آرشیف

2015-1-16

محمد نعیم تیمن

منــابــــــــــــــــع طبیعی

 

از منابع طبعی به عنوان سرمایه ملی هرکشوری یادمیشود. از این رومنابع طبیعی امانتی است برای آیندگان . کسانیکه از این منابع استفاده میکنند، موظف اند تابه صورت صحیح این منابع را به نسل بعد از خود تحویل بدهند. امروزه کارشناسان، منابع طبیعی رابسترحیات کلیه موجودات زنده وسرسبزی وآبادی آن رانشانه پیشرفت علمی وقرهنگی جوامع وزمینه سازتوسعه پایدارمی دانند. درابتدا به تعریف از منابع طبیعی می پردازیم وسپس این که چه چیزهایی شامل منابع طبیعی می گردد، ودرادامه به این نکته که کشورافغانستان دارای چه منابع طبیعی می باشد. منابع طبیعی چیست؟ آن چه درتعریف منابع طبیعی آمده است وکارشناسان آن را نقل کرده اند، قرار ذیل است: ( به طورکلی منابع طبیعی به پدیده های گفته میشود که درکره زمین وجودداشته وانسان درایجاد آن هیچ گونه دخالتی نداشته است) کارشناسان این منابع رابه دودسته تقسیم می کنند.

 

منابع طبیعی

 

منابع طبیعی

 

1- منابع تجدید شونده
2- منابع تجدید ناشونده

1- منابع تجدید شونده به منابعی گفته میشود که درطبیعت وجودداشته ودرصورت استفاده صحیح وبهره برداری درست هیچ گاه به اتمام نمی رسد. از مهم ترین منابع طبیعی تجدید شونده، گیاهان موجود درجنگل ها ومراتع است که اگرموردبی مهری انسان قرار نگیرند وانسان ها زمینه تضعیف ویا نابودی آن ها رافراهم نکنند ، هیچ گاه به اتمام نمی رسند.
گیاهان سبزجزء بزرگ ترین موجودات زنده کره زمین می باشند وباقدرت زادآوری وتکثیری ای که دارند اگردرست بهره برداری شوند توسعه اقتصادی جامعه رابه ارمغان خواهند آورد. گیاهان سبزکم وبیش درتمام نقاط زمین پراکنده اند وتراکم آن ها به تناسب شرایط اقلیمی ، نوع خاک وشرایط جغرافیایی متفاوت است.
به مناطقی که شرایط رشدبرای این گیاهان مهیا بوده وبه صورت درختان ودرختچه های متراکم خودنمایی کنند جنگل گفته میشود.
محل هایی که به شکل بوته ها وعلف های متنوع یک ساله وچندساله باگل های رنگانگ جلوه گری کنند، مرتع محسوب می شوند. مناطقی که درطول شبانه روزدارای نوسانات دمایی زیاد، تبخیر وتعرق بیشتر،بارندگی کم تروگیاهان مقاوم ترباشند، بیابان نام دارند.
2 – منابع طبیعی تجدید ناشونده منابعی هستند که خداوند دردسترس انسان ها قرارداده تاازآن استفاده کنند. این منابع هرقدرهم زیاد باشند، اگر ازآن ها برداشت شودکاهش یافته وروزی به پایان خواهد رسیدوقابل تجدید هم نخواهند بود. مانند معادن نفت وگاز … که به علت اتمام پذیری به منابع طبیعی تجدیدناشونده معروف شده اند. منابع طبیعی تجدید ناشونده فواید زیادی برای بقای زنده گی انسان ها دارد مگراین که انسان بادست خود این منابع را از بین نبردو ویران نسازد. اگر از این منابع به خوبی وطریقه درست آن استفاده شود، هرگزپایان نخواهدرسید وانسان ها تامادامی که زنده هستند، میتواننداز این نعمت های خدادادی استفاده کنند.

اهمیت وفواید منابع تجدید شونده
جنگل ها ومراتع از مهم ترین وباارزش ترین منابع طبیعی بوده ونقش اساسی درتامین نیازمندی های انسانان دارند. تاچند دهه قبل، ارزش منابع طبیعی تجدید شونده بامعیارمنافع آنی وکوتاه مدت سنجیده میشد، درصورتی که بابروز مشکلات وضعیت محیط زیست ، مانندگرم شدن کره زمین ، وچون سیلاب های مخرب، تغییراتی درارزش گذاری منابع طبیعی تجدید شونده به وجودآمد. ارزش جنگل ها ومراتع ومنافع حاصل ازآن ، آن قدرزیاداست که ذکرهمه آن هافرصت وزمان زیادی می طلبد، اما به طورکلی میتوان این اثرات وفواید را به دوبخش مستقیم وغیر مستقیم تقسیم کرد.
1- اثرات مستقیم جنگل ها ومراتع تولیدچوب: همان گونه که میدانیم ، چوب درتامین نیازهای زندگی مانقش زیاددارد کاغذ، قلم، موبل، درب وپنجره و … از جمله ملزوماتی هستندکه امروزاتکای شدیدبه چوب دارند. حفظ وتولید خاک جنگل ها ومراتع باپوشش گیاهی خود، نقش زیادی درحفظ خاک ونگهداری آن دارند وهرجاکه این پوشش گیاهی مطلوب باشد، فرسایش خاک به وسیله بادوآب کم تر اتفاق می افتدواز طرفی دیگر گیاهان باعث میشوند، به مرورزمان سنگ ها تجزیه شده وبه خاک تبدیل شوند وحاصل خیزی خاک را افزایش دهند. تولید علف برای حیوانات انواع مختلف حیوانات مثل گاو، گوسفند، بز، شتروبرای مدتی از سال یا درطول سال از گیاهان به ویژه اراضی مرتعی استفاده می کنند.
تولید فرآورده های صنعتی ودارویی بسیاری از گیاهان موجود درمراتع خاصیت دارویی دارندکه برخی از آن ها درصنعت نیزمورداستفاده قرار میگیرند. از زمان های قدیم از گیاهان داروی درشهرها وروستاها استفاده می شدواکنون نیز استفاده از این گیاهان افزایش یافته است که البته این استفاده بی رویه باعث از بین رفتن بسیاراز این گیاهان میشود. تغذیه آب های زیرزمینی از اثرات مهم جنگل ها ومراتع ، نگهداری آب است. اگر جنگل ها ومراتع از پوشش گیاهای خوبی برخوردارباشند، آب حاصل از بازندگی درزمین نفوذکرده وموجب تغذیه آب های زیرزمینی وپرآب شدن چشمه سارها شده واز بروزسیلاب وتخریب جلوگیری می کند.
تولید اکسیجن وتلطیف هوا: گیاهان سبزبافعل وانفعالاتی که دردرون برگ های خودانجام می دهند، اکسیجن موردنیازما رابرای تنفس ، تولیدنموده وعلاوه براین ، آلودگی هواوسروصدای محیط راکاهش داده ومحیطی تازه رافراهم می کنند.