آرشیف

در این سه دهه اخیر اوضاع منطقه خاور میانه؛ آسیایی مرکزی ؛ آسیای جنوبی دستخوش تغیرات و تحولات زیاد گردیده اگر به پس منظر ساختار های مناطق مختلف آسیا قبل از سقوط اتحاد شوروی نظر اندازیم نوع تعادل و موازنه قوا متخاصم ازنگاه سیاسی و نظامی به شکل نسبی برقرار بود .امریکای ها و شوروی ها با شناخت و معرفت دیفیکتوبه حقوق یک دیگر در منطقه حضور فعال داشتندِ؛بادر نظرداشت نوع سازش رقابت های مری ونامری نیز بین جانبین وجود داشت؛ با گذشته های دور نظر افگنیم سال ۱۹۶۲طیاره یو دو جاسوسی امریکای با پرواز از میدان هوایی پشاور و با گذشت از فضا افغانستان وارد قلم رو هوایی اتحاد شوروی شد محاسبه امریکای ها چنین بود که رادار ها شوروی نمیتوانند این طیاره جاسوسی را کشف و شناسای نمایند اما قوای دافع هوای شووری با کشف این طیاره وشلیک راکت دافع هوا طیاره امریکای را سرنگون  و پیلوت ان را زنده دستگیر نمودٍ؛ التیماتوم شدید لحن شوروی با تهدیدات اتومی همراه بود شوروی تهدید نمود در صورت تکرار این نوع حوادث کشور که با امریکا این چنینی یاری رساند از نقشه جغرافیای جهان محو و نابود خواهند ساخت؛ مگر فضا و جو سیاسی به وجود امده با امریکا با درایت جانبین بحران فروکش نمود در آن زمان که شمال افغانستان خط قرمز برای اتحاد شوروی بود. امریکای ها میدانستند که نمیتوانند این تعادل و توازن قوارابر هم زنند و دولت شاهی ایران عضو پیمان سینتو باامریکا بود و افغانستان کما فی  سابق کشور حایل و ظاهرا بی طرفی خویش را در منطقه حفظ مینمود ؛ ولی با گذشت زمان اوضاع وشرایط منطقه جغرافیای ما به شکل دراماتیک تغیر یافت شوروی با یورش به افغانستان به نوع همسایه پاکستان شد ولی توقف شوروی در سرحدات پاکستان با احتراز از رویا روی با امریکا سرحد دیورند خط قرمز بود برای پیمان سینتو که امریکا انگلیس ایران ترکیه و پاکستان عضویت انرا داشتند  به مقابله شوروی ها برخواستند؛ انقلاب در ایران جمهوری اسلامی را به وجود اورد؛ جمهوری اسلامی از آن پیمان خارج گردید سیاست نه شرقی و نه غربی حضرت امام خمینی جا نشین سیاست ها جانب دارانه شاه گردید.جنگ ایران و عراق و حمله به کویت محاسبه ی اشتباه امیز صدام حسین ماجرا جوی بیش نبود که عراق را به یک بنبست سیاسی و نظامی مواجه ساخت ؛و سر انجام با یورش امریکا به عراق و نابودی صدام منتج گشت ؛ این حرکت امریکا  نوع بی ثباتی در منطقه ی خاور میانه پدید آورد ؛ قبل از فاجعه عراق افغانستان  بعد از فروباشی اتحاد شوروی در گیر یک بحران وجنگ داخلی شده بود وغرب کشور مارا در اختیار نظامیان باکستان  گذاشته بود؛ پیامد سقوط شوروی خلا قدرت را در افغانستان ایجاد کرد وطالبان وپاکستان افغانستان را لانه مطمین  تروریسم بین المللی ساخته بودند؛که حوادث یازده هم سپتمبر  ۲۰۰۱   نتیجه اشتباهات امریکا بود؛ که بعدا حتی حضور قوا ناتو در افغانستان این خلا را نتوانست برطرف سازد .
بازیگران منطقه ای امریکا و روسیه چین هند پاکستان و ایران به اشکال گوناگون در عرصه سیاسی و نظامی در کشور ما رقابت مینمایند ؛ افراطیت و تند روی با شعار های اسلامی تحت لوای جریانات سلفی و وهابی جهت تحقق خلافت اسلامی با پشتیبانی کامل عربستان سعودی و کشور های  خلیج  تلاش مغرضانه که ثبات و ارامش اکثر کشور های اسلامی را برهم زده است؛ بهار عربی  خزان مصیبت بار در جهان عرب شد فقظ تونس و مصر توانست به نوعی از این کارزار با موفقیت عبور نمایند؛ لبیا ویمن سوریه و صومالی دستخوش بحران و جنگ داخلی شد؛ افراطی ترین جریانات در منطقه چون القاعده داعش طالبان در عراق سوریه لیبیا و افغانستان ناجریا و صومالی  مصروف فعالیت های مخرب تروریستی  اند؛ بزرگ ترین مدافع این حرکت های تروریستی تعداد از کشور ها اسلامی اند  این کشور ها منافع خویش را در وجود فعالیت این گروه های افراطی جستجو نموده در این راستا علنا فعال اند.
عربستان سعودی و پاکستان در جهان اسلام تحت لوا اسلام؛ یمن و افغانستان عراق و سوریه را تنورداغ ساخته اند که شعله های اتش ان هر لحظه شعله ور تر میگردد سر نخ این بحران در یمن وسوریه در دست سعودی ها؛ و دربحران افغانستان در دست پاکستان است که این دو کشور درامه های خونین را به پیش میبرند.امریکا با سیاست دو پهلو خود جهت مبارزه با تروریزم فقط داعش و القاعده را میشناسد و در موضوع حضور طالبان در منطقه به شکل جدی و قاطع نمی اندیشد ؛حتی ایران هم  به شکل غرض آلود در قضایا داخلی ما دخیل است ؛سفر های ملا اختر منصور  به تهران خود گواه مداخلات یک دولت دوست در امورات داخلی کشورماست؛ روس ها هم معترف اند که تماس های با طالبان داشته و چند دوره مذاکرات با انها نیزانجام داده اند؛ جای شک نیست که از اوایل پیدایش و زایش طالبان پیوند عمیق با پاکستان و عربستان سعودی و امارات متحده عربی داشته به شکل غیر مستقیم امریکای ها از انها حمایه مینمودند تا اینکه بعد از یازده سپتمبر حکومت طالبان به جرم همکاری با القاعده و اسامه بن لادن از اریکه قدرت به زیر افگنده شدند؛ موضوع قابل بحث دیگر در این اواخر همکاری نظامی جمهوری اسلامی و روسیه است؛ بعد از جنگ جهانی دوم در این روز ها روس ها اجازه یافتند که از پایگاه هوایی شهر همدان ایران جهت عملیات نظامی در سوریه استفاده نمایند ؛گر چه این همکاری با دوستی و همکاری نزدیکی که بین روسیه  و ایران وجود داشت تعجب برانگیز نبوده بلکه این همکاری درعرصه نظامی یک ضرورت جهت کمک به کشور دوست دیگر شان سوریه میباشد این تحرکات همکاری روسیه و ایران در میدان هوای همدان ایران بیش از دو یا سه روز دوام نیاورد؛و قوت های  هوای روسیه با عجله به پایگاه اصلی خود برگشتند طور که که گفته میشود استفاده  روسیه از پایگاه هوای ایران آنقدر تعجب امیز نبود که خروج این نیرو ها در مدت کم سوال برانگیز شد؛ دبیر شورای  امنیت ملی ایران روس ها را بی معرفت خطاب نمود و ریس مجلس اسلامی از ادامه همکاری دوامدار باروسیه سخن گفت  وزیر دفاع ایران نیز به دفاع از این حرکت ایران برخواست در صورت که قوای مسلح تحت اداره مستقیم آیت الله خامنه رهبرایران  قرار دارد و روس ها به موافقت وی به همدان امده بودند استعمال واژه بی معرفتی دبیر شورا امنیت ملی ایران چی منطقی به همراه داشت؟ اگر حقایق بحران در سوریه نظر افگنده شود شکست بشاراسد در سوریه متواند بحران و خلا قدرت را که در لیبی به وجود اورد و باعث بی ثباتی در منطقه گردید ؛در صورت شکست بشار اسد حزب االله لبنان صدمات جبران ناپذیر خواهد دید؛ شکست اسد باعث تقویه داعش و تقویه القاعده خواهد شد و یا طرف داران غرب خواهند توانست به کمک عربستان سعودی ترکیه و اسرایل سوریه  را تحت مدیریت خویش قرار داده؛ و داعش والقاعده را سرکوب نمایند؟. شاید این عمل غیر ممکن و غیر عملی باشد. فعلا تغیرات زیاد درعرصه جیو پولیتیک وجیو استراتژیک منطقه بوجود آمده که توانسته است محاسبات سیاسی ونظامی را در عرصه  گوناگون  به بازنگری وتدقیق جدید وادارد؛از آن جمله ایران که متحد قبلی ایلات متحده بود حال چون یک رقیب ودشمن درمقابله با او عمل مینماید وروسیه جایگزین امریکا در ایران گردیده است؛عراق و افغانستان که متحد روسیه بودند حال به حیث متحد کامل امریکا  در صحنه  بین المللی اند.
 
عبدالحی نزهت