آرشیف

2017-7-2

محمداکرام اندیشمند

چرا امریکا مانع حامیان خارجی طالبان نمی شود؟

گزارش اخیر وزارت دفاع ایالات متحده امریکا پنتاگون(31 جوزای 1396 برابر به 21 جون 2017) از حمایت پاکستان، ایران و روسیه از طالبان در افغانستان سخن می گوید، اما هیچ سخنی در مورد مخالفت و ممانعت از این حمایت ندارد. در حالی که امریکا حامی نظامی و مالی دولت افغانستان و طرف اصلی خارجی جنگ با طالبان است. هزاران نیروی نظامی امریکا در این جنگ کُشته و زخمی شده اند و هزینۀ جنگ به ده ها ملیارد دالر می رسد که از سوی امریکا پرداخت می شود.
در گزارش پنتاگون در عنوان "بهبود امنیت و ثبات در افغانستان"  که به کنگرۀ امریکا ارائه شد از حمایت کشور های مذکور از طالبان ابراز نگرانی شده است. جالب این است که در این گزارش تبعات حمایت از طالبان،  شکست نیروهای امریکا و ائتلاف بین المللی ضد تروریزم در افغانستان تلقی و پیش بینی می شود. اما علی رغم خطر پیش بینی شکست، گزارش پنتاگون هیچ نسخه ای را برای ممانعت حامیان خارجی طالبان در افغانستان تجویز نمی کند و هیچ اراده ای را در مقابله با این حامیان خارجی به خصوص پاکستان که بروی نقش آن در حمایت از طالبان تاکید و ترکیز می شود، بروز نمی دهد. گزارش به صراحت پاکستان را متهم و ملزم می کند که جنگجویان طالبان و شبکۀ حقانی در خاک پاکستان پناهگاه دارند و از آن جا به جنگ در افغانستان ادامه می دهند. حضور و پناه گاه این شورشیان در پاکستان بزرگترین تهدید به امنیت افغانستان است. گزارش هر چند ایران و روسیه را نیز به حمایت از طالبان متهم می کند، اما در مورد ایران می نویسد که: «هدف نهایی ایران، افغانستان با ثبات است که در آن شیعیان در امنیت باشند، منافع اقتصادی ایران تامین باشد و حضور نظامی امریکا در افغانستان کمتر شود.»
در گزارش وزارت دفاع امریکا در حالی که به حمایت روسیه از طالبان اشاره می شود، از تلاش روسیه برای برگزاری جلسات در جهت حل بحران افغانستان سخن می رود. در این گزارش به نقش و تلاش چین و هند نیر در بحران افغانستان پرداخته می شود و هند به عنوان "مورد اعتماد ترین" شریک افغانستان در منطقه معرفی می گردد که برای ثبات و توسعۀ افغانستان مشارکت دارد.
معرفی هند به عنوان شریک منطقه ای مورد اعتماد دولت افغانستان  در گزارش وزارت دفاع امریکا، در واقع تحریک پاکستان به دخالت و خصومت بیشتر در افغانستان است و گذاشتن مهر تایید به این ادعای پاکستان که کابل با ایجاد روابط تنگاتنگ و بسیار نزدیک با دشمن سنتی اش هندوستان، در توطئه و دشمنی علیه پاکستان مشارکت دارد.
حالا پرسش اصلی مورد بحث و پاسخ این است که چرا امریکا در حالی که با این صراحت و اطمینان از نقش کشورهای خارجی، به خصوص پاکستان در حمایت از طالبان سخن می گوید و پاکستان را عامل اصلی جنگ در افغانستان معرفی می کند، اما اراده و برنامه ای برای مقابله با پاکستان در جلوگیری از این حمایت نشان نمی دهد؟
اگر از دید امریکایی ها، پاکستان، ایران و روسیه، به خصوص پاکستان حامی اصلی جنگ طالبان در افغانستان ارزیابی و معرفی می شود و بعد آن ها هیچگونه اراده و برنامه ای در جهت جلوگیری از این حمایت پاکستانی ها نشان نمی دهند، معنی اش این است که برنامۀ امریکایی ها،  تداوم جنگ در افغانستان است، نه پایان جنگ. امریکایی ها می توانند از راه های مختلف، از مذاکره و تفاهم و تعامل تا تهدید و فشار،  توافق و همسویی پاکستان و حتی ایران و روسیه را بر سر افغانستان، از جنگ به صلح و ثبات تغییر دهند. عدم تمایل امریکایی ها به این تغییر نشان از تمایل آن ها به تداوم بازی جنگ در زمین افغانستان دارد.
به نظر نمی رسد دولت افغانستان که از کف پای تا فرق سر در وابستگی مطلق به کمک و حمایت نظامی و مالی امریکا در کارزار حیات و ممات خود به سر می برد و افزون بر این وابستگی و درماندگی، دچار فساد فزاینده و غیرقابل مهار سیاسی و اداری و مالی است، توان و ظرفیتی در جهت مهار و پایان این بازی داشته باشد.