپلماسی از سیاست خارجی معرفی می کنند،  باید توجه داشته باشند که در تمام مراودات بین المللی مسئله اقتصادی کشور  خود، را نادیده نپندارند . من شنیده ام که وزیر محترم امور خارجه با هر دو معینان خویش آدم های حلیم و نیکو سیرت اند چون اصل کار برد سیاست زمانی موثر است که هیجان، احساسات و عصبانیت در ادبیات و رفتار سیاست خارجی برای همیشه تعطیل شده باشد؛ بعضی اوقات دست اندر کاران سفارت خانه های ما عوض اینکه   انتقادات و شکایات خود از کشورهای دیگر را متوجه افکار و سیاست های نادرست زمامداران  آنها کنند بر عکس علیه مردمان آن کشور ها سخن به زبان می آورند که معقولیت ندارد  . عاقلانه ترین سیاست خارجی آن است که
. به تناسب افزایش قدرت اقتصادی و نظامی خود، با دیگران به ویژه همسایگان بیشتر تعامل کرده، وارد چارچوب های تفاهم شویم نه دور از امکانات که داریم ا  چقدر زیبا خواهد بود اگر  زبان و ادبیات تعاملی دستگاه دیپلوماسی ما  با جهان، از الف تا یا  حقوقی باشد؛ زمانی سیاست خارجی ما موثر تر بجا خواهد افتاد که تحلیل دستگاه دیپلماسی کشور ما  از تحولات منطقه ای و بین المللی آگاهی همه جانبه داشته و در پرتو همین معیار ها در حرکت باشد.