آرشیف

نیروهای نظامی ایالات متحده امریکا براساس موافقت‌نامه دوحه افغانستان را ترک کردند؛ موافقت‌نامه‌ای که حدود دونیم سال پیش میان زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه امریکا در امور افغانستان و ملاعبدالغنی برادر، معاون سیاسی گروه طالبان در قطر امضا شد. بر مبنای مفاد این موافقت‌نامه، طالبان تعهد کرده‌اند که رابطه‌شان را با القاعده قطع می‌کنند و به گروه‌های تروریستی که تهدیدی برای منافع امریکا به شمار می‌روند، اجازه حضور و فعالیت در افغانستان نمی‌دهند.

اکنون اما با کشته شدن ایمن‌ الظواهری، رهبر القاعده، در قلب کابل دیوار پنهان‌کاری طالبان فروریخته و روشن شده است که طالبان هیچ اعتنایی به این موافقت‌نامه ندارند. وزارت خارجه امریکا طالبان را به «خیانت به جامعه بین‌المللی و نقض شدید موافقت‌نامه دوحه» متهم کرده است. هم‌چنان دو رهبر جمهوری‌خواه ایالات متحده با استقبال از کشته شدن ظواهری گفته‌اند که افغانستان دوباره در حال تبدیل شدن به مرکز فعالیت‌های تروریستی است.

میچ مک‌کانل و کوین مک کارتی، رهبران جمهوری‌خواه در دو مجلس امریکا هستند که در واکنش به حمله هوایی نیروهای امریکایی در کابل که منجر به کشته شدن رهبر شبکه القاعده شد، بار دیگر از خروج بی‌برنامه نیروهای امریکایی از افغانستان انتقاد کرده و گفته‌اند که افغانستان دوباره در حال تبدیل شدن به مرکز فعالیت‌های تروریستی است.

این دو رهبر حزب جمهوری‌خواه امریکا در حالی از تبدیل شدن افغانستان به مرکز تروریسم بین‌المللی ابراز نگرانی کرده‌اند که پیش از این سازمان ملل متحد درگزارشی گفته بود که ایمن الظواهری، رهبر القاعده، بیعت خود را با هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، تجدید کرده است. این سازمان در سیزدهمین گزارش تحلیلی هیأت نظارت بر تحریم‌های سازمان ملل که براساس گزارش‌های اعضای شورای امنیت گردآوری شده است، گفته بود که گروه طالبان هم‌چنان به روش‌های گذشته خود عمل می‌کنند و پناهگاه‌های امن را برای گروه‌های تروریستی، مانند القاعده فراهم کرده‌اند.

با این حال، شماری از شهروندان کشور با نگرانی از وضعیت موجود در کشور می‌گویند که گروه طالبان هیچ‌گاه به تعهدات‌شان در قبال مردم و جهان صادق نبوده‌اند. به گفته آنان، طالبان پیش از کشته شدن رهبر القاعده، همواره ارتباط با این گروه را رد می‌کردند. شمس‌الدین عمری که از هراس طالبان نام مستعار برگزیده است، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که کابل «ترسناک» شده و فکر نمی‌کرد که رهبر یک گروه «تروریستی جهانی» در این شهر زنده‌گی کند. میرویس، شهروند دیگری است که فعالیت‌های طالبان در یک سال گذشته را پیوسته دنبال کرده است. او می‌گوید :«از وقتی که طالبان آمده‌اند، هیچ حرکت‌شان از رفتار سابق‌شان تغییر نکرده و نگاه‌های‌شان به مردم، نگاه انسانی نیست و هرکس را که همرنگ خودشان نباشد، بد می‌بینند.» او تأکید می‌کند که شماری از مناطق کابل که تحت تدابیر شدید امنیتی طالبان قرار دارد، نیز احتمال می‌رود پناهگاه امن برای رهبران و سردسته‌های گروه‌های تروریستی دیگر باشد.

این در حالی است که پس از آن‌که جوبایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا، اعلام کرد که ایمن‌ الظواهری، رهبر القاعده، به دستور او در کابل کشته شده است، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا طالبان را به «خیانت» به موافقت‌نامه دوحه متهم کرد و گفت که طالبان این توافق‌نامه را نقض کرده‌اند. او در بیانیه‌ای که از سوی وزارت خارجه امریکا انتشار یافت، گفته است که طالبان با میزبانی و پناه دادن به رهبر القاعده در کابل، موافقت‌نامه دوحه را به شدت نقض کرده‌اند. در حالی که به گفته او، این گروه در موافقت‌نامه دوحه به جهان اطمنیان داده بودند که اجازه نمی‌دهند، خاک افغانستان توسط تروریست‌ها برای تهدیدات امنیتی کشورهای جهان استفاده شود. او تأکید کرده است که طالبان «به مردم افغانستان و تمایل خود برای به رسمیت شناخته شدن و عادی‌سازی روابط با جامعه بین‌المللی خیانت کرده‌اند.»

طالبان تاکنون به کشته شدن رهبر شبکه القاعده در افغانستان واکنش واضحی نشان نداده‌اند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، پیش از اعلام خبر کشته شدن ظواهری از سوی کاخ سفید، با نشر خبرنامه‌ای گفته بود که حمله هوایی در منطقه شیرپور کابل یک خانه رهایشی را هدف قرار داده است. در این خبرنامه آمده که این حادثه در ابتدا روشن نبوده، اما سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی آنان پس از تحقیقات ابتدایی دریافته‌اند که حمله توسط هواپیماهای بی‌سرنشین نیروهای امریکایی انجام شده است.

مجاهد در این بیانیه گفته است که این حمله «به هر دلیلی که انجام شده باشد» محکوم است و این گروه آن را «نقض آشکار اصول بین‌المللی و موافقت‌نامه دوحه» می‌داند. او در رشته توییتی نگاشته است: «این اقدامات تکرار تجارب ناکام ۲۰ سال گذشته و برخلاف منافع ایالات متحده امریکا، افغانستان و منطقه است. تکرار چنین اقداماتی به فرصت‌های موجود لطمه خواهد زد.»

این در حالی است که جبهه مقاومت ملی افغانستان به رهبری احمد مسعود نیز پیش از این هشدار داده بود که آمدن طالبان زمنیه‌ آمدن تروریستان بسیار افراطی را به افغانستان فراهم کرده است. او در مصاحبه‌ای با «بی‌بی‌سی فارسی» گفته است: «امروز تمام ولایات افغانستان پر است از گروه‌های تروریستی و متأسفانه تصویر آینده افغانستان زیر سلطه طالبان، تصویر بسیار و حشتناک و تاریک است.» همین‌گونه صغبت‌الله احمدی، سخنگوی این جبهه در گفت‌وگوی ویژه با روزنامه ۸صبح گفته است که افغانستان به پناهگاه امن برای ترویستان بدل شده و پیش از آن‌که حادثه‌ای مشابه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ اتفاق بیفتد، جهان باید فشارهای حداکثری را بر این گروه وارد کند.

این همه در حالی است که ایمن ‌الظواهری پس از کشته شدن اسامه بن لادن، بنیان‌گذار گروه القاعده در سال ۱۳۹۰ خورشیدی در پاکستان، رهبری القاعده را بر عهده گرفت. او سال‌ها در خفا زنده‌گی می‌کرد و معلومات مشخصی از او در دسترس نبود. تا پیش از اعلام کشته شدن ظواهری، شایعاتی درباره حضور او در مناطق قبیله‌ای پاکستان و افغانستان وجود داشت؛ اما رویترز به‌تازه‌گی به نقل از یک منبع ناشناس گزارش داده که ایمن الظواهری چندین ماه پس از سلطه طالبان بر افغانستان، به کابل نقل مکان کرده بود. رویترز به نقل از یک مقام ناشناس طالبان گفته است که ظواهری پیش از نقل مکان به کابل، در کوه‌های موسی قلعه در ولایت هلمند اقامت داشته است.